Cô đỡ thôn bản được công nhận là một chức danh ngành y

Sáng 23/4 tại Hà Nội, Bộ Y tế và Liên Hợp Quốc tại Việt Nam phối hợp tổ chức hội thảo triển khai Thông tư 07, được phê duyệt ngày 8/3/2013, quy định tiêu chuẩn, chức năng và nhiệm vụ của cán bộ y tế thôn bản, bao gồm cô đỡ thôn bản. Hội thảo nhấn mạnh, Thông tư mới này cho thấy sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong thúc đẩy quá trình đạt được các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ về y tế và cứu sống bà mẹ, trẻ em.

Báo cáo tại hội thảo cho biết, mỗi năm trên thế giới có 358.000 phụ nữ tử vong trong thời kỳ mang thai hoặc trong khi sinh đẻ, khoảng 2 triệu trẻ sơ sinh qua đời trong vòng 24 giờ đầu tiên và có đến 2,6 triệu trường hợp thai chết lưu – mà nguyên nhân do sự yếu kém và thiếu thốn của dịch vụ y tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến phát biểu tại hội nghị

Tại Việt Nam, giai đoạn 10 năm trước, tử vong ở mẹ khu vực miền núi còn rất cao. Theo điều tra của Bộ Y tế năm 2002 cho thấy, tỷ lệ tử vong mẹ nói chung của cả nước là 165/100.000, tuy nhiên tỷ lệ này ở phía Bắc là 411/100.000 và miền núi trung du là 269/100.000, cao gấp nhiều lần so với vùng đồng bằng. Việc đẻ tại nhà, đặc biệt đẻ không được cán bộ y tế đỡ, là một nguyên nhân quan trọng của tử vong mẹ cao ở các vùng dân tộc, miền núi, vùng sâu vùng xa.

Từ năm 1979, sáng kiến đào tạo cô đỡ thôn bản của Bệnh viện Từ Dũ do GS.Nguyễn Thị Ngọc Phượng làm Giám đốc, đã được bắt tay triển khai. Từ năm 1998 đến nay, đã có khoảng 1.300 cô đỡ thôn bản được đào tạo. Hiện tại có khoảng 80% số này đang làm việc và có những đóng góp không nhỏ vào công tác chăm sóc bà mẹ và trẻ em, giảm tai biến sản khoa.

Tuy nhiên, các cô đỡ này chưa có một chức danh chính thức trong ngành y tế; không được phân công, giám sát hỗ trợ; không được sinh hoạt chuyên môn. Do chưa được chính thức đưa vào hoạt động trong hệ thống y tế, chưa có chức danh và chưa có nguồn phụ cấp chính thức nên nhiều cô đỡ đã bỏ nghề.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh: Thông tư số 07/2013/TT-BYT ra đời sẽ chính thức đưa cô đỡ thôn bản là một chức danh trong hệ thống y tế Việt Nam. Điều này giúp động viên, ổn định đội ngũ cô đỡ thôn bản đã được đào tạo tham gia các hoạt động cung cấp các dịch vụ theo dõi, chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em; đặc biệt là công tác quản lý, chăm sóc thai sản của đội ngũ cô đỡ thôn bản ở các vùng sâu, vùng xa, vùng tồn tại phong tục đẻ tại nhà, góp phần làm giảm tỷ lệ tử vong mẹ và tử vong trẻ sơ sinh, giảm tai biến sản khoa tại cộng đồng.

Bà Mandeep K.O’Brien, quyền Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam cho rằng: “Đầu tư nhân lực cho y tế là một trong các đầu tư hiệu quả nhất mà mỗi quốc gia có thể làm. Chúng tôi hy vọng mô hình đào tạo cho cán bộ y tế thôn bản, bao gồm cô đỡ thôn bản là người dân tộc; và vai trò chính thức của họ trong hệ thống y tế nên được công nhận rộng tại khu vực miền núi và vùng khó khăn. Nếu làm được việc này thì Việt Nam có thể đạt được các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ về y tế ở mỗi tỉnh, trong các nhóm dân tộc thiểu số, ở cả nông thôn và thành thị”./.