Phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN tăng trưởng bền vững

Tại hội nghị tổng kết công tác năm 2023 triển khai phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp BHXH, BHYT năm 2024 do Bảo hiểm xã hội tổ chức sáng nay (17/1), Báo cáo của BHXH Việt Nam cho thấy: Hiện cả nước có khoảng 18,26 triệu người tham gia BHXH, đạt gần 40% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong đó, khoảng 1,83 triệu người tham gia BHXH tự nguyện đạt 3,92% (vượt 1,42% mục tiêu đến năm 2025 tại Nghị quyết 28 của Ban Chấp hành Trung ương); 14,7 triệu người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đạt gần 31,6% lực lượng lao động.

Đáng chú ý, hiện cả nước có 93,3 triệu người tham gia BHYT, đạt tỉ lệ 93,35% dân số, vượt 0,15% so với Nghị quyết 01 của Chính phủ, tiệm cận mục tiêu BHYT toàn dân. Năm 2023, toàn ngành BHXH Việt Nam đã giải quyết gần 95,7 nghìn người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hằng tháng; hơn 8,8 triệu lượt người hưởng các chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; hơn 174,8 triệu lượt khám chữa bệnh BHYT.

BHXH Việt Nam cũng đã phối hợp với ngành Lao động – Thương binh và Xã hội giải quyết hơn một triệu người hưởng các chế độ  bảo hiểm thất nghiệp. Tổng số tiền thu BHXH, BHTN, BHYT đạt hơn 472.000 tỷ đồng, tăng 8,55% so với cùng kỳ năm 2022, đạt hơn 101% dự toán Thủ tướng Chính phủ giao, tổng số chi đạt 439.000 tỷ đồng.

Nhằm đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT, BHXH Việt Nam cũng phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Tài chính triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm sử dụng nguồn kinh phí khám chữa bệnh BHYT hiệu quả. Song song đó, giải quyết vướng mắc về cơ chế thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT giai đoạn năm 2019 đến 2022; bổ sung thêm nhiều nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ tham gia BHYT.

Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam đã chủ động, tích cực phối hợp với với các Bộ, Ngành liên quan xây dựng, làm giàu cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm. Cụ thể, ngành đã xác thực hơn 95 triệu thông tin nhân khẩu trong cơ sở dữ liệu do BHXH Việt Nam quản lý với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong đó có khoảng 86,6 triệu người đang tham gia, thụ hưởng chính sách bảo hiểm.

Thời gian qua, ngành cũng chủ trì và phối hợp thực hiện thanh tra, kiểm tra tại hơn 22.000 đơn vị với tổng số tiền chậm đóng các đơn vị đã khắc phục là hơn 2 nghìn tỉ đồng. Ông Nguyễn Thế Mạnh, Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết: “Công tác thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN được triển khai với nhiều giải pháp đảm bảo đầy đủ quyền lợi của người tham gia, tối ưu hóa các quỹ góp phần hỗ trợ ổn định cuộc sống người lao động và chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của nhân dân. Công tác quản lý tài chính, quản lý quỹ được thực hiện đúng quy định công khai, minh bạch, hiệu quả, đảm bảo nguyên tắc an toàn bền vững và hiệu quả. Tối ưu hóa đầu tư sử dụng quỹ phục vụ kịp thời việc chi trả cho người tham gia và thụ hưởng gắn với việc nhiệm vụ thu, chi giải quyết chính sách quản lý quỹ và phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN”.

Tuy nhiên, năm 2023 vẫn còn một số hạn chế, khó khăn về công tác truyền thông tại một số địa phương; chưa có những giải pháp sáng tạo, đột phá, hiệu quả để vận động, khai thác các nhóm đối tượng tiềm năng chưa tham gia BHXH, BHYT; Vẫn còn tình trạng chây ì, trốn tránh trách nhiệm đóng BHXH, BHYT, chậm đóng số tiền lớn, thời gian kéo dài; Việc thu hồi số tiền hưởng BHXH, trợ cấp thất nghiệp sai quy định gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Ông Dương Anh Đức, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh cho biết, năm 2023, tình hình kinh tế, xã hội, lao động việc làm của thành phố gặp nhiều khó khăn, nhiều doanh nghiệp giảm lao động do đứt gãy chuỗi sản xuất, không ít doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở pháp luật, không tham gia BHXH, số người rút BHXH một lần tăng cao…Ông Dương Anh Đức nêu ý kiến: “Do thực tế có nhiều doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở của pháp luật để không tham gia BHXH, BHYT cho người lao động bằng cách ký kết các hợp đồng khoán, cộng tác viên thử việc ngắt quãng, học việc hoặc chuyển đổi việc thử việc từ nơi này, đơn vị này sang đơn vị khác trong cùng một đơn vị. Điều này ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người lao động. Đề nghị xem xét, bổ sung những quy định cụ thể hơn để người lao động có thể tự bảo vệ và đòi hỏi quyền lợi chính đáng của mình. Nếu có tranh chấp xảy ra”.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng mà BHXH đạt được trong bối cảnh còn nhiều khó khăn của nền kinh tế trong nước và thế giới, đóng góp nhiều kết quả trong chính sách an sinh xã hội. Phó Thủ tướng đề nghị Bảo hiểm xã hội Việt Nam phối hợp chặt chẽ với Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, cụ thể hóa các mục tiêu trong từng giai đoạn về BHXH, BHYT, BHTN, giải quyết triệt để vướng mắc về BHXH, BHYT,  BHTN.

Phó Thủ tướng đề nghị BHXH Việt Nam tập trung vào 8 nhóm giải pháp cụ thể để đạt mục tiêu đề ra trong năm 2024, phấn đấu hơn 43% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia, hơn 34% số lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp; độ bao phủ tham gia BHYT phấn đấu đạt hơn 94%: “Tổ chức thực hiện thu, chi BHXH, BHTN, BHYT theo đúng quy định. Phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu về mở rộng độ bao BHXH, BHYT, BHTN, thực hiện các giải pháp hiệu quả để giảm số tiền chậm đóng, giải quyết chi trả đúng đối tượng kịp thời đầy đủ các quyền của người tham gia; Tăng cường chất lượng, hiệu quả giám định BHYT và giải quyết triệt để các vướng mắc tồn đọng trong thanh toán BHYT, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất để kịp thời phát hiện, xử lý hành vi vi phạm”.