Gia tăng các vụ khai thác thủy sản theo kiểu tận diệt

Năm 2010, tình trạng sử dụng xung điện, xiếc máy (XĐXM), chất độc, chất nổ… để khai thác thủy sản (KTTS) trên các đầm phá, vùng ven biển ở Bình Định có dấu hiệu gia tăng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn lợi thủy sản.

Phương tiện hành nghề XĐXM bị cơ quan chức năng thu giữ

Số vụ vi phạm gia tăng

Theo số liệu của thanh tra Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản (KT-BVNLTS) tỉnh, năm 2010, Chi cục phối hợp với Phòng Cảnh sát đường thủy, Đội phòng chống XĐXM huyện Tuy Phước, các Đồn Biên phòng, chính quyền địa phương các xã ven biển tiến hành tuần tra kiểm soát trên 90 chuyến tại khu vực đầm Thị Nại, đầm Trà Ổ và trên các vùng biển của tỉnh. Qua đó, đã phát hiện, xử lý và chuyển giao các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương xử phạt 28 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực KT-BVNLTS, trong đó có 7 vụ vận chuyển, tiêu thụ san hô trái phép; 4 vụ sử dụng XĐXM để KTTS; 1 vụ dùng chất nổ đánh bắt thủy sản; 18 vụ vi phạm về các hoạt động đăng ký, đăng kiểm, thiếu các trang thiết bị an toàn tàu cá. Ngành chức năng đã xử phạm hành chính, thu nộp ngân sách Nhà nước hàng chục triệu đồng.

Đáng lo nhất là việc KTTS bằng các nghề trong danh mục cấm có chiều hướng gia tăng tại các đầm phá trong tỉnh. Đầm Trà Ổ (Phù Mỹ) rộng trên 1.200 ha, có NLTS khá dồi dào, là nguồn sống cho hơn 1.000 hộ dân của các xã ven đầm như Mỹ Thắng, Mỹ Châu, Mỹ Đức và Mỹ Lợi. Tuy nhiên, hiện nay tại đây đang tái diễn tình trạng một số hộ dân kém ý thức đã đánh bắt thủy sản bằng XĐXM. Qua kiểm tra, truy quét, các cơ quan chức năng ở địa phương và các nhóm hạt nhân BVNLTS xã Mỹ Châu đã bắt giữ 1 ghe máy, 19 bình ắc quy, 10 bộ kích điện của các đối tượng KTTS trái phép trên đầm.

Đầm Thị Nại - đầm nước lợ lớn nhất của tỉnh với diện tích mặt đầm trên 5.000 ha có khá nhiều loài thủy hải sản với giá trị kinh tế cao sinh sống, nhưng cũng đang đứng trước thực trạng bị cạn kiệt do khai thác bằng XĐXM. Những dụng cụ mà ngư dân thường sử dụng để KTTS trong đầm là những loại xung điện lớn, nhỏ với nhiều dạng khác nhau. Ngoài ra, một số đối tượng còn sử dụng cả phương tiện giã cào để khai thác tận diệt NLTS trong đầm.

Từ đầu năm 2010 đến nay, thanh tra Chi cục KT-BVNLTS phối hợp với Đội Phòng chống XĐXM huyện Tuy Phước và Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh, chính quyền các địa phương ven đầm thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát, đã phát hiện và bắt giữ hàng chục thuyền XĐXM và các phương tiện hành nghề như bình ắc quy, bộ kích điện, lưới xiếc, gọng xiếc…

Còn tại đầm Đề Gi, công tác phòng chống XĐXM ở đây hầu như chưa được sự quan tâm của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương. Do vậy, tình trạng hành nghề cấm trong KTTS đang diễn ra rất phức tạp. Điều đáng nói là trên mặt đầm có hàng chục ghe, thuyền hành nghề giã cào hàng ngày hành nghề cấm trong KTTS nhưng vẫn chưa được xử lý triệt để.

Cần thắt chặt hơn công tác quản lý

Theo Chi cục KT-BVNLTS tỉnh, tình hình KTTS bằng chất độc, chất nổ, XĐXM trên địa bàn tỉnh có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là ở các xã ven biển thuộc TP. Quy Nhơn, và 2 đầm Thị Nại và Đề Gi. Trong khi đó, lực lượng thanh tra của Chi cục quá mỏng chưa đáp ứng yêu cầu triển khai đồng bộ công tác tuần tra, truy quét trên phạm vi toàn tỉnh. Mặt khác, lực lượng thanh tra hiện không có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực này. Vì vậy, các vụ việc vi phạm đều phải chuyển cho các cơ quan liên quan hoặc tham mưu đề xuất với thanh tra của Sở NN-PTNT xử lý nên rất khó khăn trong quá trình thanh tra, kiểm tra.

Chi cục KT-BVNLTS tổ chức thả tôm, cá xuống đầm Thị Nại nhằm tái tạo nguồn lợi thủy sản

Để kịp thời ngăn chặn tình trạng sử dụng nghề cấm trong KTTS trên các đầm phá, vùng ven biển của tỉnh, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần có sự phối hợp, triển khai quyết liệt hơn nữa. Đồng thời, triển khai xây dựng các các nhóm hạt nhân BVNLTS ở các địa phương, vận động cả cộng đồng dân cư cùng vào cuộc nhằm đấu tranh, ngăn chặn các hành vi sử dụng chất nổ, chất độc, XĐXM để KTTS trái phép.

Mới đây, Sở NN-PTNT tỉnh đã ký kết quy chế phối hợp với Bộ đội Biên phòng tỉnh trong việc quản lý hoạt động nghề cá, chống XĐXM trên địa bàn toàn tỉnh. Theo quy chế phối hợp, trong thời gian tới, 2 đơn vị sẽ thường xuyên tổ chức những đợt tuần tra, kiểm soát trên các đầm phá, vùng ven biển; tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục cộng đồng ngư dân tham gia BVNLTS; đồng thời tổ chức các buổi họp dân, hoặc thông qua các buổi tập huấn, tăng cường tuyên truyền, giáo dục người dân về công tác bảo vệ và phát triển NLTS. Đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị định 31/NĐ-CP ngày 29/3/2010 của Thủ tướng Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản để bà con ngư dân biết và thực hiện.

Bên cạnh đó, Chi cục KT-BVNLTS tỉnh tiếp tục phối hợp và hỗ trợ các xã ven đầm Trà Ổ, Đề Gi, Thị Nại và các xã, phường ven biển TP Quy Nhơn củng cố mô hình đồng quản lý NLTS. Xây dựng các các nhóm hạt nhân BVNLTS, tổ BVNLTS nhân dân tại các xã Mỹ Đức, Mỹ Thành, Mỹ Lợi, Mỹ Châu (Phù Mỹ) và các xã Phước Sơn, Phước Thắng, Phước Hòa, Phước Thuận (Tuy Phước)… Đây sẽ là lực lượng xung kích phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác ngăn chặn tình trạng sử dụng nghề cấm trong KTTS./.