Lạm dụng thuốc dân gian, bệnh nhân suy thận bị đe dọa tính mạng

Nguy kịch vì uống cây, cỏ chữa thận

Ông Phạm Văn Hải (tên bệnh nhân đã được thay đổi), 47 tuổi, ngụ Vĩnh Long bị suy thận độ 3, được điều trị tại Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM). Mặc dù được các bác sĩ hướng dẫn dùng thuốc để bảo tồn chức năng thận, ngăn chặn tiến triển bệnh thận mạn. Thế nhưng, bệnh nhân sau đó đã không tái khám theo lịch hẹn.

Phải đến đầu tháng 10/2023, bệnh nhân mới quay lại khám vì ăn uống kém, da xanh xao, chân đau nhức không rõ nguyên do và cơ thể mệt mỏi. Kết quả thăm khám cho thấy, bệnh nhân đã rơi vào suy thận giai đoạn 5, giai đoạn nghiêm trọng nhất và tính mạng đang rất nguy hiểm.

Sau 2 ngày nhập viện điều trị, tình trạng đau nhức chân cùng các triệu chứng suy thận khác giảm, chức năng thận được cải thiện. Tuy nhiên, nếu đáp ứng điều trị bằng thuốc kém, chức năng thận không phục hồi tốt hơn, sẽ phải lọc máu định kỳ suốt đời.

Ông Hải cho biết, đã làm theo lời mách bảo của nhiều người uống cỏ mực và đậu đen xanh lòng để trị bệnh thận: “Hơn 10 năm mổ, tôi mổ lấy sỏi ra được một thời gian thì hết, hết rồi không đi tái khám nữa. Khoảng 2 năm nay tái khám thì bị suy thận lại. Nghe thầy thuốc Nam nói, uống thuốc này sẽ làm hết suy thận, vài tháng sau là sẽ khỏi bệnh. Tôi đã uống cỏ mực, đậu đen xanh lòng đến nay là 3-4 tháng rồi mà không bớt”.

Một bệnh nhân khác là chị Nguyễn Thị Nụ, 39 tuổi, ngụ Tiền Giang, bị hội chứng thận hư đã điều trị tại Bệnh viện Bình Dân một thời gian. Khoảng nửa năm nay, người bệnh ngưng điều trị và chuyển sang uống thuốc lá.

Vừa qua, sau khi tái khám, bệnh nhân được chỉ định nhập viện điều trị vì đã bị suy thận độ 4, người phù nặng, trướng bụng. Bệnh nhân đau nhức khắp người và phải đi lại bằng xe lăn.

Bệnh nhân cho biết, đã tự ý ngưng uống thuốc điều trị hội chứng thận hư. Trong vòng 5 tháng, chị Nụ đã uống 150 thang thuốc lá. Hiện, bệnh nhân đang được phục hồi độ lọc cầu thận, duy trì chức năng thận. Nhưng nếu bệnh diễn tiến xấu đi, người bệnh có thể phải lọc máu.

Tránh "tiền mất tật mang”

Bác sĩ Lê Thị Đan Thùy, Trưởng khoa Nội thận - Lọc máu, Bệnh viện Bình Dân cho biết, trong quý 2 và đầu quý 3, đã hơn 10 ca phải nhập viện vì suy thận mức độ nặng, tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn, có liên quan tới việc uống cây cỏ mực, thuốc lá. Nếu đáp ứng điều trị bằng thuốc kém, chức năng thận không phục hồi tốt hơn, bệnh nhân sẽ phải lọc máu định kỳ suốt đời.

Cũng theo bác sĩ Thùy, ngoài cỏ mực, hiện nay trên mạng internet còn lan truyền nhiều “bài thuốc” lợi tiểu, “tốt cho thận” như cây rễ gió, cây mộc thông, cây nhạc ngựa, mộc phòng kỷ... Tất cả các cây này đều có chứa chất độc acid aristolochic gây tổn thương thận, suy thận, nhưng đáng ngại là những loại cây này đang được một số người lấy ngâm rượu uống với mục đích chữa bệnh, tẩm bổ.

Bác sĩ Lê Thị Đan Thùy, Trưởng khoa Nội thận - Lọc máu, Bệnh viện Bình Dân nhấn mạnh: “Thận là một cơ quan để thải các chất độc nên khi suy thận thì khả năng thải chất độc mất đi. Vì vậy nếu chúng ta sử dụng các loại thuốc một cách bừa bãi, kể cả thuốc Tây, thuốc Nam, thuốc Bắc thì làm cho chức năng thận ngày càng xấu hơn. Quan trọng là phải tìm được nguyên nhân và có những phương thuốc điều trị thích hợp để giữ chức năng thận kéo dài hơn”.

PGS.TS Phạm Văn Bùi, Chủ tịch Hội Thận - Lọc máu TP.HCM cho biết, người suy thận cần tuân thủ điều trị và có chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý thì mới kiểm soát tốt biến chứng trên thận.

Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân đang điều trị ổn định, không muốn uống thuốc kéo dài, nên đã tự tìm những phương pháp truyền miệng. Sau một thời gian trở lại khám thì chức năng thận suy giảm rất nặng.

 Cũng theo TS Bùi, trong cơ thể có 2 cơ quan loại thải các chất độc, những chất dư thừa khỏi cơ thể, đó là thận và gan. Đặc biệt, đối với các dược chất, khoảng 80% - 90% là loại thải qua thận.

 “Khi chức năng thận của chúng ta không còn tốt nữa mà cứ đưa các độc tố vào liên tục thì thận sẽ không thải được. Lúc đó các độc tố đó sẽ tích tụ lại trong cơ thể. Một mặt là có hại toàn cơ thể, trong đó có cả tim, não…, mặt khác làm cho bệnh thận nặng hơn. Vì vậy, việc dùng thuốc truyền tai nhau thì tất cả người bệnh nên tránh”, TS. Phạm Văn Bùi cho biết.

Theo Hội Thận - Lọc máu TP.HCM, cả nước hiện có hơn 100.000 người bị suy thận giai đoạn cuối. Tuy nhiên, mới chỉ có khoảng gần 70.000 người là được điều trị bằng nhiều phương pháp. Hiện, tất cả các trung tâm chạy thận đều quá tải, bởi số bệnh nhân cần lọc máu vượt xa số máy đang có.

Các bác sĩ nhấn mạnh, bệnh nhân không tự ý sử dụng các loại thuốc dân gian chưa được chứng minh bằng khoa học. Bệnh nhân suy thận nặng gia tăng sẽ là gánh nặng về kinh tế của chính người bệnh, gặp rất nhiều khó khăn trong việc điều trị.