Nguyên nhân khiến một số địa phương từ chối nhận và tiêm chậm vaccine COVID-19

Tại Hội nghị trực tuyến với 63 tỉnh, thành về việc tăng cường tiếp nhận và sử dụng vaccine phòng COVID-19 do Bộ Y tế tổ chức vừa qua, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư đã công bố báo cáo mới nhất về việc triển khai công tác tiêm chủng và phân bổ vaccine trên cả nước. 

Theo báo cáo, một số địa phương vẫn chưa tiếp nhận số vaccine được phân bổ hoặc có văn bản đề nghị không nhận vaccine hoặc điều chuyển vaccine đã được phân bổ. 

Số vaccine tồn có nguy cơ cao phải hủy

Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho biết, tính đến ngày 31/5/2022, Việt Nam đã tiếp nhận khoảng 234,6 triệu liều vaccine phòng COVID-19 cho người lớn và trẻ em từ 12 đến 17 tuổi. Đồng thời, tiếp nhận 14,5 triệu liều vaccine cho trẻ em, trong đó có hơn 7,2 triệu liều là Moderna và hơn 7,2 triệu liều Pfizer.

Đến nay, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư đã tiếp nhận hầu hết số vaccine từ các nguồn mua cũng như viện trợ và còn 4 triệu liều vaccine Moderna và Pfizer cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi sẽ tiếp nhận trong tháng 6/2022. Như vậy, về cơ bản Việt Nam hiện có đủ vaccine để cung ứng cho các địa phương triển khai tiêm cả cho nhóm tuổi người lớn, trẻ 12 đến 17 tuổi và đặc biệt là nhóm trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi.

“Bộ Y tế đã tiến hành 148 đợt phân bổ vaccine cho các nhóm đối tượng, trong đó, phân bổ gần 219 triệu liều nhóm đối tượng là người lớn và trẻ từ 12 đến 17 tuổi. Hiện nay, tại tuyến quốc gia còn 15,8 triệu liều vaccine Pfizer dự trữ, với hạn sử dụng từ tháng 7-10/2022. Đối với nhóm trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, đã phân bổ 7 triệu liều vaccine Moderna và Pfizer và đang còn tại kho dự trữ 7,4 triệu liều 2 loại vaccine này. Số vaccine này hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu cho các địa phương trong thời gian tới” - báo cáo nêu rõ.

Tuy nhiên, theo báo cáo, trong đợt phân bổ vaccine 146-147, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư đã phân bổ khoảng 7 triệu liều vaccine dựa trên tính toán số đối tượng cần phải tiêm mũi 3 và tiêm cho trẻ từ 12-17 tuổi để đạt được tỷ lệ bao phủ vaccine như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Nếu tính toán theo lý thuyết, Việt Nam có khoảng 26 triệu đối tượng cần tiêm mũi 3, nhưng mới chỉ phân bố khoảng 7 triệu liều vaccine, có nghĩa là mới chỉ có gần 1/4, khoảng 30% số đối tượng tiêm mũi 3. Đến ngày 31/5, vẫn còn 13 tỉnh chưa tiếp nhận vaccine trong hai đợt phân bổ này, gồm Hà Nội, Hải Dương, Thanh Hóa, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, An Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Đồng Tháp, Kiên Giang, Cà Mau và Hậu Giang. Trong đó, Hải Dương và Thanh Hóa xin không tiếp nhận và Đồng Nai mới tiếp nhận một phần, số vaccine còn lại xin điều chuyển khoảng gần 650.000 liều.

Như vậy, tổng số vaccine mà các tỉnh đã tiếp nhận về là khoảng 3,2 triệu liều, con số chưa tiếp nhận là 3,8 triệu liều. Trong đó, còn rất nhiều vaccine có hạn tháng 6/2022 chưa được tiếp chấp nhận. Bên cạnh đó, các khu vực tồn khoảng 8,8 triệu liều, trong đó tuyến tỉnh tồn khoảng 2,7 triệu liều. Số vaccine tồn ở các địa phương khá lớn, khả năng tiêm chậm. Do vậy, với tốc tốc độ tiêm hiện nay thì nguy cơ mà không sử dụng hết, dẫn tới thừa vaccine và phải hủy do hết hạn sử dụng là rất cao.

