Nói “không” với thuốc lá không phải "đấm vào không khí"

Ngày 31/5 - Ngày thế giới không thuốc lá, cũng là ngày kết thúc Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá và tròn một tháng kể từ khi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực. Đây là thời điểm mà cụm từ "nói không với thuốc lá" được nhắc đến nhiều nhất và cũng là lúc các cơ quan chức năng, các tổ chức, cộng đồng đưa ra thông điệp, cảnh báo về tác hại của thuốc lá dày đặc nhất. Nhưng điều quan trọng là chúng ta phải có những hành động thiết thực, lâu dài thì cuộc chiến chống lại tác hại của thuốc lá mới đạt hiệu quả cao.

Sử dụng thuốc lá là một trong những nguyên nhân gây bệnh tật và tử vong hàng đầu trên thế giới, cũng như tại Việt Nam. Điều này đã được thường xuyên nhắc nhở. Các cơ quan chức năng và các phương tiện thông tin đại chúng cũng không ít lần nêu những con số đáng "giật mình" về "sát thủ thầm lặng" này.

Tình trạnh hút thuốc trong phòng làm việc vẫn diễn ra phổ biến

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, hàng năm trên thế giới 6 triệu người chết do hút thuốc chủ động và khoảng 600.000 người chết do hút thuốc thụ động. Ước tính đến năm 2020, hàng năm sẽ có 8 triệu người sẽ chết do sử dụng thuốc lá, trong đó 70% là từ các nước đang phát triển.

Theo công bố của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, trong khói thuốc lá chứa hơn 7.000 loại hóa chất, trong đó hơn 250 chất có hại cho sức khỏe, bao gồm gần 70 chất có khả năng gây ung thư. Hút một điếu thuốc là người hút thuốc đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống.

Những cảnh báo đáng sợ như thế dường như chưa đủ để những người hút thuốc lá sợ. Bởi mỗi người hút thuốc đều nghĩ “một vài điếu thuốc thì có đáng là bao”. Khói thuốc lá vẫn len lỏi trong nhiều gia đình, công sở, trường học, bệnh viện và ở những nơi công cộng. Và ngày nối tiếp ngày qua đi, làn khói thuốc ấy đã tích tụ lại, làm cho bầu không khí mất đi sự trong lành. Cộng với sự ô nhiễm môi trường, không đảm bảo an toàn thực phẩm... sức khoẻ con người ngày càng bị đe doạ, bệnh tật ngày càng gia tăng.

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã được thực thi một tháng. Nhưng để luật thực sự đi vào cuộc sống, bên cạnh sự vào cuộc mạnh mẽ, thực thi nghiêm của các cơ quan chức năng, phụ thuộc rất nhiều vào ý thức của những người hút thuốc và cả cộng đồng trong quyết tâm "nói không với thuốc lá".

Để chống lại "nạn dịch thuốc lá", cần đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền người dân hạn chế hút thuốc và phòng chống bệnh do thuốc lá gây ra bằng nhiều hình thức. Cần chú trọng biểu dương các địa phương, đơn vị thực hiện tốt các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; đưa tiêu chí "không có thuốc lá" vào các phong trào xây dựng gia đình văn hoá, công sở văn hoá, làng văn hoá, khu dân cư văn hoá.

Đồng thời nhân rộng các mô hình như: "Gia đình không khói thuốc", "Không khói thuốc nơi công sở", "Trường học không khói thuốc"; “Điểm du lịch, nơi vui chơi giải trí không khói thuốc", “Xây dựng môi trường không khói thuốc lá tại các khách sạn và nhà hàng", "Xây dựng thành phố không khói thuốc"…

Những người đứng đầu các công sở, trường học, bệnh viện phải là những người gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện nghiêm cấm hoàn toàn hút thuốc lá tại đơn vị mình. Sự nhắc nhở thường xuyên của các thành viên trong gia đình, của cả cộng đồng đối với những người hút thuốc sẽ giúp họ có ý thức hơn trong việc hút thuốc đúng nơi qui định.

Đặc biệt chú trọng tuyên truyền tác hại của thuốc lá trong học sinh, sinh viên để hạn chế số người trẻ tìm đến với thuốc lá. Sự "vào cuộc" của các đơn vị nghệ thuật, nhà hát trong cuộc chiến chống lại tác hại của thuốc lá bằng các tiết mục ca, múa, nhạc, kịch... sẽ giúp tác động đến công chúng rộng rãi hơn.

Vì những khoản lợi nhuận "kếch xù", các hãng thuốc lá không tiếc tay chi "hoa hồng", nên nhiều chủ đại lý, cửa hàng kinh doanh thuốc lá bất chấp những qui định của luật, nhất là việc cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi.

Chính vì thế, cần thực hiện nghiêm việc “Cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá” như chủ đề mà Tổ chức Y tế Thế giới lựa chọn cho Ngày thế giới không thuốc lá năm nay. Bởi theo các chuyên gia y tế, việc cấm quảng cáo thuốc lá toàn diện sẽ giúp giảm số lượng những người bắt đầu hút và số lượng người sử dụng thuốc lá. Đây còn là một trong những biện pháp để giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá hiệu quả nhất và có mức chi phí thấp.

Làn khói thuốc lá rất mỏng manh, nhưng cuộc chiến chống lại tác hại của nó là cuộc chiến quyết liệt và bền bỉ. Nó đòi hỏi sự quyết tâm và trách nhiệm của lực lượng chức năng và ý thức tự giác của mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng trong việc chung tay xây dựng ngôi nhà chung không khói thuốc.

Chỉ khi mỗi người nhận thức đầy đủ và có những hành động thiết thực để "nói không với thuốc lá", thì Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá mới thực sự phát huy hiệu lực và đạt hiệu quả./.