Khi xảy ra cháy nổ, ai là người hứng chịu ngoài dân?

Ngày 10/6, cháy kho chứa đồ, xe máy của cư xá Nguyễn Văn Trỗi, quận Phú Nhuận, TP HCM khiến hàng trăm người hốt hoảng. Rạng sáng 11/6, cháy một căn nhà ở quận Hoàng Mai, Hà Nội khiến 5 người trong một gia đình thiệt mạng. Sáng 16/6/2015, cháy lớn ở Công ty TNHH Sơn Hiệp Phát (Long An). Chiều tối 16/6, trường quay S1 cũ (đang được tháo dỡ) của Đài Truyền hình Việt Nam bị cháy… 

Đó là những vụ cháy điển hình diễn ra trong khoảng thời gian chưa đến một tuần. 6 tháng đầu năm, trên địa bàn thành phố Hà Nội xảy ra 84 vụ cháy, 1 vụ nổ làm 7 người chết, 11 người bị thương, thiệt hại tài sản ước tính 13 tỷ đồng.

Cháy tại căn nhà (cừa màu xanh) ở quận Hoàng Mai, Hà Nội khiến 5 người trong một gia đình thiệt mạng (Ảnh: Đỗ Hưng)

Nguyên nhân cụ thể của từng vụ cháy được cơ quan chức năng điều tra làm rõ, nhưng có lẽ cũng không khó để chỉ ra những bất cập trong công tác phòng cháy ở Việt Nam. Trước hết là sự bất cẩn của con người. Có lẽ chỉ ở Việt Nam mới có cảnh hàn hơi, hàn điện ngay cạnh đống vật liệu xây dựng vừa được tháo dỡ, trên trần nhà hoặc cạnh xe máy, khi mà xung quanh toàn vật liệu dễ cháy, xăng thì đầy bình và vẫn còn nhiều người hoạt động ở bên dưới, như vụ cháy Trung tâm thương mại quốc tế ITC cách đây chục năm.

Không những vậy, nhiều người thợ hàn, cắt kim loại còn thường tỏ ra khó chịu nếu như bị nhắc nhở về nguy cơ có thể xảy ra. Chính vì thế mà tia lửa hàn đã trở thành nguyên nhân của nhiều vụ cháy lớn, nhỏ khác nhau.

Còn có một thực tế khác, đó là không ở đâu mà dây điện, ổ điện, hộp chứa điện nhằng nhịt như ở nước ta, từ đô thị đến nông thôn. Trong đó, các căn nhà trong ngõ ở các đô thị lớn đang đối mặt với nguy cơ chập điện gây cháy rất cao. Những căn nhà san sát nhau ở đô thị còn gặp phải một nguy cơ khác nữa, đó là nếu xảy cháy sẽ không biết phải chữa cháy như thế nào khi ngõ sâu và hẹp, xe chữa cháy không vào nổi, và người cũng khó thoát ra.

Nếu nhìn ở tầm nhìn xa hơn, thì rõ ràng khi quy hoạch khu dân cư ở Việt Nam, chính quyền các đô thị chưa tính hết những bất trắc có thể xảy ra nên phó mặc cho các khu dân cư mọc lên tự phát, không theo quy hoạch và không có quy chuẩn nào. Bên cạnh đó, phản ứng chậm của cơ quan Cảnh sát phòng cháy chữa cháy trong một số vụ việc, cùng hiện trạng nhiều họng nước cứu hỏa thường xuyên không có  nước cũng khiến công tác chữa cháy gặp nhiều khó khăn.

Để khắc phục những khó khăn này, theo tin từ Sở Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy Hà Nội, vào thời điểm thích hợp, thành phố sẽ cho mua trực thăng chữa cháy. Nhưng thời điểm thích hợp là bao giờ? Hơn nữa, một vài chiếc trực thăng chữa cháy cũng không thể giải quyết được tận gốc những bất cập trong công tác phòng cháy chữa cháy hiện nay.

Do đó, quan trọng nhất là đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao ý thức của người dân trong việc sử dụng thiết bị điện, thiết bị chạy gas, xăng đúng hướng dẫn để tránh tạo ra nguy cơ gần cháy nổ. Mặt khác, chính quyền các đô thị cũng cần nghiên cứu giải pháp để khắc phục tình trạng dân cư chen chúc, tập trung mật độ quá dày ở một số khu vực như hiện nay.

Đối với hoạt động sản xuất, thi công, sửa chữa cần kiểm tra gắt gao để doanh nghiệp và người lao động tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Nhà nước về an toàn phòng chống cháy nổ. Mỗi một vụ cháy xảy ra - dù có được dập tắt kịp thời hay không cũng đều để lại hậu quả rất lớn, thiệt hại về con người, tài sản của nhân dân, của doanh nghiệp, Nhà nước, mà xét cho cùng thì ngân sách Nhà nước cũng là tiền của nhân dân. Vậy nên, tốt nhất là “cẩn tắc vô ưu” (cẩn thận sẽ không phải lo nghĩ)./.