Méo mó nhà ở cho người thu nhập thấp

Những ngày này, dư luận đang chú ý đến 2 thông tin rất đáng chú ý trong câu chuyện nhà ở cho người có thu nhập thấp. Thông tin thứ nhất là tại Hà Nội, sau đợt sốt đầu tiên, loạt chung cư thu nhập thấp thứ hai lại rơi vào cảnh ế ẩm. Sự việc gây xôn xao dư luận khi hàng loạt khách hàng đã từ chối ký hợp đồng mua nhà thu nhập thấp Sài Đồng vì giá quá cao- lên tới 13,27 triệu đồng/m2.

Thông tin thứ 2 cũng rất đáng lưu tâm khi Thứ trưởng Bộ Xây dựng ông Nguyễn Trần Nam thừa nhận một thực tế “lương Bộ trưởng 40 năm mới mua được nhà thu nhập thấp”. Chuyện gì đang xảy ra đối với việc thực hiện chủ trương xây dựng và bán nhà cho người thu nhập thấp?

Nhà ở cho người có thu nhập thấp có giá bán cho người thu nhập cao (Ảnh mình hoạ- 24h)

Không phải những bất hợp lý trong việc thực hiện chủ trương xây dựng nhà ở cho người có thu nhập thấp bây giờ mới được đề cập, mà ngay từ đầu, Đài TNVN đã thông tin và phân tích nhiều điểm đáng bàn trong việc thực hiện chủ trương này. Giờ đây lãnh đạo của Bộ Xây dựng, cũng chính là người trực tiếp triển khai chủ trương này đã phải thốt lên: “với giá cả nhà và mức lương như hiện nay, người nghèo không thể mua được nhà thu nhập thấp và lương của Bộ trưởng cũng phải đến 40 năm mới mua được nhà”(!?).

Vậy thì một loạt câu hỏi đặt ra là, hàng nghìn căn hộ đã được “tiếng” là trao cho những người có thu nhập thấp có thật đúng đối tượng? Nếu thực sự đúng đối tượng thì sao có thể mua được nhà với giá ít nhất cũng phải trên 1 tỷ đồng? Sao cho đến thời điểm này, cơ quan quản lý, cụ thể là người đứng đầu Bộ Xây dựng mới tính toán chính xác được như thế? Hàng trăm dự án nhà thu nhập thấp đang được triển khai, hàng chục nghìn căn hộ chung cư một thời gian nữa lại hoàn thành sẽ thế nào?

Thắt chặt tín dụng phi sản xuất, trong đó có bất động sản xét ở khía cạnh tích cực đã cho thấy một phần “bộ mặt thật” của giá bất động sản ở Việt Nam. Giờ đây, người ta không còn thấy cảnh chen nhau mua nhà thu nhập thấp. Tại Hà Nội, sau đợt sốt đầu tiên, loạt chung cư thu nhập thấp thứ hai lại rơi vào cảnh ế ẩm.

Sự việc gây xôn xao dư luận khi hàng loạt khách hàng đã từ chối ký hợp đồng mua nhà thu nhập thấp Sài Đồng vì giá quá cao. Chỉ lúc này, khi bị đẩy vào tình thế khó, khi thị trường bất động sản ế ẩm, giá bất động sản không bị thổi lên, các chuyên gia kinh tế, các nhà quản lý mới có điều kiện nhìn xuyên thấu giá thành xây dựng của mỗi mét vuông nhà, hay những chi phí không tên cho câu chuyện xây nhà nói chung và nhà ở cho người thu nhập thấp nói riêng. Nhà đầu tư đổ cho phí giải phóng mặt bằng, chi phí đầu tư, thủ tục đầu tư.v.v… và.v.v…

Tuy nhiên có một phi lý mà chính chủ đầu tư chẳng muốn nói ra, là xây nhà thu nhập thấp như xây nhà thương mại, chuộng nhà to. Tức là quy định cho phép nhà có diện tích từ 30 đến 70 m2, thì chủ đầu tư làm hết mức tối đa cho phép, mỗi nhà lên đến 58-70 m2. Thiết bị của tòa nhà thuộc loại khá xịn. Hiện nay, vẫn chưa có tiêu chí xây dựng nhà thu nhập thấp, số đông các đơn vị vẫn làm theo chuẩn nhà chung cư do Bộ Xây dựng quy định. Gạch xây dựng có chất lượng loại một, nhà có thang máy thậm chí có cả tầng hầm, không kém gì nhà thương mại. Rõ ràng các sản phẩm nhà thu nhập thấp đến với người dân đang "có vấn đề"! Mặc dù nhà bán cho người nghèo nhưng tiến độ đóng tiền dồn dập, diện tích lớn, giá cao… khiến đa phần người dân không thể tiếp cận được.

Rõ ràng, người nghèo sẽ chẳng bao giờ mua được nhà nếu giá cả nhà, mức lương và nhất là cách làm như hiện nay. Lúc này có 2 sự lựa chọn. Một là đã đến lúc cần phải thay đổi toàn diện cách thức triển khai chủ trương này. Hai là dừng lại việc bán nhà cho người thu nhập thấp mà chuyển sang cho người thu nhập thấp thuê nhà như đã từng làm với sinh viên các trường cao đẳng và đại học, với các gia đình công nhân ở các khu công nghiệp.

Đó có thể sẽ là phương án hợp lý vì sẽ giữ được tài sản chung, phục vụ cho nhiều người thu nhập thấp, đảm bảo công bằng, chống thất thoát, đồng thời giảm bớt trách nhiệm và công việc cho cơ quan quản lý./.