Nhiều ngành nghề doanh nghiệp tìm ứng viên "đỏ mắt" nhưng lại ít trường đào tạo

Theo số liệu của nền tảng tìm việc và tuyển dụng trực tuyến Việc Làm Tốt, nhu cầu tuyển dụng trong 8 tháng đầu năm trên nền tảng tăng trưởng 30% so với cùng kỳ 2023, tập trung ở các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Một số nhóm nghề như tài xế và kho vận, công nhân, xây dựng và bất động sản có tốc độ tăng trưởng tuyển dụng cao nhất.

Với đà phục hồi của kinh tế từ đầu năm đến nay, 85% doanh nghiệp trả lời khảo sát của Việc Làm Tốt cho biết họ đang gặp phải tình trạng thiếu lao động. 30% doanh nghiệp trong số đó đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự trầm trọng khi thiếu hơn một nửa so với nhu cầu thực tế.

Tuy nhiên, thị trường lao động vẫn đang tồn tại bất cập. Theo số liệu của Cục Việc làm, có hơn 1 triệu người trong độ tuổi lao động không có hoặc thiếu việc làm, không tham gia lao động, trong khi các doanh nghiệp vẫn không tuyển được người với hơn 836.000 việc làm lao động phổ thông đang có nhu cầu tuyển dụng.

Nhiều ngành nghề cơ sở giáo dục đào tạo không kịp đáp ứng

Bà Lê Thị Đoan Trinh, Phó Tổng Giám đốc khối Nhân lực Scommerce cho biết, công ty hiện có 20.000 lao động, là một doanh nghiệp khởi nghiệp mới. Khách hàng chính của giao hàng nhanh Ahamove là Tiktokshop, Shopee… Tỉ lệ tuyển dụng được qua các trường đào tạo chỉ chiếm 1-2%.

"Nhiều ngành nghề các cơ sở giáo dục đào tạo không kịp. Như ngành thương mại điện tử hiện nay rất ít trường đào tạo. Các ngành logistics, kho bãi cũng khó tuyển dụng. Không có đơn vị đào tạo nào cung ứng được nhân lực cho những ngành này. Đây là các ngành mới mà đa số các công ty phải tự đào tạo. Các ngành mới hiện nay phát triển nhanh, chúng tôi phải tự học hỏi cách quản trị, phân loại hàng hóa… Các trung tâm cũng không đào tạo phân loại tự động. Hiện nay, chỉ có ngành vận tải doanh nghiệp có thể tuyển lao động qua đào tạo", bà Trinh cho biết.

Cũng theo bà Lê Thị Đoan Trinh, vị trí người giao hàng (shipper) tưởng chừng như không có yêu cầu cao, không cần đào tạo, nhưng thực tế muốn làm chuyên nghiệp rất cần sự chuẩn chỉnh, biết sử dụng điện thoại thông minh để phân loại hàng hóa cũng như chăm sóc khách hàng...

Bà Lê Thị Bích Hằng, đại diện Ban Giám đốc Công ty CP In số 7 cho biết, trung bình mỗi năm, trên cả nước chỉ có khoảng hơn 100 lao động được đào tạo trong lĩnh vực in ấn, khiến nguồn nhân lực trong ngành trở nên khan hiếm, đây là một trong những khó khăn lớn của Công ty CP In số 7.

"Khoảng 10 năm trước, công ty chuyển địa điểm, tạo ra không ít thách thức trong việc tuyển dụng lao động. Dù đơn hàng dồi dào, nhưng nguồn lao động không đủ đáp ứng khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng khủng hoảng. Để đối phó, công ty đã tự phát triển các giải pháp tự đào tạo nhân lực để tồn tại và phát triển. 

