Nơi nào có thính giả, nơi đó có phát thanh

Kênh truyền thông quan trọng 

Trong các loại hình báo chí, phát thanh là loại hình có ưu thế, thông tin nhanh, quá trình tiếp nhận dễ dàng, phương tiện nghe đơn giản, hình thức thông tin sống động nhờ sử dụng hiệu quả các phương tiện lời nói, tiếng động, âm nhạc.

Tuy nhiên, sự lên ngôi của các loại hình báo chí mới và mạng xã hội ngày nay đang tạo ra thế cạnh tranh khốc liệt giữa các loại hình báo chí. Đặc biệt, với đặc trưng nhanh, rộng và phạm vi tương tác đa chiều, không phân biệt không gian và thời gian, mạng xã hội đã gây ảnh hưởng vô cùng mạnh mẽ tới đời sống con người ở mọi quốc gia.

Các ưu thế của phát thanh giờ đây không còn là độc quyền trước sự lên ngôi và có phần lấn lướt của mạng xã hội trên nền tảng công nghệ số. Song, chính vì trong “cơn lốc” thông tin, nhất là trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, công chúng đã tìm đến những kênh truyền thông chính thống, trong đó có phát thanh để tìm sự tin cậy. 

Chính vì thế, ngày Phát thanh Thế giới năm 2022 với chủ đề “Phát thanh và tin cậy” một lần nữa khẳng định vai trò, chỗ đứng vững chắc gắn kết cộng đồng, thúc đẩy trao đổi thông tin của phát thanh. 

PGS – TS Đinh Thị Thu Hằng, Trưởng khoa Phát thanh – Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho rằng, trong bối cảnh mạng xã hội phát triển "bùng nổ", với quá nhiều sự tạp nham, thật - giả, tốt - xấu lẫn lộn, công chúng thực sự cần kênh thông tin để họ thực sự tin tưởng, định hướng và cùng đồng hành với họ. 

"Phát thanh đang thể hiện vai trò người đồng hành đáng tin cậy. Công chúng hiện nay giỏi công nghệ hơn lớp công chúng cũ và có nhu cầu thông tin khác hơn trước kia. Thời gian qua thấy rõ phát thanh đã có sự thay đổi rõ ràng trong cách tiếp cận công chúng trên các nền tảng khác nhau từ sóng, nền tảng số, web, app... Nơi nào có thính giả, nơi đó có phát thanh", PGS – TS Đinh Thị Thu Hằng đánh giá.

Còn theo ông Phạm Trung Tuyến, Phó Giám đốc Kênh VOV Giao thông quốc gia, với mạng xã hội, mỗi người dân có thể tự tạo ra "một đài phát thanh" cá nhân mà không cần tần số, giấy phép hay cột phát sóng... Đó là khi cơ quan truyền thông thể hiện thế mạnh riêng của mình - sự xác tín thông tin.

"Sự xác tín của thông tin, điều tra, xử lý thông tin dữ liệu... là những việc những "đài phát thanh cá nhân" không đủ nguồn lực để làm. Đây là cơ hội cho các đài phát thanh, cơ quan báo chí truyền thống có gì nguồn lực để làm, từ đó gia tăng sự tin cậy, uy tín của công chúng. Tôi cho rằng những dạng "đài phát thanh" trên nền tảng mạng xã hội như thế này tạo nên áp lực cần thiết để ngành phát thanh phát triển tích cực", ông Tuyến bày tỏ.

Phát thanh đồng hành cùng người dân trong đại dịch Covid-19

Dưới áp lực nhu cầu thông tin của công chúng đã có lúc báo chí chính thống phải bám theo xu hướng thông tin của mạng xã hội, tuy nhiên qua thời gian, qua sự sàng lọc, chuyển mình đổi mới của các loại hình báo chí, trong đó có phát thanh, sự tin tưởng của người dân đang dần trở lại.

Theo nhà báo Hoàng Dũng, nhà sản xuất phát thanh Đài Phát thanh Tiếng nói Nhân dân TP.HCM (VOH), sự tin tưởng của người dân vào báo chí chính thống đã trở lại sau đợt dịch Covid-19.

