Làm thế nào để phát huy quyền năng của 1,8 tỷ thanh, thiếu niên?

Tại buổi công bố Báo cáo tình trạng dân số thế giới với tiêu đề “Quyền năng của 1,8 thanh, thiếu niên: Những người sẽ thay đổi tương lai”, do Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) và Trung ương Đoàn tổ chức vừa qua, ông Arthur Erken, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam nhấn mạnh, thế giới của chúng ta là ngôi nhà chung của 1,8 tỷ thanh, thiếu niên trong độ tuổi từ 10 – 24, chiếm 25% dân số thế giới. Đây là thời khắc vô cùng đặc biệt trong lịch sử nhân loại, cũng là lần đầu tiên và duy nhất trong lịch sử mà thế giới có nhóm dân số trẻ đông đảo như vậy.

Việt Nam đang có số lượng thanh, thiếu niên đông đảo nhất trong lịch sử của đất nước. Nhóm dân số trẻ từ 10 - 24 tuổi chiếm gần 40% tổng dân số cả nước. “Thời kỳ Cửa sổ nhân khẩu học” sẽ kéo dài cho đến năm 2040. Đây là cơ hội duy nhất trong lịch sử để Việt Nam có thể xây dựng kế hoạch cho thời kỳ chuyển đổi dân số này, tận dụng thời kỳ cơ cấu dân số vàng giúp phát triển kinh tế - xã hội mà một số quốc gia khác ở châu Á đã thành công, bằng việc đảm bảo rằng tất cả các nhóm dân số đều được quan tâm, mỗi thanh thiếu niên đều được giáo dục và hỗ trợ để phát huy hết tiềm năng của mình.

Ông Arthur Erken, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam

** Tác động của thời kỳ dân số vàng tới mỗi quốc gia như thế nào, thưa ông?

Ông Arthur Erken: Trước hết, nhóm dân số trẻ đông đảo trong lịch sử nhân loại sẽ đem lại một tác động sâu sắc đến mọi khía cạnh trong cuộc sống tương lai của chúng ta. Sự thay đổi này sẽ rất tích cực nếu giới trẻ có cơ hội để phát triển khả năng, được tiếp cận giáo dục và y tế, bao gồm sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục, và đạt được những ước mơ trong cuộc sống, chẳng hạn như có việc làm ổn định.

Bên cạnh đó, mặc dù có nhiều bằng chứng cho thấy các quốc gia ngày càng chú trọng và quan tâm nhiều hơn tới thanh, thiếu niên thông qua việc thực hiện các sáng kiến về chính sách công, nhưng giới trẻ hiện vẫn đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn và thách thức. Hàng triệu thanh, thiếu niên không được đi học, hoặc nếu được đi học thì họ cũng chưa được đáp ứng các nhu cầu và tiêu chuẩn tối thiểu trong học tập.

Cơ hội việc làm đối với họ thường ảm đạm, hoặc là không tìm được việc làm phù hợp, hoặc là làm những công việc có chất lượng kém và điều này sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thất nghiệp của thanh, thiếu niên trên toàn cầu. Hiện nay khoảng 60% thanh, thiếu niên ở các nước đang phát triển không có việc làm, không được đi học, hoặc chỉ có một công việc làm tạm thời và không ổn định.

Hơn 500 triệu thanh, thiếu niên đang phải sống với mức thu nhập dưới 2 USD/ngày, đây là một ngưỡng nghèo mà nhiều người trong số họ không bao giờ thoát ra được. Sự khác biệt về kỹ thuật số khiến giới trẻ sinh sống tại các nước nghèo thiếu hiểu biết và không thể vận hành những công nghệ cần thiết trong nền kinh tế hiện đại.

Giới trẻ hiện chưa được hưởng các quyền về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục – những yếu tố được coi là cơ bản nhằm giúp họ phát huy hết tiềm năng của mình. Nguyên nhân là do những khoảng trống lớn đang tồn tại trong công tác cung cấp thông tin và dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục. Ở hầu hết các quốc gia, luật pháp, chính sách và các quy định vẫn chưa phù hợp với thực tế địa phương nơi giới trẻ đang sinh sống.

** Các quốc gia cần làm gì để tận dụng thời cơ dân số vàng?

Ông Arthur Erken: Với các chính sách phù hợp và nguồn nhân lực được đầu tư đúng đắn, thì các quốc gia có thể trao quyền cho thanh niên để họ có thể đảm đương việc phát triển kinh tế và xã hội và gia tăng thu nhập bình quân đầu người. Để gặt hái dư lợi dân số này, chúng ta cần phải có những đầu tư vào phát triển nhân lực, áp dụng các hình thức kinh tế giúp cải thiện cơ hội việc làm, nâng cao quản lý toàn diện và đảm bảo quyền con người cho tất cả mọi người.

Thanh, thiếu niên là đối tượng chính của chương trình phát triển sau năm 2015. Bảo vệ quyền lợi và đầu tư cho tương lai của giới trẻ bằng cách tăng cường chất lượng giáo dục, cơ hội có việc làm ổn định, kỹ năng sống hiệu quả, được tiếp cận chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục, giáo dục giới tính toàn diện, chú trọng bình đẳng giới, là điều cần thiết cho sự phát triển của giới trẻ, gia đình và cộng đồng của các em cũng như cả quốc gia.

Việt Nam đang có số lượng thanh, thiếu niên đông đảo nhất trong lịch sử của đất nước

** UNFPA đã có nghiên cứu các chính sách về tận dụng thời kỳ dân số vàng ở một số nước phát triển và có những khuyến nghị như thế nào đối với Việt Nam?

Ông Arthur Erken: Thông điệp của UNFPA đối với Chính phủ Việt Nam rất rõ ràng. Thứ nhất, đó là phát triển nền tảng giáo dục cho đội ngũ thanh, thiếu niên. Theo một nghiên cứu gần đây cho thấy khoảng 80% doanh nghiệp và các tổ chức không tìm được nhân sự phù hợp. Nếu như vậy, các đơn vị này sẽ rất khó có thể đóng góp được cho sự phát triển của đất nước. Một quan ngại nữa của chúng tôi đó năng suất lao động của Việt Nam được đáng giá là tương đối thấp so với các quốc gia lân cận. Điều đó chứng tỏ chất lượng giáo dục của Việt Nam chưa đạt được mức cần thiết.

Thông điệp thứ hai là nâng cao sức khỏe lực lượng lao động của đất nước. Không những quan tâm tới sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục mà chúng ta cần cung cấp cả những dịch vụ tư vấn, tăng cường giáo dục giới tính tới trường học, để đảm bảo rằng đội ngũ thanh, thiếu niên được giáo dục giới tính trước khi họ chính thức bước vào thế giới lao động cũng như bước vào cuộc sống hôn nhân.

Thông điệp thứ ba đó là các doanh nghiệp phải tạo công ăn việc làm cho giới trẻ. Thông qua quản lý kinh tế, cải cách kinh tế là những động năng quan trọng để chúng ta phát triển lực lượng lao động trẻ ở Việt Nam. Để làm được điều này, cần cung cấp nền tảng giáo dục tốt để tạo công ăn việc làm tốt hơn, tạo mục tiêu tối đa hóa lợi ích thời kỳ dân số vàng.

Bản thân thế hệ trẻ cũng xác định được họ phải chăm sóc bản thân mình. Thông qua những điều này, đất nước sẽ có những lợi ích và phát triển hơn nữa. Đây cũng là cơ hội cho tất cả các bạn trẻ. Tương lai đang nằm trong tay của thế hệ trẻ Việt Nam./.