Đồng thuận tạo nên sức mạnh của ASEAN

• ASEAN công bố "nguyên tắc 6 điểm về Biển Đông"
• Không để một “cú nấc” nhỏ khiến ASEAN bị vây hãm giữa sa mạc thời gian  

Tại cuộc họp báo chiều 20/7, thay mặt nước Chủ tịch ASEAN năm 2012, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Hor Namhong đã công bố Nguyên tắc 6 điểm của ASEAN về vấn đề Biển Đông. Việc tiến tới lập trường chung trong vấn đề Biển Đông cho thấy, ASEAN luôn là một khối thống nhất và sự đồng thuận trong ASEAN là tất yếu.

Ngoại trưởng Campuchia Hor Namhong công bố Nguyên tắc 6 điểm của ASEAN về vấn đề Biển Đông chiều 20/7 (Ảnh: Nguyễn Hiệp)

Thông cáo mà Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Campuchia Hor Namhong đưa ra đã thể hiện quan điểm nhất quán của tất cả các Bộ trưởng ngoại giao ASEAN đối với việc giải quyết vấn đề an ninh khu vực liên quan tới Biển Đông.

Tuyên bố này đề cập cụ thể nguyên tắc 6 điểm của ASEAN, đó là thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); tăng cường thực hiện các Quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC năm 2011; sớm kết thúc Bộ quy tắc ứng xử COC; tôn trong luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982; các bên tiếp tục tự kiềm chế và không sử dụng bạo lực; giải quyết hòa bình các tranh chấp, phù hợp với các nguyên tắc đã được thừa nhận của Luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982.

Nguyên tắc 6 điểm này rõ ràng dựa trên quan điểm tiến bộ, chủ trương hướng tới hòa bình và tôn trọng luật pháp quốc tế. Giá trị của nguyên tắc càng lớn hơn khi các cam kết chung sẽ tạo cơ sở để thúc đẩy các hành động chung, giúp các nước sớm hoàn tất một bộ quy tắc ứng xử có tình ràng buộc để giải quyết tranh chấp trên biển Đông. 

Việc các nước ASEAN thông qua một lập trường chung về vấn đề Biển Đông vào thời điểm hiện tại cũng mang một ý nghĩa quan trọng, chứng tỏ với thế giới về một khối đoàn kết, vững chắc, không gì lay chuyển được. Có thể nói rằng, sau khi Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 45 diễn ra tại Campuchia hồi tuần trước đã lần đầu tiên không ra được Thông cáo chung do sự khác biệt của các thành viên về vấn đề Biển Đông, thì nguyên tắc vừa được thông qua là một tiếng nói mạnh mẽ giúp củng cố lòng tin vào sức mạnh đoàn kết nội khối.

Để có được tiến bộ này, trước tiên phải kể tới vai trò ngoại giao con thoi hết sức hiệu quả và đáng hoan nghênh của Indonesia, mà người thực thi là Bộ trưởng Ngoại giao nước này, ông Marty Natalegawa. Bên cạnh đó, cũng cần khẳng định rằng, tiến trình tìm kiếm quan điểm chung về vấn đề Biển Đông có thể ngắn hay dài, nhanh hay chậm, thì cuối cùng, sự đồng thuận vẫn là tất yếu. Bởi đó là con đường duy nhất mà các nhà ngoại giao ASEAN bước đi suốt 45 năm qua để tạo nên sự gắn kết giữa các quốc gia.

Việc chưa tìm được tiếng nói chung tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 45 chỉ là “bước lùi” tạm thời. Bất chấp những khác biệt, ASEAN vẫn tìm được con đường và cách thức để giải quyết vấn đề. Vào lúc này, các nước ASEAN đang nỗ lực thu hẹp khoảng cách trong lập trường mỗi bên và các bất đồng tiếp tục được thảo luận, giải quyết bằng cả 2 cơ chế song phương và đa phương.

Dường như sau những gì diễn ra tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 45, các nước thành viên nhìn nhận rõ hơn việc ASEAN muốn duy trì khối thống nhất thì phải có chung lập trường, chung hành động. Là một thành viên tích cực và có trách nhiệm của ASEAN, Việt Nam sẵn sàng tham gia vào tiến trình đó.

Từ trước tới nay, Việt Nam luôn duy trì quan điểm nhất quán là giải quyết các vấn đề căng thẳng bằng biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại. Vì vậy, Việt Nam ủng hộ Nguyên tắc chung 6 điểm mà các nhà ngoại giao ASEAN vừa thông qua, đồng thời Việt Nam cũng hy vọng Campuchia với vai trò nước Chủ tịch luân phiên của ASEAN sẽ nỗ lực nhiều hơn nhằm đưa toàn khối hướng tới một sự thống nhất, đúng như chủ đề của năm ASEAN 2012, đó là “ASEAN- Một cộng đồng, một vận mệnh”. 

Sự đồng tâm, hợp lực của các quốc gia thành viên sẽ là nền tảng vững chắc để ASEAN vượt lên những thách thức chung, tiến tới mục tiêu xây dựng Cộng đồng vào năm 2015 và ngày càng nắm giữ vai trò trung tâm của khu vực./.