Vì sao Việt Nam còn nghèo mà kết quả PISA lại cao?
VOV.VN -Các giáo sư trong và ngoài nước đang tìm nguyên nhân vì sao kết quả PISA của Việt Nam lại cao hơn nhiều nước có nền kinh tế phát triển khác…
Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) vừa công bố kết quả của các nước tham gia chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA) năm 2015.
Kết quả khảo sát cho thấy, ở môn Khoa học, Việt Nam đứng thứ 8 (top 10) với 525 điểm (top 10), trong khi điểm trung bình toàn thế giới là 493.
 |
| Kết quả PISA của Việt Nam so với điểm trung bình của OECD ở 3 lĩnh vực Khoa học, Đọc hiểu và Toán học |
Với kết quả này, năng lực của học sinh nước ta vượt lên trên học sinh Anh (509 điểm) và Mỹ (496 điểm). Với môn Toán, Việt Nam đứng thứ 22 và tiếp tục vượt Anh, Mỹ. Tuy nhiên, khả năng Đọc hiểu của học sinh Việt Nam lại thấp hơn mức chung của thế giới (493 điểm), chỉ đạt 487 điểm, xếp thứ 32, đồng thời xếp sau hai nước kia.
Với kết quả trên, nhiều nước có nền kinh tế phát triển đã thắc mắc và đi tìm nguyên nhân tại sao thu nhập của họ cao, đầu tư nhiều cho giáo dục nhưng lại có kết quả PISA thấp hơn một số nước có nền kinh tế kém phát triển hơn, trong đó có Việt Nam.
Liệu giáo viên có quyết định đến kết quả PISA?
GS.TS Đinh Quang Báo, Viện Nghiên cứu sư phạm, ĐH Sư phạm Hà Nội cho rằng, một trong những nước ở châu Âu là CHLB Đức có nền kinh tế đứng hàng đầu thế giới và sự đầu tư rất tốt cho giáo dục đã đi tìm lời giải là vì sao Hàn Quốc, Phần Lan, Canada lại có kết quả PISA cao vậy.
Sau những kết quả nghiên cứu cho thấy, yếu tố quan trọng tác động đến kết quả PISA là trình độ của giáo viên. Phần Lan là nước luôn tự hào có nền giáo dục tốt vì họ rất chú trọng đến các chính sách đãi ngộ giáo viên, thu hút người giỏi vào ngành sư phạm. Phần Lan đã lấy 10% số người giỏi nhất vào ngành sư phạm, Singapore lấy 30%, Hàn Quốc lấy 20%.
 |
| GS.TS Đinh Quang Báo |
Những nước này đều cho giáo viên những cơ chế tự chủ trong hoạt động nghề nghiệp, được sáng tạo và đưa ra những ý tưởng của mình để nâng cao chất lượng giảng dạy. Ngoài ra, những nước này rất cố gắng bồi dưỡng thêm kiến thức cho học sinh yếu kém.
Tuy nhiên, theo GS.TS Đinh Quang Báo, nếu đưa ra những yếu tố này vào Việt Nam thì chưa hẳn đã đúng và đây còn là câu chuyện cần phải nghiên cứu, bàn thảo nhiều…
Giáo sư Mỹ không hiểu vì sao PISA của Việt Nam lại cao?
Kết quả PISA của Việt Nam cao hơn nhiều nước có nền kinh tế phát triển trên thế giới cũng khiến GS Paul Glewwe của ĐH Minnesota (Mỹ) cũng phải ngạc nhiên.
Tại hội thảo Việt Nam học vừa diễn ra tại Hà Nội, GS Paul Glewwe cho biết, ông đã nghiên cứu về kết quả PISA của các nước không chỉ dựa trên thu nhập GDP/người của mỗi nước mà còn trên các yếu tố khác như: trình độ học vấn, giáo dục của cha mẹ, tài sản của các hộ dân…
 |
| GS Paul Glewwe |
Với kết quả PISA của Việt Nam, GS Paul Glewwe đã bảy tỏ sự sửng sốt: “Tôi không hiểu điều gì đã làm nên sự khác biệt và diệu kỳ của Việt Nam. Liệu có sự tác động của sách giáo khoa hay giáo viên dạy Toán ở Việt Nam giỏi hơn các nước khác không?”
Trước những ngạc nhiên của GS người Mỹ, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ đưa ra lý lẽ, kết quả PISA của Việt Nam đã khiến nhiều người nghi ngờ rằng, tại sao nước ta nghèo mà lại giỏi đến thế.
Tuy nhiên, ở đây không thể chỉ tính toán dựa trên chỉ số GDP bởi lẽ Việt Nam vốn rất đặc biệt ở chỗ, cha mẹ Việt có thể hi sinh tất cả, bán hết nhà đất, ruộng vườn để lo cho con cái học tập, du học. Đặc điểm đó ở các nước như Trung Quốc, Nhật Bản cũng có thể có nhưng ở các nước châu Âu chắc không có./.
Việt Nam tham gia PISA chu kỳ đầu tiên năm 2012, đã hoàn thành chu kỳ PISA 2015 và đang tiếp tục triển khai PISA 2018.
Đối tượng đánh giá PISA là học sinh độ tuổi 15, độ tuổi kết thúc giai đoạn giáo dục bắt buộc ở hầu hết các quốc gia. PISA tập trung đánh giá năng lực của học sinh ở ba lĩnh vực chính là Đọc hiểu, Toán học và Khoa học. Đến chu kỳ PISA 2012 đã phát triển thêm một số lĩnh vực đánh giá tự chọn như đánh giá năng lực giải quyết vấn đề, đánh giá năng lực tài chính, đánh giá năng lực sử dụng công nghệ thông tin.
Đến chu kỳ PISA 2018 phát triển thêm đánh giá năng lực công dân toàn cầu. PISA ở những chu kỳ đầu thực hiện bài thi trên giấy, từ chu kỳ 2012 đã có thêm hình thức đánh giá trên máy tính. Hiện nay, đến chu kỳ PISA 2015, 2018 chỉ còn khoảng 10 nước sử dụng bài thi trên giấy.
Kết quả PISA 2015: Cần cải thiện khả năng đọc hiểu của học sinh
Học sinh Việt Nam giỏi Toán và Khoa học hơn học sinh Anh, Mỹ