"Chúng tôi thực sự rất vui mừng và bất ngờ khi những thông tin chính thống của VOH trong câu chuyện phòng chống đại dịch được khán thính giả ủng hộ mạnh mẽ. Số lượng người xem và nghe hệ sinh thái của VOH trên mọi nền tảng tăng vọt ngoài mức tưởng tượng của chúng tôi. Họ gửi gắm rất nhiều niềm tin, mong chờ những con số, thông tin, câu chuyện về phòng chống dịch Covid-19. Họ muốn cảm nhận một cách chân thật nhất dòng thông tin trong "dòng xoáy" thông tin từ mạng xã hội. Họ cho rằng VOH đã làm được điều đó", nhà báo Hoàng Dũng chia sẻ.

"Chúng tôi tiếp cận thính giả trên mọi nền tảng. Công chúng được nghe, được nói, có kênh để họ được giao lưu, chia sẻ, tương tác cùng với VOH. Họ được chia sẻ, định hướng một cách gần gũi, mềm mại nhất của phát thanh như một người bạn đáng tin cậy", nhà báo Hoàng Dũng nói.

Ông Steve Ahern, Giám đốc Học viện Truyền thông Hiệp hội Phát thanh – Truyền hình châu Á – Thái Bình Dương (ABU) cho rằng, để có được sự tin cậy và giữ được sự tin cậy, các cơ quan báo chí cần làm báo thật tốt chứ không chỉ chạy theo các xu hướng, thông tin trên mạng xã hội.

"Mạng xã hội rất nhanh, radio cũng rất nhanh nhưng để có sự tin cậy thông tin phải được kiểm tra, kiểm chứng và đi sâu vào khai thác những thông tin đó. Truyền thông cũng không cần thiết phải đối đầu với mạng xã hội mà có thể coi đó như một giải pháp thúc đẩy sự phát triển kênh phát thanh của mình", ông Steve nói.

"Trước một thông tin giả, thông tin không chính xác, kênh phát thanh chính thống có thể bình luận không đồng tình với thông tin đó kèm theo đường link về thông tin chính xác của mình. Điều này vừa giúp công chúng có thêm kênh tiếp nhận thông tin để đánh giá đúng - sai vừa quảng bá được kênh phát thanh đến nhiều người hơn", ông Steve nêu ý kiến.

Phát thanh trao sự tưởng tượng cho thính giả

Theo ông Phạm Trung Tuyến, ngoài sự tin cậy, phát thanh có một ưu thế đặc biệt là trao cho thính giả khả năng tưởng tượng và giảm tối đa sự xao lãng. Điều này vượt xa các loại hình báo chí khác.

"Chúng ta đang sống trong thời đại của sự xao lãng. Con người khó có thể dừng mắt lâu ở một nền tảng cố định nào cả, song với radio và tai nghe đây là phương tiện ít gây xao lãng nhất. Vì thế, những fomat chương trình ngoài việc cung cấp thông tin cho thính giả, chúng tôi còn đề cao việc trao mức độ tưởng tượng cho thính giả như thế nào và tiết tấu chương trình làm sao khiến thính giả tập trung tốt nhất", ông Tuyến cho hay.

Và để thực hiện những mục tiêu này điều không thể thiếu đó chính là nền tảng công nghệ, bởi lẽ thông tin muốn kịp thời, tin cậy và được tối ưu hóa thì cần có công nghệ tốt và an toàn.

Theo ông Vũ Hải Quang, Phó Tổng Giám đốc VOV, nhu cầu của của công chúng càng ngày càng cao. Họ không phải chỉ nghe những gì mà phát thanh có mà họ nghe bất cứ cái gì họ muốn nghe, bất cứ ở đâu, bất cứ khi nào. Để giải bài toán đó hoàn toàn là ở công nghệ. 

"VOV là một đơn vị luôn luôn đi đầu trong lĩnh vực truyền thông quốc gia, bao quát từ sóng ngắn, sóng trung, sóng dài với độ bao phủ đạt tới 97% diện tích đất nước, gồm biển đảo, vùng sâu, vùng xa... và bao phủ khoảng 91% dân cư. Song từ năm 2000 đến nay, bước vào kỷ nguyên số, VOV không chỉ phát sóng trên mặt đất mà đã phát sóng trên tất cả các hạ tầng như mạng xã hội, website, ứng dụng OTT trên mạng Internet", ông Vũ Hải Quang khẳng định./.