Nông dân Cần Giờ tin vào công lý!

>> Vedan - cần một hồi kết thích đáng

Nông dân 3 tỉnh, thành: Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu và TPHCM đang khẩn trương tiến hành các thủ tục kiện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam gây ô nhiễm môi trường làm thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp, thuỷ sản. Riêng tại TPHCM, theo dự kiến, ngày 3/8, đơn kiện của nông dân huyện Cần Giờ sẽ được gửi đến Tòa án Nhân dân huyện Cần Giờ.  

Hơn 1 tuần nay, ông Nguyễn Bảo Trị, nông dân xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ cùng bà con trong xã đi làm đơn kiện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam. Dù chưa bao giờ đi kiện và phải bổ sung, chỉnh sửa đi chỉnh sửa lại nhiều lần để có đơn kiện hợp lệ nhưng ông Trị và bà con ai cũng tự tin.

Thủ tục khởi kiện Vedan... trở thành đề tài bàn luận trong các ngõ xóm. Có cán bộ tư pháp của Thành phố xuống hỗ trợ nên mọi thủ tục nhanh chóng hơn. Sự quan tâm này đã phần nào vơi đi cái nghèo khổ mà bà con đang phải gánh chịu hơn 14 năm qua kể từ khi Vedan bắt đầu xả chất độc ra sông Thị Vải làm ô nhiễm luôn nguồn nước nuôi trồng thuỷ sản của bà con.

Ông Nguyễn Bảo Trị cho biết: “Đây là bức xúc của người dân trong thời gian qua. Hội Nông dân huyện và chính quyền xã đã hướng dẫn nông dân làm giấy ủy quyền. Trước đây, xã đảo Thạnh An là 1 trong 7 xã giàu nhất của huyện Cần Giờ, đánh bắt hải sản rất trù phú. Từ 1994 - 1995, khi Vedan hoạt động ở đây thay đổi hoàn toàn. Một vài gia đình không chịu nổi phải bán tài sản đi nơi khác để kiếm sống. Cuộc sống khó khăn, gần 70% dân ở đây là hộ nghèo”.

14 năm qua, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam đã biến sông Thị Vải thành dòng sông “chết”, cá, tôm cạn kiệt, làm cho người dân ở xã đảo Thạnh An trước đây có thu nhập khá hơn so với các xã khác trong huyện.

Giờ đây, Thạnh An trở thành xã nghèo nhất huyện Cần Giờ với hơn 60% hộ nghèo. Vậy mà, trong mọi cuộc họp với cơ quan chức năng, chính quyền và người dân Cần Giờ, Công ty Trách nhiệm Hữu hạn Vedan Việt Nam khẳng định rằng: Cần Giờ không có vùng ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng, mà chỉ có vùng ô nhiễm nhẹ. Đây là thái độ chối bỏ trách nhiệm gây ra ô nhiễm môi trường, làm ảnh hưởng nặng nề đến đời sống, sản xuất của người dân.

Theo thống kê của Viện Môi trường và Tài nguyên thuộc Đại học Quốc gia TPHCM, tổng diện tích thiệt hại của Cần Giờ là hơn 2.100 ha, mức độ nước thải của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam gây ra với vùng bị ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng là 89%, vùng bị ô nhiễm nghiêm trọng là 30,3% và vùng bị ô nhiễm là 10,1%.

Sau hai năm với nhiều lần đàm phán, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam vẫn giữ thái độ không thiện chí, cố tình trì hoãn, kéo dài vụ việc, viện nhiều lý do không chính đáng để mặc cả mức bồi thường, hỗ trợ.

Với TPHCM, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam đã lần lượt đưa ra mức bồi thường từ 7 tỷ lên 12 tỷ rồi đến 16 tỷ đồng và cuối cùng là 30 tỷ đồng. Đây là những con số quá thấp so với mức 45,7 tỷ đồng mà UBND TPHCM yêu cầu Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam bồi thường.

Trong khi đó, mức thiệt hại thực tế mà các cơ quan chức năng đã rà soát trong thời gian qua của nông dân Cần Giờ là 107 tỷ đồng. Ông Trần Văn Làm, Ủy viên ban thường vụ Hội Nông dân Việt Nam, phụ trách 19 tỉnh phía Nam cho rằng: “Mức bồi thường mà Hội Nông dân Thành phố đưa ra 45,7 tỷ là quá khiêm tốn so với mức thiệt hại thực tế (hơn 100 tỷ). Theo quan điểm của Hội, bây giờ không còn thời gian để thương lượng. Chúng tôi đã tập hợp hết các dữ liệu và báo cáo lên lãnh đạo cấp trên. Qua đó, các cơ quan luật pháp cũng giúp đỡ hội đòi lại quyền lợi chính đáng cho nông dân”. 

Hiện nay, thủ tục khởi kiện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam đã cơ bản hoàn tất. Tất cả 839 đơn kiện cũng như thủ tục khởi kiện của nông dân xã Thạnh An, huyện Cần Giờ đã được rà soát kỹ lưỡng. Theo đó, tổng giá trị thiệt hại kiện đòi bồi thường sẽ là 107 tỷ đồng như người dân đã kê khai. Theo các luật sư, mức độ gây ô nhiễm được xác định, chứng cứ đầy đủ, vì thế, người nông dân có nhiều lợi thế trong vụ kiện này.

Ông Nguyễn Văn Hậu, Trưởng ban tuyên truyền Hội Luật gia TPHCM, luật sư được nông dân huyện Cần Giờ ủy quyền trong vụ kiện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam cho biết: “Chúng tôi đã có nhiều buổi làm việc với công ty Vedan nhưng họ đã xử sự không hay. Số liệu do họ đưa ra không chính xác. Phòng công chứng số 1 đã hoàn tất việc ủy quyền của nông dân để chúng tôi tham gia tố tụng tại Tòa án Nhân dân huyện Cần Giờ. Chúng tôi tin tưởng sẽ đòi được công bằng cho nông dân”.

Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam sẽ đảm bảo việc ứng án phí cho toàn bộ hộ nông dân đứng đơn khởi kiện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam.

Hội Nông dân, chính quyền địa phương và các cơ quan liên qua cũng sẽ sát cánh, ủng hộ người nông dân trong vụ kiện này. Vì thế, nông dân Cần Giờ và các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa Vũng Tàu không đơn độc và họ tin rằng công lý sẽ được thực thi. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vedan Việt Nam phải chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm của mình. Đây là cái giá họ phải trả cho việc không tuân thủ pháp luật bảo vệ môi trường./.