Để khắc phục những khó khăn này, chúng tôi đã triển khai Chương trình "40 công nhân kỹ thuật", trong đó công ty trực tiếp tuyển dụng và chú trọng đào tạo đội ngũ công nhân. Đối với ngành in, để một lao động có thể sử dụng thành thạo máy in, cần từ 2-3 năm đào tạo. Nhờ chương trình này, công ty đã xây dựng được đội ngũ lao động lành nghề, đáp ứng được nhu cầu sản xuất, đồng thời giúp nhiều thợ trở thành những chuyên gia trong lĩnh vực.

Chúng tôi từng kỳ vọng tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp có thể làm việc ngay lập tức, nhưng điều này là không khả thi, và công ty vẫn phải tiến hành đào tạo lại. Tuy nhiên, điểm mạnh của lao động trẻ ngày nay là sự năng động, sáng tạo và nhiệt huyết. 

Do đó, công ty quyết định tuyển dụng sinh viên năm 3, năm 4 vào thực tập có lương, để vừa đào tạo vừa phát triển đội ngũ trẻ. Điều này giúp giải quyết phần nào những khó khăn trong công tác tuyển dụng", bà Hằng cho biết.

3 tiêu chí khi chọn việc của người lao động

Bà Hoàng Thị Minh Ngọc - Giám đốc Vận hành Chợ Tốt kiêm Giám đốc Việc Làm Tốt cho biết, có 3 thách thức lớn nhất trong tuyển dụng nhân sự số lượng lớn đang gặp phải, đó là hiệu suất tuyển dụng, sàng lọc hồ sơ ứng viên chưa được tối ưu hóa. 40% nhà tuyển dụng chia sẻ phải mất quá nhiều thời gian để liên hệ và sàng lọc do hồ sơ ứng viên không đầy đủ.

Về sự phù hợp yêu cầu của ứng viên, 14% ứng viên đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về chuyên môn, kỹ năng mềm và thái độ mà nhà tuyển dụng đặt ra.

Bên cạnh đó cũng có những khó khăn về sự cạnh tranh của các doanh nghiệp khi việc điều chỉnh mức lương thưởng là ưu tiên hàng đầu của các doanh nghiệp để thu hút ứng viên.

Đáng chú ý, nhu cầu của người lao động hiện nay cũng có nhiều thay đổi. Theo đó, lương thưởng, môi trường, quan hệ với đồng nghiệp là top 3 tiêu chí lựa chọn công việc của người lao động. Cụ thể, top 3 tiêu chí lựa chọn công việc của người lao động gồm: Lương thưởng và các phúc lợi (56%); Môi trường làm việc thoải mái, an toàn, đầy đủ thiết bị, phương tiện (52%); Quan hệ với đồng nghiệp, cấp trên tốt, được đối xử công bằng, được đề đạt, đóng góp ý kiến, hỗ trợ giúp đỡ nhau (44%).

Xu hướng làm việc linh động đang gia tăng ở một số nghề. Có khoảng 30% nhân sự chuyển sang hình thức bán thời gian, làm việc từ xa, lao động tự do.

Cũng theo bà Ngọc, yếu tố quan trọng nhất với người lao động trong quá trình đi tìm việc là tính tin cậy. Những khó khăn khi đi tìm việc của người lao động, đó là lo ngại độ tin cậy, khi 80% người tìm việc kỳ vọng tính xác thực của tin đăng và doanh nghiệp. Không biết "ghi điểm" với nhà tuyển dụng. Cụ thể, 30% người tìm việc không biết cách thể hiện bản thân trong hồ sơ.Ngoài ra, nhiều người lao động còn e ngại quy trình ứng tuyển rườm rà, nhiều bước, có đến 60% kỳ vọng đơn giản hoá thủ tục ứng tuyển. Lương thưởng là tiền đề thu hút nhân sự, nhưng công ty có văn hóa doanh nghiệp tốt mới là "ngôi nhà" để gắn bó. Như vậy, thông tin chính xác và đầy đủ là yếu tố then chốt khi tìm việc trên nền tảng số.