Ẩn họa từ việc mua bán thuốc chữa bệnh trôi nổi ở Sìn Hồ, Lai Châu

Ở chợ vùng cao Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, từ nhiều năm nay, bên cạnh các loại dược liệu truyền thống, người ta bày bán công khai nhiều loại thuốc được quảng cáo là thuốc chữa bệnh nhưng đều không rõ nguồn gốc, chưa được kiểm nghiệm và cấp phép lưu hành. Cứ cần là có, người dân có thể mua dễ dàng như mớ rau, con cá vậy. Điều này dẫn tới những ẩn họa khôn lường cho sức khỏe, tính mạng của người dân nếu chính quyền địa phương và ngành chức năng không vào cuộc ngăn chặn.

Vào chợ vùng cao thị trấn Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, trong vai người mua hàng, phóng viên VOV khu vực Tây Bắc không khó để hỏi, cũng như mua được các loại thuốc được cho là có thể trị tuốt tuồn tuột các loại bệnh.

Chỉ chưa đến một trăm ngàn đồng là bất cứ ai cũng có thể mua được các loại thuốc chữa các loại bệnh từ nhẹ đến bệnh hiểm nghèo. Giá cả thông thường mỗi loại từ vài chục nghìn đồng một lọ, cũng có loại 1.000-2.000 đồng một gói.

“Thuốc này tốt lắm, ai bị đau đầu uống một hai gói là khỏi ngay. Còn đây là thuốc chữa đau răng, đau cơ uống vào nhậy lắm.  Ai bị tức ngực, đau tim thì uống thuốc này một lúc là dễ thở ngay. Ai bị ngứa thì chỉ cần bôi một chút là khỏi liền”.

“Hôm vừa rồi tôi chán cơm nên lấy một lọ thuốc bổ này của nhà bán ở chợ đem về uống, uống được mấy viên thôi là tôi thấy ăn cơm ngon hẳn, béo lên trông thấy. Còn thuốc bột này  khi nào bị cảm chỉ cần áng đổ vào lòng bàn tay rồi cho vào miệng uống là khỏi luôn. Thuốc này tốt nên nhiều người mua lắm”. Đây chỉ là 2 trong số những lời giao bán thuốc rất hấp dẫn của các chủ sạp hàng trong chợ Sìn Hồ.

Những thứ thuốc mà chủ các sạp hàng giới thiệu gồm đủ loại to, nhỏ khác nhau, loại thì cho vào hộp nhựa, loại thì đựng trong lọ thủy tinh. Thế nhưng chẳng ai có thể đọc được tên thuốc là gì vì ghi toàn chữ Trung Quốc. Xem kỹ cũng không tìm thấy mã vạch, tem nhãn khẳng định chất lượng thuốc, hoặc thuốc được nhập khẩu qua đường chính thống và được các cơ quan chức năng kiểm nghiệm cho lưu hành.

Công dụng thì chỉ có người bán hàng giới thiệu cho người mua, dù thực tế không biết họ đã sử dụng để điều trị bệnh của mình hay chưa? Họ giới thiệu đủ loại như: thuốc bôi ngoài da chữa bỏng, thuốc trị ngứa, thuốc chữa đau đầu, đau bụng khan, đau thần kinh tọa hay đau tim, thuốc bổ…. 

Tiếp tục tìm hiểu, chúng tôi được biết: Những loại thuốc này sau khi mua được từ bên kia biên giới, các chủ hàng sẽ bán lại cho các sạp bày bán trong chợ và những người bán dạo, bán rong mang thuốc đi tiêu thụ ở các xã, bản khác có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

“Tôi thường xuyên mang những loại thuốc này đi bán ở các nơi như Sông Mã, Sốp Cộp, Mộc Châu- Sơn La; Mường Nhé- Điện Biên; Nghệ An, có lúc mang tận sang Lào người ta cũng mua. Họ dùng quen rồi nên mình chẳng cần hướng dẫn cách dùng cho họ đâu. Những loại thuốc chữa bệnh này tôi hay mua về cho cả nhà dùng, đau ốm chỗ nào cứ uống thuốc này là khỏi ngay.

Nếu con cái chán cơm thì chỉ cần cho uống vài viên là lại ăn cơm khỏe ngay, nếu ai gầy quá thì nên mua về uống. Thuốc này còn đem trộn vào cám cho lợn ăn nên lợn béo nhanh lắm”, chị Chẻo Mý Chiêm, ở bản Sìn Thàng, xã Tả Phìn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, một người dân thường mang bán những loại thuốc chữa bệnh này trong những chuyến hàng rong cho biết.

Việc bày bán, mua bán các loại thuốc chữa bệnh không rõ nguồn gốc đã xuất hiện từ lâu ở chợ Sìn Hồ, đến nay cả chợ có đến vài chục sạp hàng bán các loại mặt hàng này.

Trong khi đó, do thiếu hiểu biết, nhiều người dân ở Sìn Hồ và các vùng xung quanh thường có thói quen khi ốm đau gì lại tìm đến chợ tự mua thuốc về uống bởi mua bán thuốc ở chợ Sìn Hồ dễ như “mua mớ rau, con cá”. …

Cứ kể bệnh là các “dược sĩ vườn” không được đào tạo gì, thậm chí có người không biết chữ bán thuốc cho. Năm thì mười họa lực lượng chức năng mới kiểm tra, tịch thu nhưng rồi đâu vẫn hoàn đó. 

Theo ông Tẩn A Oái, trưởng khoa Dược-trang thiết bị vật tư y tế, Trung tâm y tế huyện Sìn Hồ, thực trạng kinh doanh thuốc chữa bệnh không rõ nguồn gốc bán ở chợ Sìn Hồ thì đã có nhiều năm nay. Các cơ quan cũng đã thành lập những đoàn đến để kiểm tra  và có những đợt thu hồi và tiêu hủy nhưng sau khi các cơ quan kiểm tra song thì lại đi vào hình thức kinh doanh khác và vẫn còn hiện tượng mua bán.

“Hiện nay, chúng tôi chưa thành lập đoàn xác định nguồn gốc thuốc và cũng không thể xác định nổi tại vì những thuốc đấy họ nhập lậu, không thông qua hải quan do vậy không thể xác định nổi nguồn gốc của thuốc. Nguy cơ sử dụng thuốc chữa bệnh không rõ nguồn gốc thì phải khẳng định là rất nguy hiểm. Chúng tôi khuyến cáo với người dân khi có bệnh phải đến cơ sở y tế chứ không tự tiện ra chợ mua những thuốc không rõ nguồn gốc về sử dụng”, dược sĩ Tẩn A Oái nói.

Tình trạng mua bán thuốc chữa bệnh không rõ nguồn gốc ở chợ thị trấn Sìn Hồ là thực tế rất đáng lo ngại, sẽ dẫn tới những ẩn họa khó lường với sức khỏe, tính mạng của người dân vùng cao.

Hơn lúc nào hết, chính quyền và ngành chức năng ở huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu phải có biện pháp quyết liệt để chấm dứt tình trạng này, không thể kiểm tra xong lại để đấy./.