Nhiều hồ chứa nhỏ ở Quảng Trị xuống cấp nghiêm trọng

Hồ chứa nước Phú Dụng tại xã Gio Sơn, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị xây dựng trước năm 1990. Ngày đó, thi công theo tiêu chuẩn thiết kế cũ, tần suất thiết kế phòng lũ thấp không phù hợp với diễn biến mưa lũ cực đoan. Hiện nay, nhiều hạng mục của hồ chứa này bị xuống cấp, nguy cơ mất an toàn rất cao. Tại đập chính, khi nước dâng lên cao trình 25 mét có hiện tượng nước thấm qua thân đập cục bộ. Tràn xả lũ, cống lấy nước cũng bị hư hỏng.

Trong đợt mưu lũ năm ngoái, hồ chứa Phú Dụng bị thấm qua thân đập. Đơn vị quản lý cho xử lý tạm thời và đang tiếp tục theo dõi. Trước mùa mưa bão năm nay, đơn vị quản lý thường xuyên kiểm tra và triển khai phương án án bảo vệ công trình. Chính quyền địa phương thông báo sẵn sàng phương án sơ tán dân khi xảy ra sự cố.

Bà Phan Thị Hương, ở xã Gio Sơn, huyện Gio Linh, nhà ở dưới công trình hồ Phú Dụng cho biết, vào mùa mưa lũ, gia đình sẵn sàng sơ tán khi chính quyền địa phương yêu cầu.

“Ở đây mỗi lần nghe thông báo có lụt bão là lo kê gác đồ đạc, lúa lên cao, con nhỏ thì đã sơ tán lên các nhà ở chỗ cao để tránh” - bà Phan Thị Hương chia sẻ.

Tỉnh Quảng Trị có gần 500 công trình thủy lợi, hồ chứa và đập dâng lớn nhỏ với tổng dung tích thiết kế gần 423 triệu m3 nước, phục vụ tưới cho 25.000ha đất canh tác, nuôi trồng thủy sản và cấp nước sinh hoạt. Hầu hết các công trình được xây dựng cách đây hơn 30 năm. Nhiều hồ đập, nhất là công trình nhỏ và vừa đã và đang xuống cấp nghiêm trọng nhưng chưa có kinh phí sửa chữa.

Công ty quản lý khai thác công trình thủy lợi Quảng Trị đang quản lý, vận hành 16 hồ chứa nước lớn, 2 đập dâng. Lo ngại hiện nay là hầu hết công trình thủy lợi ở Quảng Trị chưa được kiểm định an toàn theo quy định. Việc đánh giá an toàn công trình trước mùa mưa lũ hằng năm chủ yếu theo kinh nghiệm.

Ông Nguyễn Sinh Công, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý khai thác Công trình thủy lợi Quảng Trị cho biết, theo quy định, chu kỳ 5 năm phải kiểm định hồ chứa một lần để đánh giá an toàn hồ đập. Thế nhưng, do không được kiểm định, quan trắc nên rất khó đánh giá chính xác mức độ an toàn hồ đập.

“Theo quy định cần có kiểm định an toàn đập. Để nâng cao hiệu quả quan trắc, dự báo và xây dựng phương án cần có số liệu chính xác để thông tin. Vì vậy cần lắp đặt các thông tin, tự động cảnh báo nhưng hiện nay do thiếu khi phí nên chưa thể lắp đặt” - ông Nguyễn Sinh Công nói.

Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Trị vừa tiến hành kiểm tra công tác an toàn đập, hồ chứa thủy lợi trước mùa mưa lũ năm 2023. Qua kiểm tra cho thấy, hàng chục công trình hồ, đập bị thấm và biến dạng, nhiều hồ chứa xuống cấp và hư hỏng.

Đáng lưu ý, 4 công trình có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ là các hồ Nghĩa Hy, Phú Dụng, Khe Mương và Tân Xuyên. Hiện nay, đập tràn công trình thủy nông Nam Thạch Hãn cũng bị hư hỏng, phao cao su bờ Bắc bị rách.

Tỉnh Quảng Trị đang đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ nguồn kinh phí đầu tư, nâng cấp 34 công trình thủy lợi đầu mối, hồ chứa lớn và kiên cố hoá các hồ chứa nhỏ. Ngành Nông nghiệp tỉnh Quảng Trị và các địa phương đã nỗ lực triển khai phương án bảo vệ công trình thủy lợi trong mùa mưa bão năm nay.

Ông Lê Quang Lam, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Trị cho biết, tỉnh yêu cầu các đơn vị quản lý xả nước ở các hồ về mức thấp nhất để đón lũ, đảm bảo an toàn: “Trước mùa mưa lũ, cơ quan chuyên ngành cũng như các địa phương chỉ đạo các đơn vị chủ quản lý các công trình hồ đập kiểm tra đối với các vị trí xung yếu có biện pháp khắc phục nếu có hư hỏng. Đối với các hồ chứa có cửa van, phải điều tiết cho phù hợp, đặc biệt khi có lũ lớn điều tiết xả lũ không gây ảnh hưởng đến vùng hạ du”.