Chủ trì hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đề Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố tăng cường triển khai tiêm vaccine phòng COVID-19. Lãnh đạo Bộ Y tế nhấn mạnh, địa phương nào không tiếp nhận đủ vaccine COVID-19 để tiêm mũi 3, mũi 4 cho người từ 18 tuổi trở lên, cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi và để xảy ra dịch sẽ phải hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Đâu là nguyên nhân khiến việc tiêm vaccine Covid-19 bị chậm

Đến ngày 31/5, kết quả tiêm chủng mũi 1, mũi 2 cho người từ 18 tuổi trở lên cơ bản đạt 100%. Các tỉnh đều đạt tỷ lệ bao phủ 2 mũi vaccine trên 95%. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm nhắc lại lần một - mũi 3, hiện nay, Việt Nam mới đạt được 62,3%, với số được tiêm khoảng 42,2 triệu người. Theo Viện Vệ sinh dịch tế T.Ư, như vậy, Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ phải cơ bản hoàn thành việc tiêm mũi 3 trong quý 2 (trong tháng 6/2022) rất khó có thể đạt được.

“Chúng ta thêm gần 68 triệu mũi 2 và 42,2 triệu mũi 3. Vậy còn khoảng 26 triệu đối tượng nữa cần tiêm mũi 3 trong tháng 6/2022. Đây là một con số rất lớn, trong khi thực tế, mỗi ngày chúng ta tiêm trung bình chỉ có 100.000 mũi 3 và một tháng 30 ngày sẽ được khoảng 3 triệu mũi. Con số này kém rất xa so với số lượng 26 triệu người cần tiêm mũi 3”, lãnh đạo Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho biết.

Hiện nay, một số địa phương đã bắt đầu triển khai tiêm nhắc lần hai - mũi 4, cụ thể đã có hơn 200.000 trường hợp được tiêm mũi 4. Nhóm trẻ em từ 12 đến 17 tuổi cơ bản đạt tỷ lệ tiêm 2 mũi rất cao, khoảng 97,4%. Khu vực Tây Nguyên tỷ lệ chung đạt 94,4 %, miền Nam đạt xấp xỉ 95%.

Với nhóm đối tượng là trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, tất cả 63/63 tỉnh, thành phố đã triển khai tiêm vaccine COVID-19. Theo báo cáo của các địa phương, khoảng 2,1 triệu trẻ bị mắc COVID-19 phải hoãn tiêm chủng và số trẻ mà dự kiến đủ điều kiện tiêm chủng trong tháng 6/2022 là khoảng 3,6 triệu trẻ.

“Việc đạt được chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ yêu cầu là hoàn thành cơ bản tiêm mũi 2 cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi trong tháng 6 là rất khó khăn. Điều này đòi hỏi các địa phương phải tăng cường, tăng tốc tiêm chủng. Đề nghị 13 địa phương khẩn trương ra soát và  tiến hành tiếp nhận vaccine đợt 147 để triển khai tiêm vét cho các nhóm tuổi, tiêm mũi 3 và mũi 4 cho người từ 18 tuổi trở lên. Theo đó, đợt 1 tiếp nhận từ ngày 6/6 và đợt 2 tiếp nhận trước ngày 15/6. Với các tỉnh đã tiếp nhận một phần vaccine trong đợt phân bổ này, đề nghị khẩn trương tiêm số vaccine mới chấp nhận, đồng thời có kế hoạch để tiếp nhận nốt số vaccine còn lại trước ngày 15/6. Không chỉ ngành y tế nỗ lực mà cần sự tham gia, vào cuộc của chính quyền các cấp, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch các địa phương, đặc biệt là ngành giáo dục trong việc triển khai tiêm vaccine cho nhóm tuổi học đường”, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư đánh giá.

