Nhà thờ Cù Lao Giêng- công trình đặc sắc vùng đất Nam bộ

Vùng Cù Lao Giêng thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang được xem là xứ đạo. Nơi đây vào thời thuộc Pháp đã xây dựng nên một nhà thờ thuộc họ đạo thiên chúa và dân địa phương đặt tên là nhà thờ Giêng vì toạ lạc trên đất Cù Lao Giêng. Đây là công trình kiến trúc do Pháp xây dựng tại xã Tấn Mỹ, huyện Chợ Mới.

Nhà thờ Cù Lao Giêng nhìn từ bên ngoài

Từ thành phố Long Xuyên, chúng tôi qua phà An Hòa rồi đến thị trấn Mỹ Luông. Hành trình tiếp tục qua phà để sang vùng đất cù lao.

Giữa dòng sông Tiền mênh mông, Cù Lao Giêng với diện tích hơn 80 km2 hiện ra trước mắt với màu xanh mát của những vườn cây trái tươi tốt và thấp thoáng những kiến trúc cổ đặc sắc. 

Có lẽ, niềm tự hào lớn nhất của người dân Cù Lao Giêng nơi đây là nhà thờ Cù Lao Giêng được xây năm 1877, chỉ sau nhà thờ Đức Bà ở Sài Gòn tồn tại nguyên vẹn. Việc xây dựng nhà thờ ở một vùng sông nước lúc bấy giờ gặp muôn ngàn khó khăn, kéo dài ròng rã 12 năm mới xong.

Giữa một cù lao khuất nẻo, một ngôi thánh đường theo kiểu Tây phương xuất hiện ở một vùng sông nước như thế này làm cho người ta không khỏi ngạc nhiên và thích thú.

Anh Thái Hy Minh, một du khách đến từ TP HCM tham quan nhà thờ cho biết: “Tôi cảm nhận nhà thờ này vẫn còn nét kiến trúc cổ xưa theo lối kiến trúc Pháp. Các cha Sở cũng nỗ lực để trùng tu nhà thờ mà vẫn giữ được nét đẹp. Tôi cũng đi nhiều nơi nhưng ở đây thấy rất cổ kính”.

Nhà thờ Cù Lao Giêng được thiết kế theo mô típ Romane, phần lớn vật liệu được đem từ nước Pháp qua. Ngôi thánh đường uy nghi, thâm nghiêm với tháp chuông cao vút, các trụ cột tròn, vững chãi liên kết cùng các ô cửa, vòm gió và các tháp nhọn nhỏ hình khối đa giác, các cửa giả hình chữ U ngược, tạo thành một kiến trúc bề thế và hoành tráng. 

Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, nhà thờ Cù Lao Giêng vẫn tồn tại gần như nguyên vẹn. Có thể nói đây cũng là một di tích cổ xưa của lịch sử Giáo hội Thiên Chúa giáo Việt Nam và là niềm tự hào của kiến trúc tôn giáo trên đất Cù Lao Giêng.

Một nữ tu ở xứ đạo Cù Lao Giêng cho biết: “Rất hãnh diện vì đây là nhà thờ đầu nước (ở đầu nguồn nước), nhiều khách du lịch đến tham quan nhà thờ cổ kính nhất ở giáo phận Long Xuyên".

Nơi đây, du khách đến tham quan còn thấy gạch lót nền suốt hơn trăm năm qua vẫn còn giữ nguyên màu sắc, hoa văn. Khi bước qua khỏi cánh cửa lớn làm bằng gỗ thấy ngay mái vòm ngôi nhà thờ cao vút. Hai bên là những hàng cột uy nghi và sang trọng, tạo cho người ta có cảm giác như đang bước vào không gian cổ xưa của châu Âu.

Bên trong thánh đường Cù Lao Giêng

Ông Nguyễn Quốc Hoàng, Chủ tịch Hội đồng mục vụ giáo xứ Cù Lao Giêng, ông Hoàng cho biết, bà con họ đạo nơi đây rất phấn khởi khi nhà thờ ngày càng là điểm đến của du khách gần xa. Hiện nay, toàn bộ nhà thờ đã được sơn mới nhưng vẫn giữ nguyên kiến trúc cơ bản. Nhiều du khách khi đến đây vẫn thích những vết thời gian trên bề mặt thánh đường, tạo những nét hoen ố, trông cũ kỹ nhưng vẫn mang nét đẹp sang trọng, quý phái...

Ông Quốc Hoàng cho biết, càng vui mừng hơn khi lễ Giáng sinh năm nay, người dân xứ đạo trúng mùa, được giá vụ thu đông. Kinh tế ngày càng phát triển, cuộc sống bà con ngày được ấm no.

“Mình phải sống tốt đời, đẹp đạo. Trong cuộc sống hôm nay, trước đà phát triển của xã hội thì có nhiều việc phải làm hơn. Những việc ngoài xã hội thì phải chấp hành đường lối của Đảng. Thêm vào đó, bà con nơi đây đang tập trung cho việc xây dựng nông thôn mới. Người dân ở đây luôn ý thức để kết hợp giữa đạo và đời”- ông Nguyễn Quốc Hoàng nói.

Cầu thang hình xoắn ốc mang phong cách Pháp

Bóng hoàng hôn đang trải dài trên vùng đất cù lao. Trong khoảnh khắc ấy, tiếng chuông nhà thờ vang xa nơi vùng đất yên ả, hiền hòa càng làm cho tâm hồn mỗi người thư thả, nhẹ nhàng.

Rời cù lao Giêng, vượt sóng sông Tiền trở lại vùng đất Long Xuyên, trong tôi mong sao các vị linh mục kế nhiệm và giáo dân xứ đạo Cù Lao Giêng tiếp tục bảo tồn di tích đã tồn tại hơn trăm năm qua cho thế hệ mai sau./.