Lựa chọn giới tính thai nhi: Các bác sĩ nói gì?

Theo dự báo của Tổng cục Thống kê, nước ta sẽ dư thừa khoảng 1,38 triệu nam giới vào năm 2026.  Lựa chọn giới tính trước khi sinh là nguyên nhân trực tiếp gây mất cân bằng giới tính khi sinh, gây thừa nam, thiếu nữ. Nhiều bác sĩ sản khoa đã xác nhận với phóng viên VOV thực trạng này.

Phải đẻ bằng được con trai!

Một bác sĩ chuyên khoa Phụ sản (đề nghị không nêu tên bác sĩ, cũng như giữ bí mật về danh tính của bệnh nhân) kể cho chúng tôi nghe về vài trường hợp sản phụ và gia đình xin tư vấn để sinh con trai. Có người vì chồng là trưởng họ, lại là con trai độc nhất trong gia đình. Có người nếu không có con trai thì nguy cơ bị chồng bỏ, bị mất vị trí quan trọng đối với cha mẹ chồng, bị thiệt về gia tài thừa kế…

Vì phải có bằng được con trai, có những trường hợp vào viện xin bỏ thai giới tính nữ khi thai thậm chí rất to: khoảng 5-6 tháng (và trong những trường hợp này, Bệnh viện từ chối dịch vụ, bởi theo mục 7 về Phá thai an toàn tại Quyết định số 4620/QĐ-BYT ngày 25/11/2009 của Bộ Y tế về việc ban hành “Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản” thì tất cả các hành vi phá thai trên 22 tuần đều là vi phạm pháp luật.). Tuy nhiên người ta có nhiều cách để phá bỏ thai nhi, và có thể cả ở những cơ sở y tế không đảm bảo chuyên môn.

Trong ngày hôm ấy, bác sĩ này cũng đã phải mổ một trường hợp có thai 13 tuần tuổi, bệnh nhân xin bỏ thai. Trường hợp này, bệnh nhân có vết mổ cũ 2 lần (tức là đã sinh con 2 lần, nhưng vẫn tiếp tục sinh vì… chưa có con trai). Lần này thai nhi làm tổ lệch chỗ, nên buộc phải đình chỉ thai. 

Một bác sĩ khác kể về lúc còn là sinh viên, đi thực tập ở bệnh viện, từng gặp trường hợp một sản phụ bỏ thai, rồi sinh bệnh trầm cảm, phải điều trị hàng năm sau đó. Việc phá thai gây đau đớn cả về thể xác và tâm lý đối với người phụ nữ.

Phá thai gây ảnh hưởng vô cùng nặng nề đối với sức khỏe và tâm lý của sản phụ

BS Vũ Ngân Hà, Phó Trưởng khoa Phụ ngoại – BV Phụ sản Trung ương cho biết: Phá thai gây ra hậu quả rất khó lường cho phụ nữ, bởi các thủ thuật như vậy có khả năng xảy ra tai biến, có thể dẫn tới vô sinh và nhiều ảnh hưởng tiêu cực khác đến sức khỏe của người phụ nữ. Bởi vậy, cần tránh việc phải phá thai.  

BS Lê Tiểu My (Bệnh viện Mỹ Đức- TP. HCM), chuyên gia về hỗ trợ sinh sản, người hàng ngày tiếp xúc với các bậc cha mẹ hiếm muộn, khao khát có con, tâm sự: “Đứng về góc độ y học, tôi không ủng hộ việc sinh con trai bằng mọi cách. Nhưng tôi cũng thử tìm hiểu lý do và ngộ ra nhiều điều…

Với tôi, có con đã là hạnh phúc. Con trai hay con gái đều là con của mình cả. Chỉ có mình là người duy nhất yêu thương nó vô điều kiện, nên nếu ngay cả mình còn từ chối con chỉ vì giới tính thì thật bất hạnh. Tôi nghĩ, khi những người làm cha mẹ đủ trưởng thành, sẽ hiểu vai trò của đứa con trong đời mình…; nên bất kể là con trai hay gái, mình hãy làm tròn trách nhiệm của bậc cha mẹ: yêu con, dạy con, nuôi con”.

BS Lê Tiểu My cảnh báo: Nếu cứ cố chạy theo con trai thì chúng ta có thể đối mặt với những hậu quả gì? Thứ nhất: bỏ thai nhiều lần, nguy hiểm đến tính mạng, nguy cơ bị vô sinh thứ phát, bị nhiễm trùng. Thứ hai: tốn kém vô cùng khi phải đi canh trứng, xét nghiệm sớm giới tính thai nhi… Thứ 3: nguy cơ bỏ thai oan (có những trường hợp con trai nhưng còn nhỏ quá nhìn thành con gái). Thứ 4: nuôi dạy không công bằng, ảnh hưởng đến tất cả các đứa con trong gia đình.

