Cần có phương án quản lý, khai thác hồ thủy lợi lớn nhất tỉnh Bắc Kạn

Từ khi hồ thủy lợi Nặm Cắt tích nước, hàng chục hộ dân ở Bản Pẻn, xã Dương Quang, thành phố Bắc Kạn đã phải đóng những chiếc xuồng với đủ kích cỡ để phục vụ công việc đồng áng hàng ngày. Chiếc nhỏ có giá thành từ 15-30 triệu đồng, chiếc lớn có thể lên đến cả trăm triệu đồng.

Nguyên nhân là sau khi di dời khỏi vùng lòng hồ, hầu hết hộ dân vẫn còn diện tích lớn đất canh tác chưa bị thu hồi nhưng đường vào đã bị ngập, trong khi đường mới thì chưa biết khi nào mới có, buộc lòng phải đóng xuồng đi lại. Hiện khu vực này đã có đến 40-50 chiếc xuồng đủ kích cỡ, thậm chí có cả những bè tre gắn động cơ.

Theo thông tin từ Sở GTVT Bắc Kạn, tất cả các phương tiện này đều chưa được đăng ký kiểm định cũng như cấp phép hoạt động. Điều đáng nói, từ tháng 5/2021, UBND thành phố Bắc Kạn đã có văn bản cấm tất cả các hoạt động thuyền máy, xuồng, bè chưa được đăng ký kiểm định, cấp giấy phép hoạt động trong các hồ nước trên địa bàn, đặc biệt là phục vụ du lịch, tham quan.

Anh Ma Văn Vinh, một người dân Bản Pẻn, xã Dương Quang, thành phố Bắc Kạn nói: “Bây giờ có 60-70% bà con còn đất trong hồ nên đi lại thường xuyên, nhà tôi còn khoảng 10 ha đồi, ao, vườn và cả chăn nuôi nữa nên vẫn phải đi lại, có ngày đi lại 3-4 lần. Khá tốn kém tiền dầu, vác hàng hóa lên xuống thuyền cũng mệt chưa kể có hôm đi lại ra giữa hồ gặp mưa gió chỉ sợ gió lật xuồng mình thôi. Bà con mong muốn sớm có con đường vành đai quanh hồ để đi lại vào khu canh tác cho an toàn, thuận tiện”.

Vừa đưa chuyến khách tham quan lên bờ, ông Ma Hoàng Kháo, một người dân Bản Pẻn cho biết, dù biết quy định cấm của chính quyền, người dân sau khi thu hồi đất vẫn chủ yếu gắn bó với sản xuất nông nghiệp, nên việc sử dụng xuồng là bắt buộc. Khi rảnh rỗi, nếu có khách du lịch, ông vẫn chở với giá vài trăm ngàn mỗi chuyến để có thêm thu nhập.

“Lâu lâu có người quen, anh em họ muốn đi xem hồ thì bảo mình chở đi, họ hỗ trợ ít tiền dầu thôi, chứ chưa thành dịch vụ gì đâu. Bây giờ cũng mong chính quyền rồi ngành giao thông tạo điều kiện cho bà con, chứ cấm thì bà con cũng chịu rồi. Vì đường vành đai chưa có, trong khi đất sản xuất chủ yếu vẫn trong ấy bà con không đi xuồng không còn cách nào khác” - ông Ma Hoàng Kháo cho biết.

Hồ chứa nước Nặm Cắt do Ban Quản lý đầu tư và Xây dựng thủy lợi 2, Bộ NN&PTNT làm chủ đầu tư với kinh phí gần 300 tỉ đồng, chi phí giải phóng mặt bằng hơn 400 tỉ đồng, là công trình thủy lợi lớn nhất Bắc Kạn hiện nay. Hồ có dung tích khoảng 12 triệu m3, làm nhiệm vụ cung cấp nước sạch, nước tưới tiêu, điều tiết lũ…cho thành phố Bắc Kạn. Hồ đã tích nước từ 3/2021 và bàn giao các hạng mục xây lắp cho tỉnh Bắc Kạn từ tháng 7/2022.

Hiện tỉnh Bắc Kạn đã giao lại công trình cho Công ty TNHH MTV Quản lý, khai thác công trình thủy lợi Bắc Kạn quản lý, bảo vệ. Trên thực tế, nhiều hạng mục đã được bàn giao cho công ty này từ năm 2016. Tuy nhiên, đến nay phương án quản lý, khai thác hồ Nặm Cắt vẫn chưa được thông qua, kinh phí cũng chưa được phân bổ…dẫn tới việc quản lý công trình gặp không ít lúng túng.

Chưa có phương án khai thác, sử dụng nên chưa thể đầu tư, xây dựng bến thuyền cho người dân. Do đó, toàn bộ các tàu thuyền đều neo ngay vào thân đập cùng các hoạt động bốc xếp, vận tải khác biến nơi đây thành một bến thuyền bất đắc dĩ, bất chấp đơn vị quản lý treo biển cấm để đảm bảo an toàn hồ đập theo quy định. Tuyến đường vào khu hành chính của hồ Nặm Cắt cũng là con đường duy nhất của người dân nên cả cổng chính, cổng phụ đã nhiều lần bị phá hỏng.

Ông Nguyễn Văn Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý và khai thác công trình thủy lợi Bắc Kạn cho biết, dù chưa được cấp kinh phí, nhưng mọi hoạt động từ bảo vệ, phát dọn vệ sinh, vận hành van đóng mở…công ty vẫn phải thực hiện trong điều kiện ngân quỹ eo hẹp.

Ông Nguyễn Văn Đức, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý và khai thác công trình thủy lợi Bắc Kạn chia sẻ thêm: “Đến nay về thủ tục cũng chưa chính thức bàn giao cho công ty, vì công trình chưa quyết toán nên mới gọi là tạm bàn giao cho đơn vị quản lý.

Thứ hai, hiện thực hiện theo Nghị định 129/2017 thì bắt buộc phải bàn giao về tài sản kết cấu hạ tầng công trình. Hiện công ty và Sở NN&PTNT Bắc Kạn đang tích cực phối hợp để thực hiện công tác nhận bàn giao, tuy nhiên hiện việc tiếp nhận vẫn vướng nhiều văn bản liên quan”.

Hồ chứa nước Nặm Cắt với bề rộng khoảng 100ha ngay bên thành phố Bắc Kạn có tiềm năng rất lớn về cung cấp nước sinh hoạt, tưới tiêu, nuôi trồng thủy sản cũng như phát triển du lịch địa phương. Việc chậm có phương án quản lý, khai thác công trình này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn của người dân, an toàn của công trình mà giá trị hồ nước cũng chưa thể phát huy./.