Số doanh nghiệp rút khỏi thị trường cao kỷ lục từ trước tới nay

Chiều  nay (29/6), Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức Hội nghị "Các giải pháp tháo gỡ khó khăn về lao động, việc làm cho doanh nghiệp do tác động của dịch Covid-19".

Phát biểu tại hội nghị, ông Vũ Trọng Bình,Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) cho biết, Việt Nam đã bị ảnh hưởng nặng nề về thị trường lao động. Số lao động mất việc làm liên tục gia tăng trong khi khả năng tạo việc làm trong và ngoài nước đều gặp khó khăn trong 6 tháng đầu năm.

Lực lượng lao động thấp kỉ lục, lao động có việc có mức giảm mạnh nhất trong vòng 10 năm qua. Tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, tỷ lệ thiếu việc làm của lực lượng lao động trong độ tuổi lao động tăng cao nhất trong 5 năm trở lại đây do nhu cầu thị trường lao động sụt giảm.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê trong 6 tháng đầu năm, cả nước có 62.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, giảm 7,3% so với cùng kỳ năm trước. Số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn là 29.000 doanh nghiệp, tăng 38,2% so với cùng kỳ năm trước.

Qua khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) riêng trong Quý I/2020 đã có 35.000 doanh nghiệp đã rút lui khỏi thị trường, đây là một con số kỷ lục từ trước tới nay (lần đầu tiên sau hàng thập kỷ, số lượng doanh nghiệp rời thị trường lớn hơn số thành lập mới).

Hơn 75% số doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô lao động và có tới gần 10% phải giảm tới một nửa quy mô lao động so với hiện nay, hàng triệu lao động nguy cơ mất việc làm trong những tháng tới đây

"Tính toán sơ bộ,  tính đến tháng 6/2020 cả nước có 30,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19 bao gồm những người  bị mất việc làm, phải nghỉ giãn việc/nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập,…Trong đó, số người bị ảnh hưởng do giảm thu nhập chiếm tỷ trọng lớn nhất với 57,3% tổng số người bị ảnh hưởng (tương ứng 17,6 triệu người); 7,8 triệu lao động bị mất việc làm hoặc phải nghỉ luân phiên, giãn việc; lao động khu vực dịch vụ bị ảnh hưởng tiêu cực lớn nhất với 72%, tiếp đến là 67,8% khu vực công nghiệp, 25,1% khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản", ông Bình cho biết. 

Cũng theo Cục trưởng Cục Việc làm, số lao động bị mất việc làm trong 6 tháng đầu năm khoảng 1,4 triệu người, trong đó lao động mất việc làm do các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh phá sản, giải thể hoặc thu hẹp sản xuất là gần 900.000 người. Lao động mất việc làm tập trung ở các ngành ngành công nghiệp chế biến chế, lao động trong ngành bán buôn, bán lẻ, ngành vận tải kho bãi và lao động trong ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống...

Một số doanh nghiệp như công ty TNHH PouYuen Việt Nam dự kiến sẽ cắt giảm hàng ngàn lao động trong thời gian tới (trước mắt từ nay đến hết tháng 8 sẽ chấm dứt hợp đồng lao động 2.786 lao động);  công ty dệt may Huê Phong, Công ty gỗ Woodworth Wooden (TP. Hồ Chí Minh) cũng đã xây dựng kế hoạch cắt giảm hơn 2000 lao động/công ty do lượng đơn hàng giảm đến 50% và tỷ lệ này còn cao hơn trong những tháng cuối năm 2020.

Trong khi số lao động mất việc làm liên tục gia tăng thì kết quả giải quyết việc làm trong 6 tháng đầu năm rất thấp. Nhu cầu tuyển dụng lao động tháng 6 bắt đầu gia tăng so với 5 tháng đầu năm nhưng vẫn rất thấp so với cùng kỳ năm 2019 (tại Thành phố Hồ Chí Minh giảm 28%, Hà Nội giảm 23%,…). Đồng thời, một loạt các thị trường lao động lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc,…bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên phải ngừng tiếp nhận lao động Việt Nam, nhiều đơn hàng tuyển dụng, đợt xuất cảnh lao động đều bị tạm dừng trong 6 tháng đầu năm. 

