In lậu sẽ “giết chết” ngành xuất bản chân chính?

• Luật Quảng cáo làm “nóng” nghị trường 
• Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thảo luận Luật Xuất bản (sửa đổi)

Luật Xuất bản có “lỗ hổng” pháp lý
Dự thảo Luật Xuất bản (sửa đổi) đang được Chính phủ trình Quốc hội khóa XIII kỳ họp thứ 3. Luật Xuất bản hiện hàng được Quốc hội thông qua năm 2004, đến nay đã được gần 8 năm. Trong bối cảnh kinh tế, xã hội đã có nhiều biến đổi, việc sửa đổi Luật cho phù hợp hơn là yêu cầu bức thiết. Bởi theo ông Trung Thông, Trưởng phòng Quản lý In, Cục Xuất bản: “Luật Xuất bản hiện hành chưa theo kịp sự phát triển của hoạt động xuất bản, in và phát hành đã bộc lộ những hạn chế, bất cập nên cần được sửa đổi, bổ sung nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, tạo điều kiện để hoạt động xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm tiếp tục phát triển”.

In lậu tràn lan gây khó cho ngành xuất bản chân chính

Về những hạn chế, bất cập của Luật Xuất bản hiện hành, ông Thông chỉ ra rằng,  hiện nay, việc điều chỉnh hoạt động in của các cơ sở in xuất bản phẩm và các cơ sở in không phải xuất bản phẩm không cùng một khung pháp lý, không cùng một chế tài xử lý thống nhất.

Luật Xuất bản hiện hành mới chỉ điều chỉnh hoạt động của các cơ sở in in xuất bản phẩm, còn hoạt động của các cơ sở in in các sản phẩm không phải xuất bản phẩm được điều chỉnh bằng Nghị định số 105/2007/NĐ-CP của Chính phủ.
Như vậy, có thể hiểu rằng, quy định của pháp luật điều chỉnh hoạt động in đang thiếu thống nhất.

Hơn nữa, theo ông Thông “Nghị định số 105/2007/NĐ-CP của Chính phủ còn có “lỗ hổng” pháp lý cần được điều chỉnh bổ sung để đưa vào Luật”. Theo giải thích của ông Thông, lỗ hổng lộ rõ ở chỗ: Cơ sở in không tham gia in xuất bản phẩm khi thành lập và hoạt động theo Nghị định số 105/2007/NĐ-CP của Chính phủ đại đa số là không phải thông qua cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành in (trừ in báo chí, tem chống giả), chỉ đăng ký kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh là được hoạt động, cơ quan đăng ký kinh doanh lại không có chức năng kiểm tra, giám sát hoạt động in, nên vô hình chung các cơ sở in này không ai kiểm soát, bị buông lỏng trong quá trình hoạt động in.

Hoạt động in đang lộn xộn

Luật Xuất bản năm 2004 và Nghị định số 105/2007/NĐ-CP của Chính phủ ra đời đã xã hội hóa hoạt động in, các thành phần kinh tế khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật đều được tham gia hoạt động in, tạo điều kiện cho ngành in được đầu tư phát triển nhanh.

Chứng minh cho nhận định này, ông Thông cho biết: Trước năm 2004 cả nước chỉ có hơn 160 cơ sở in với những thiết bị in thô sơ lạc hậu có giá vài chục triệu đồng một chiếc máy in, đến nay có khoảng gần 1.500 cơ sở in với những công nghệ, thiết bị in hiện đại, trong đó, có những máy in trị giá gần 100 tỷ đồng/chiếc sánh ngang với các nước trong khu vực và một số nước phát triển trên thế giới, đáp ứng đủ nhu cầu in của xã hội với chất lượng in cao hơn.

Thế nhưng, tình hình hoạt động in đang diễn ra rất phức tạp, lộn xộn, bừa bãi, khó kiểm soát dẫn đến tình trạng in lậu, in giả giấy tờ quản lý nhà nước xảy ra khá phổ biến đang trở thành vấn nạn của xã hội, đang có nguy cơ “giết chết” ngành xuất bản chân chính, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Không những thế, vấn nạn này còn tiếp tay cho không ít người gian dối về trình độ học vấn bằng hình thức sử dụng bằng cấp giả; lừa gạt, chiếm đoạt tài sản của tổ chức, cá nhân bằng các giấy tờ quản lý nhà nước giả, như: Sổ đỏ giả, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả; trái phiếu, giấy tờ có giá, hóa đơn tài chính giả; bao bì, nhãn mác giả; đặc biệt là bao bì dược phẩm giả xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi, sức khỏe của người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, một nguy hại nhãn tiền là do các quy định về thành lập cơ sở in thông thoáng, dễ dàng nên số lượng cơ sở in tăng nhanh, dẫn đến cung vượt cầu, thị trường cạnh tranh gay gắt, Nhà nước chưa có chế định quản lý hữu hiệu, nạn in lậu, in giả giấy tờ quản lý nhà nước gia tăng, khó kiểm soát, và làm vi phạm pháp luật gia tăng.

Nghiêm trọng hơn là nhiều nhiều cơ sở in ảo gây khó cho thống kê nội lực toàn ngành. Từ đó, việc xây dựng quy hoạch, đầu tư phát triển kém hiệu quả. Nhiều cơ sở in nhập khẩu thiết bị quá cũ (được coi là rác công nghệ in của nước ngoài) vừa không đảm bảo chất lượng sản phẩm in vừa gây hại cho môi trường.

Do đó, với tư cách là người trực tiếp thực hiện công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực in, ông Thông cho rằng: “Việc sửa đổi Luật Xuất bản về tổ chức và hoạt động in là vấn đề hết sức cấp bách, nhằm khắc phục, giải quyết những hạn chế, bất cập đang tồn tại trong thời gian vừa qua, đồng thời tạo điều kiện cho hoạt động in phát triển lành mạnh trong thời gian tới”.

Đồng thời, theo ông Thông, khi làm Luật phải hướng đến hai mục tiêu. Một là, tạo điều kiện cho lĩnh vực mà Luật điều chỉnh phát triển. Hai là, Nhà nước phải quản lý được. Nếu bộ luật nào đó chỉ đảm bảo được một trong hai mục đích trên sẽ không đạt yêu cầu, Luật khó khả thi, khó đi vào cuộc sống.

“Luật Xuất bản sửa đổi lần này phải không nằm ngoài hai mục đích đó, và thống nhất cùng một khung pháp lý đối với việc điều chỉnh hoạt động in, tạo thuận lợi cho ngành Xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm phát triển lành mạnh”- ông Thông nhấn mạnh./.