Giải quyết nỗi khát đất của dân

Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 28 của Bộ Chính trị về sắp xếp các Nông lâm trường quốc doanh, diện tích đất do các đơn vị này quản lý đã giảm 50% xuống còn gần 2.065.000ha, do đã chuyển hơn 1,3 triệu ha rừng phòng hộ cho các Ban quản lý rừng và gần 600.000 ha cho chính quyền địa phương để  giải quyết phần nào đất sản xuất cho dân sở tại.

Cái được của việc đổi mới Nông lâm trường quốc doanh là đã từng bước tách bạch nhiệm vụ sản xuất kinh doanh với nhiệm vụ công ích, làm rõ  hiện trạng đất đai, lập quy hoạch sử dụng đất. Các Nông lâm trường tự tổ chức sản xuất hoặc là giao khoán cho các hộ thành viên trồng và bảo vệ rừng, khuyến khích phát triển kinh tế lâm nghiệp.  

Tuy nhiên, một cuộc khảo sát tại 56 Nông lâm trường quốc doanh ở 15 tỉnh, thành phố do Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp cho thấy: do năng lực quản trị yếu kém, các nông lâm trường tổ chức sản xuất chưa hiệu quả, 50% trong tổng số gần 150 nông lâm trường quốc doanh hoạt động thua lỗ. Để tồn tại, nhiều nông lâm trường đã phải sống nhờ vào việc giao khoán bảo vệ rừng hoặc cho thuê đất trồng rừng.

Trong khi người dân địa phương thiếu đất sản xuất thì mỗi nông lâm trường nắm trong tay hàng ngàn hecta rừng và đất rừng, thậm chí có lâm trường ở Quảng Bình quản lý gần 91.500 ha rừng, chiếm 91% diện tích rừng của một huyện nhưng lại hoạt động không hiệu quả, bỏ đất hoang. Khắc phục tình trạng bất hợp lý trong quản lý, sử dụng đất rừng giữa lâm trường với người dân địa phương ở miền núi, không thể chỉ bằng một quyết định hành chính mà phải là những giải pháp căn cơ. Đó là nhanh chóng rà soát lại nhu cầu thực sự của các nông lâm trường quốc doanh, trên cơ sở đó, điều chỉnh hợp lý việc giao đất, cho thuê đất đối với các thành phần kinh tế.

 Một trong những nội dung cốt lõi của việc đổi  mới hoạt động của Nông lâm trường quốc doanh là đổi mới cơ chế quản lý sử dụng đất. Vì vậy, khi các lâm trường hoạt động theo mô hình doanh nghiệp thì tất yếu phải  thay đổi cho phù hợp. Thay vì được nhà nước giao đất không thu tiền như trước đây, các lâm trường quốc doanh, công ty lâm nghiêp phải thuê đất để sản xuất. Chỉ khi phải trả tiền thuê đất, các lâm trường quốc doanh mới tính toán lại nhân lực, vốn liếng để biết mình cần bao nhiêu diện tích, mà nhả đất cho dân. Bỏ tiền ra thuê đất, các lâm trường quốc doanh, công ty lâm nghiệp cũng sẽ biết quý tài nguyên mà có kế hoạch tổ chức sản xuất hiệu quả hơn, không còn bỏ hoang hơn 8000 ha như hiện nay. Người dân khi được giao đất cũng sẽ biết chắt chiu, sử dụng đất một cách hiệu quả nhất.