Giải pháp nào?

Tại Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế (có hiệu lực từ 15/11/2020) có quy định về xử phạt với hành vi lựa chọn giới tính thai nhi. Theo đó: phạt tiền từ 5 - 10 triệu đồng đối với hành vi đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần để ép buộc người khác áp dụng phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn; phạt tiền từ 10 - 15 triệu đồng đối với hành vi dùng vũ lực ép buộc người khác áp dụng phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn. Phạt tiền đến 20 triệu đồng đối với một trong các hành vi: chỉ định hoặc hướng dẫn sử dụng thuốc để có được giới tính thai nhi; cung cấp dụng cụ, thuốc, vật tư để có được giới tính thai nhi; nghiên cứu các phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn. Ngoài ra, có thể bị phạt đến 20 triệu đồng với hành vi phá thai mà biết rõ người đang mang thai muốn loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.

Nghị định 117/2020 cũng quy định áp dụng mức phạt đến 15 triệu đồng đối với một trong các hành vi: cung cấp hóa chất, thuốc để loại bỏ thai nhi mà biết rõ người đang mang thai muốn loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính; phạt tiền từ 7 - 10 triệu đồng đối với hành vi: đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần để ép buộc người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính; phạt tiền từ 10 - 12 triệu đồng đối với hành vi dùng vũ lực để ép buộc người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.

Quy định đã có, tuy nhiên làm thế nào để xử phạt và việc xử phạt này có thực sự mang lại hiệu quả hay không, là thực tế mà chúng ta chưa thể có sớm câu trả lời.

BS Hồ Mạnh Tường, Tổng thư ký Hội Nội tiết sinh sản và vô sinh TP.HCM, Phó Chủ tịch Hội sinh sản châu Á - Thái Bình Dương, nhận định rằng: Việt Nam đang bị lệch giới tính nặng, thuộc loại cao nhất thế giới. Thực trạng này có thể sẽ kéo dài vài chục năm. Đây là vấn đề xã hội lớn, cần được quan tâm.

Theo BS Hồ Mạnh Tường, thứ nhất cần phân vùng theo khu vực địa lý để giải quyết. Vùng nào sinh ít thì điều chỉnh tăng. Vùng nào lệch giới tính nhiều thì tập trung giải quyết ở vùng đó. Vùng nào ổn rồi thì không can thiệp. Từ trước đến nay chúng ta thường chỉ thực hiện chính sách chung trên cả nước mà không tập trung tìm hiểu về vấn đề vùng- miền để giải quyết nên chưa hiệu quả. Thứ hai là cần tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân để giải quyết tận gốc vấn đề. Thứ ba là tăng cường các biện pháp tuyên truyền. Thứ tư là tìm hiểu tình hình lạm dụng các kỹ thuật y khoa để chọn lựa giới tính, từ đó có các biện pháp kiểm soát và chế tài cụ thể. Các kỹ thuật xét nghiệm càng phát triển thì tỷ lệ lệch giới tính khi sinh càng tăng. Nhiều người bỏ thai sớm khi biết giới tính thai không như mong muốn. (Trong y khoa, không có chỉ định xét nghiệm giới tính thai nhi, trừ những trường hợp rất đặc biệt…). Cuối cùng, các cán bộ, công chức, đảng viên cần làm gương, thực hiện nghiêm túc.

"Nên giải quyết thực trạng này bằng những chính sách mạnh mẽ giống như kiểm soát tăng dân số trước đây. Nếu không, hệ lụy về sau rất nặng nề"-BS Hồ Mạnh Tường nhấn mạnh.

Ths. BS Nguyễn Cảnh Chương, giảng viên Trường Đại học Y Hà Nội, Giám đốc Trung tâm Đào tạo và chỉ đạo tuyến nghiên cứu khoa học thuộc BV Phụ sản Hà Nội, cho rằng: Từ quan điểm chuyên môn, theo tôi, cần cấm chẩn đoán giới tính sớm (đặc biệt xét nghiệm chẩn đoán giới tính dựa trên DNA con trong máu mẹ). BS Nguyễn Cảnh Chương cho rằng nên hạn chế dần và tiến tới cấm phá thai. Dĩ nhiên cấm phá thai phải có lộ trình chứ không lập tức làm ngay được. Và trong một số trường hợp đặc biệt vẫn phải cho phép, như: thai bất thường, người mẹ bị bệnh, hay lý do xã hội như sản phụ bị hiếp dâm... Để làm được điều này, Luật phải rất chặt chẽ.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh giáo dục giới tính, nâng cao việc chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ ở lứa tuổi sinh đẻ./.

Bài liên quan: 

>> Vì sao mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng nghiêm trọng?
>> UN Women tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thúc đẩy bình đẳng giới