Số lao động hưởng BHTN tăng vọt

Ông Vũ Trọng Bình cho biết, những khó khăn của thị trường lao động được thể hiện qua việc người lao động đến nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Theo tính toán sơ bộ, trong 6 tháng đầu năm 2020 số người nộp hồ sơ  hưởng TCTN là 565.000 người tăng 32% so với cùng kỳ năm 2019, số tiền chi trả trợ cấp thất nghiệp gần 7.000 tỷ đồng tăng gần 40% so với năm 2019.

Vùng Đông Nam Bộ là nơi có nhiều người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp nhất, tiếp đến vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung, vùng Đồng bằng sông cửu Long, thấp nhất là Tây nguyên.

Số lao động nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp tập trung nhiều nhất ở các tỉnh, thành phố nơi có thị trường lao động phát triển, nhiều khu công nghiệp – khu chế xuất như  TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Hà Nội.

Số lao động nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp tập trung nhiều nhất ở ngành công nghiệp chế biến và du lịch.

Cục trưởng Cục Việc làm cho biết, trước bối cảnh hiện tại, Việt Nam đứng trước nhiều thách thức và cơ hội đặc thù. Khi các thị trường lớn như Mỹ, Châu Âu và Trung Quốc không thể hoạt động bình thường thì hoạt động sản xuất, chế biến, chế tạo và du lịch trong nước sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Nước ta gặp khó khăn trong việc nhập khẩu nguyên liệu và không thể xuất khẩu khi các thị trường đối tác ngưng trệ. Những thành phố du lịch lớn của Việt Nam bị tác động nghiêm trong do khách quốc tế trong tình trạng biên giới tiếp tục bị kiểm soát chặt chẽ ngăn ngừa dịch bệnh.

Theo ông Bình, Việt Nam với thành công trong công tác phòng chống dịch Covid-19 đang dần trở thành một điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư nước ngoài. Các dòng vốn này hướng đến Việt Nam để tìm kiếm hiệu quả đầu tư, lao động, môi trường kinh doanh...

Để khắc phục những khó khăn cho cả doanh nghiệp và người lao động, ông Bình cho biết, thời gian qua Cục Việc làm đã và đang chỉ đạo hệ thống Trung tâm dịch vụ việc làm thu thập thông tin về nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp; tăng cường giao dịch việc làm trực tuyến, chủ động cung ứng nguồn lao động đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp. Mỗi trung tâm dịch vụ việc làm phải là cầu nối hữu hiệu giữa doanh nghiệp và người lao động. Nghiên cứu, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong kết nối cung - cầu lao động cũng như thực hiện thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, khai trình sử dụng lao động, thu thập, cập nhật thông tin thị trường lao động...

Song ông Vũ Trọng Bình cũng kiến nghị, để có những biện pháp hiệu quả hơn nữa, vực dậy thị trường lao động, Chính phủ cần tiếp tục có những chính sách, chiến lược mạnh dạn, tức thì để khai thông nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, đơn giản hoá thủ tục và điều kiện kinh doanh để doanh nghiệp tự tin hơn trong đầu tư dài hạn. Chủ động nắm bắt tình hình thị trường lao động trên địa bàn để có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong trường hợp thiếu hụt nguồn lao động, chuyên gia người nước ngoài; lao động bị thôi việc, mất việc làm. Xây dựng chính sách về hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng người lao động và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Rà soát các quy định pháp luật về lao động, việc làm để kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp duy trì hoạt động, tránh sa thải hàng loạt hoặc ngừng hoạt động, phá sản. Đồng thời, hỗ trợ người lao động duy trì, ổn định cuộc sống trong bối cảnh ngưng việc, mất việc làm, giảm thu nhập.../.