Gia tăng số ca mắc HIV mới trong nhóm MSM ở Cần Thơ

Tính đến ngày 30/10/2022, số người nhiễm HIV được phát hiện tại TP. Cần Thơ là 7.148 người, trong đó tử vong 2.585 người, số nhiễm HIV còn sống quản lý được 4.563 người. Trong số nhiễm HIV mới được phát hiện, trên 50% thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM).

Theo một cán bộ làm công tác dự phòng chống lây nhiễm HIV, nhóm MSM thông qua một số app để hẹn hò tìm bạn tình. Nhóm này có nhu cầu tình dục rất cao, thường có nhiều hơn 2 bạn tình, hoặc còn quan hệ với cả nữ nhưng lại rất thiếu kiến thức về tình dục an toàn. Một số trường hợp, có kiến thức nhưng chủ quan, tin tưởng bạn tình nên không kiểm soát hành vi, không sử dụng phương pháp bảo vệ… nên nguy cơ lây nhiễm HIV rất lớn.

Anh Dương Quốc Phong, Trưởng nhóm S đỏ - nhóm hỗ trợ cộng đồng nam quan hệ tình dục đồng giới MSM nhấn mạnh: “Ở Cần Thơ tôi biết được rằng, các bạn sinh viên là dân tỉnh khác đến Cần Thơ khá là nhiều. Khi các bạn đến Cần Thơ, các nhóm hoạt động nhiều, thông tin được cung cấp nhiều, các bạn được trải nghiệm, thâm nhập nhiều hơn vào cộng đồng. Do quá mới mẻ, các bạn dễ tìm hiểu nhau, dễ vào các app, ứng dụng mạng xã hội, đó chính là yếu tố gây ảnh hưởng đến việc lây nhiễm HIV trong cộng đồng MSM nhiều hơn”.

Ghi nhận thực tế của ngành chức năng tại TP. Cần Thơ, MSM đa phần là người trẻ tuổi, ẩn, khó tiếp cận, đặc biệt MSM là công chức, viên chức, giáo viên, giảng viên đại học, người có địa vị xã hội lại càng khó khăn trong việc tiếp cận để tư vấn phòng tránh, xét nghiệm HIV, dự phòng, điều trị.

Bên cạnh đó, mấy năm gần đây, trào lưu mới của nhóm MSM là quan hệ tình dục tập thể có sử dụng chất kích thích (poper, purGold), ma túy… nên nguy cơ lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, trong đó có HIV là rất cao. Cụ thể là tỷ lệ nhiễm giang mai trong nhóm MSM qua giám sát trọng điểm trong các năm vừa qua cũng tăng nhanh. Nếu năm 2015 con số nhiễm giang mai trong nhóm quan hệ đồng giới nam là 2,67% thì đến năm 2020 con số  này đã là 22%. MSM đồng nhiễm cả HIV và giang mai, năm 2018 là 3%, đến năm 2020 tăng lên 12%.

Ông Huỳnh Minh Trúc, Giám đốc  Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP. Cần Thơ cho hay: “Nhóm MSM về nhận thức thì nhìn chung cũng có hiểu biết, tuy nhiên, giữa vấn đề kiến thức và hành vi chưa đi đôi, song hành với nhau”.

Để giảm nguy cơ lây nhiễm trong nhóm quan hệ đồng giới nam, thời gian qua, mạng lưới phòng, chống HIV/AIDS ở TP. Cần Thơ đã không ngừng đẩy mạnh các hoạt động truyền thông trên nhóm, thông qua mạng xã hội (Zalo, Facebook, App hẹn hò), tổ chức các sự kiện truyền thông như: văn nghệ, biểu diễn thời trang, kịch... thu hút các MSM tham gia lồng ghép với tư vấn xét nghiệm, tiếp tục cấp phát miễn phí bao cao su, chất bôi trơn nhằm tạo sự sẵn có, đảm bảo cho đối tượng MSM tiếp cận chương trình và duy trì hành vi an toàn. Đồng thời, đẩy mạnh hoạt động tư vấn xét nghiệm cộng đồng do nhóm không chuyên thực hiện. Từ đó lồng ghép, triển khai nhiều can thiệp trên nhóm MSM như: điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP), điều trị sau phơi nhiễm (PEP), kết nối điều trị ARV sớm và tăng cường tuân thủ điều trị ARV để nhằm làm giảm số ca mắc HIV mới, tăng số người tiếp cận dịch vụ an toàn trong nhóm này.

Theo đánh giá, từ sự bỡ ngỡ ban đầu, nhiều MSM đã mạnh dạn tiếp nhận thông tin và đăng ký tham gia điều trị dự phòng trước phơi nhiễm.

 Một bạn trẻ thuộc nhóm MSM tâm sự: “Ban đầu tôi nghĩ, không biết thuốc này khi mình sử dụng xong rồi có hiệu quả nhiều không? Có bị nóng trong người hay tác dụng phụ gì đó không? Nên thấy cũng hơi lo sợ. Nhưng khi tôi được tư vấn từ các anh chị bên tiếp cận viên, tôi cũng bớt lo sợ, an tâm hơn và bắt đầu tôi mới đăng ký sử dụng PrEP”.

Sự kỳ thị vẫn là một trong những nguyên nhân khiến các MSM không dám bộc lộ rõ giới tính và xu hướng tình dục. Vì thế, bên cạnh việc nâng cao nhận thức về HIV cho các bạn MSM, BS Huỳnh Minh Trúc, Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP. Cần Thơ thông tin, toàn ngành Y tế TP. Cần Thơ đã quán triệt các cơ sở y tế trong công tác khám sàng lọc, tư vấn, điều trị đối với các đối tượng có nguy cơ cao và đang nhiễm HIV cần đảm bảo sự riêng tư của phòng khám bệnh; đảm bảo tất cả hồ sơ của khách hàng được bảo mật; không cô lập khách hàng nhiễm HIV với khách hàng khác.

“Chúng tôi cũng đang cố gắng tăng cường tư vấn truyền thông qua mạng xã hội. Bên cạnh đó, mở rộng vấn đề xét nghiệm, ngoài vấn đề xét nghiệm tại các cơ sở y tế thì chúng tôi cũng tổ chức những đợt xét nghiệm tại cộng đồng, cung cấp những test tự xét nghiệm miễn phí trên trang web tuxetnghiem.vn. Trên trang web này sẽ hướng dẫn cho các bạn cách xét nghiệm như thế nào, khi có kết quả cũng hướng dẫn phản hồi trên trang web, để cơ quan quản lý về HIV/AIDS có thể nắm được tình hình. Tỷ lệ chính xác so với tỷ lệ xét nghiệm tại cộng đồng hoặc tại cơ sở y tế thì cũng tương đương”, BS Huỳnh Minh Trúc cho hay.

Để giảm người nhiễm HIV mới trong nhóm MSM tại TP. Cần Thơ, bên cạnh sự vào cuộc của chính quyền, thiết nghĩ, các truyên truyền viên cộng đồng trong nhóm MSM cần phát huy hơn nữa vai trò là chiếc cầu nối để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của các đối tượng nguy cơ nhưng vẫn đảm bảo sự riêng tư, bí mật cho các thành viên. Từ đó giúp họ hiểu đúng, có biện pháp an toàn phòng tránh nguy cơ nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác./.