Hút thuốc lá nơi công cộng: “Cấm cứ cấm, hút cứ hút”?

• Nhiều ý kiến ủng hộ Luật phòng chống tác hại thuốc lá
• Nhiều trẻ em bị "hút thuốc lá" từ trong bào thai
• Hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 2012

Hút thuốc lá từ năm 14 tuổi, đến nay ông Võ Văn Đức (45 tuổi) mắc bệnh ung thư phổi giai đoạn cuối, đang điều trị tại Khoa Ung Bướu, bệnh viện Phạm Ngọc Thạch.

Nói về nguyên nhân đưa mình đến với thuốc lá, ông Đức cho biết, khi còn trẻ, thấy mấy anh lớn tuổi hút, ông cũng “nhấp một tí”, rồi dần cũng quen. Hơn 30 năm làm bạn với khói thuốc, không ít lần ông Đức muốn cai nhưng không được và bị nghiện nặng hơn. Từ vài điếu mỗi ngày, dần dần ông hút nhiều hơn, có ngày lên đến gần 2 bao.

Ông tâm sự: “Biết hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, nhưng rất khó bỏ thuốc. Giờ đây, khi bệnh tật giày vò, cuộc sống chỉ tính bằng từng giờ, tôi nhận ra rằng mình đã sai khi không kiên quyết từ bỏ thuốc lá sớm hơn”.

Một trường hợp khác cũng mang bệnh do thuốc lá gây ra đang điều trị tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch là ông Trịnh Xuân Mai (83 tuổi). Hút thuốc từ năm 30 tuổi, đến năm 55 tuổi ông cai thuốc. Bỏ thuốc đã lâu nhưng chừng ấy thời gian hút thuốc cũng khiến ông mang bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. 

Tình trạng hút thuốc lá nơi công vộng ở TP HCM vẫn diễn ra tràn lan (Ảnh: MH)

Hiện nay, tại Khoa Ung bướu - bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, hơn 60% bệnh nhân bị ung thư phổi có tiền sử hút thuốc lá với lượng khá nhiều.

Tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, còn có một phòng tư vấn cai thuốc do các bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm đảm nhận. Sau khi lắng nghe và ghi nhận thông tin, bác sĩ sẽ tư vấn chuyên sâu và hướng dẫn các phương pháp cai đối với từng trường hợp cụ thể. Đây được xem là biện pháp “phòng bệnh hơn chữa bệnh” để người hút thuốc từ bỏ thuốc sớm với hy vọng “còn nước còn tát”.

Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên thì số lượng người đến tư vấn cai thuốc tại đây vẫn còn ít, còn tại khuôn viên hay trước cổng bệnh viện, người hút thuốc vẫn còn nhiều.

Hơn 2 năm sau khi Quyết định 1315 của Chính phủ về cấm hút thuốc lá nơi công cộng có hiệu lực, khói thuốc lá vẫn không giảm đi tại các bến xe, nhà ga, trước cổng trường hay thậm chí trong khuôn viên bệnh viện trên địa bàn TP HCM.

Hình ảnh nhiều đấng mày râu rít thuốc và phả khói điệu nghệ mà không cần quan tâm đến môi trường hay sức khỏe những người xung quanh vẫn còn khá phổ biến.

Tình hình thực tế và việc thực thi quyết định vẫn còn khoảng cách xa khi tình trạng “cấm cứ cấm, hút cứ hút” không thuyên giảm.

Theo quyết định 1315, ai hút thuốc nơi công cộng sẽ bị xử phạt hành chính từ 50.000 – 100.000 đồng. Thế nhưng, một thực tế hiện nay là dường như chưa có ai bị phạt do hút thuốc lá nơi công cộng. 

Đáng lo ngại hơn khi những năm gần đây, tỷ lệ thanh niên trẻ hút thuốc ngày càng tăng lên. Và thuốc lá cũng là nguyên nhân gây ra những tổn thất về kinh tế cho gia đình và xã hội, bởi ngành công nghiệp sản xuất thuốc lá hàng năm đóng góp cho ngân sách khoảng 6.000 tỷ đồng, chỉ bằng 1/3 số tiền mà người dân dùng để hút thuốc lá.

Tiến sĩ – Bác sĩ Nguyễn Hữu Lân – Phó Giám đốc Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch nói: “Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, một người hút thuốc lá làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn người không hút từ 5 đến 8 năm. Ngoài những tác hại về sức khỏe thì thuốc lá còn gây ra những tổn thất lớn về kinh tế cho gia đình và toàn xã hội”.

Cũng theo ông Lân, các biện pháp hỗ trợ cai nghiện thuốc lá được chứng minh có hiệu quả là điều trị nhận thức, chuyển đổi hành vi và điều trị bằng thuốc như dùng nicotin thay thế, trong đó biện pháp thay đổi nhận thức và hành vi là căn cơ và xuyên suốt. Trong trường hợp nghiện nặng thì bác sĩ có thể khuyên bênh nhân dùng thuốc để hỗ trợ điều trị.

Để thuốc lá không còn là mối đe dọa cho sức khỏe và chất lượng nòi giống, thiết nghĩ công tác xử phạt theo Quyết định 1315 của Thu tướng Chính phủ phải cấp thiết được thực hiện với những biện pháp chế tài có tính khả thi. Mỗi người dân cũng cần tham gia tích cực vào hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá, ủng hộ Quốc hội sớm thông qua Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để từng bước giảm tỷ lệ người hút thuốc trong thời gian tới./.