Lý giải những vấn đề được nêu, lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Vĩnh Phúc - địa phương có tỷ lệ tiêm thấp ở trẻ em 5 đến dưới 12 tuổi - cho biết, do dịch bệnh được kiểm soát tốt, tâm lý chung nhiều bậc phụ huynh từ chối tiêm vaccine cho trẻ. Trong tháng 6 và những tháng tiếp theo, tỉnh sẽ rà soát để triển khai tiêm vaccine cho trẻ đã khỏi bệnh được 3 tháng, với trường hợp gia đình chưa đồng ý tiêm sẽ tiếp tục vận động. 

“Đây cũng là thời điểm nghỉ hè, nên việc tiêm tập trung tại nhà trường không được thuận tiện. Do vậy, tiêm vaccine cho trẻ sẽ đưa về các khu dân cư để rà soát và triển khai”, lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Vĩnh Phúc báo cáo Thứ trưởng Bộ Y tế

Trong khi đó, Khánh Hòa - hiện đạt hơn 47% tỷ lệ tiêm mũi 3 và 1,2% mũi 4 - cũng thông báo tiếp tục rà soát danh sách các đối tượng chưa tiêm vaccine. Đồng thời chỉ đạo cho các UBND các huyện, xã triển khai tiêm, hoàn thành các chỉ tiêu đề ra. 

“Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 tỉnh Khánh Hòa đã yêu cầu Ban Chỉ đạo cấp huyện, xã có cam kết với chính quyền và vận động các ban ngành, đoàn thể, khu công nghiệp, cơ sở du lịch, các siêu thị, cơ sở kinh doanh… có trách nhiệm tham gia tiêm chủng. Đồng thời phối hợp với cơ quan chức năng hoàn thành chỉ tiêu bao phủ vaccine”, lãnh đạo Sở Y tế Khánh Hòa thông tin.

Trong khi đó, Thủ đô Hà Nội nêu khó khăn tồn tại, trong đó, nhóm trẻ từ 5 đến dưới 12 trên địa bàn thành phố có khoảng 1 triệu trẻ, với hơn 28% gia đình, bố mẹ hoặc người giám hộ chưa đồng ý tiêm. Và khoảng 48,6% trẻ mắc COVID-19 vào tháng 3/2022, phải hết tháng 6/2022 tiếp tục tiêm vaccine.

“Nhiều cha mẹ, người giám hộ vẫn do dự không cho trẻ tiêm vaccine. Bên cạnh đó, thời gian tiêm sát với kỳ thi học kỳ, nên nhiều cha mẹ dù đăng ký cho con đi tiêm nhưng khi đến lịch tiêm lại không đưa trẻ đi tiêm”, Sở Y tế Hà Nội báo cáo.

Về tiêm mũi 3, Hà Nội ghi nhận tình trạng biến động dân cư lớn, đặc biệt, trong đợt cao điểm tiêm chủng nhiều công ty, tập đoàn có trụ sở tại Hà Nội, nhưng cơ sở sản xuất kinh doanh lại đặt ở các địa phương khác, nên việc tiêm mũi 3 lại chủ động thực hiện ở tỉnh khác.

Việc tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi chưa đạt tiến độ. Theo đó, Sở Y tế Hà Nội đã tham mưu cho UBND thành phố ban hành văn bản chỉ đạo gửi tới UBND tất cả các quận huyện. Trong đó, gắn trách nhiệm của lãnh đạo các quận huyện với kết quả tiêm chủng trên địa bàn, đặc biệt việc rà soát các đối tượng trong diện tiêm chủng. Sở Y tế cũng phối hợp với Sở GD-ĐT để xây dựng kế hoạch liên ngành để tăng cường công tác truyền thông để phụ huynh, người giám hộ đồng thuận cho trẻ tiêm chủng.

Từ tuần tới, Hà Nội cũng tăng cường triển khai tiêm mũi 4 và tiếp nhận đầy đủ vaccine được phân bổ./.