Chuyện kể từ Israel

Israel là một nước nhỏ ở Trung Đông, chiều dài, từ Bắc xuống Nam chỉ có hơn 400 cây số. Chiều ngang, chỗ rộng nhất chỉ hơn 100 cây số.

Năm 1947, khi người Anh từ bỏ quyền ủy trị Israel mà Hội Quốc Liên (Liên Hợp Quốc sau này) trao cho, trên đất này chỉ có chưa đầy 1 triệu người Do Thái. Ngay sau khi tuyên bố lập chính phủ, năm 1948, Thủ tướng David Ben Gurion đã lập tức kêu gọi người Do Thái từ khắp nơi trên thế giới “trở về nhà”. Hiện giờ, dân số Israel khoảng 7,4 triệu người, trong đó, có 77,2% là người Do Thái, 18,5% là người Arab và 4,3% là “những nhóm người khác”.

Tất cả những người trở về, vừa qua biên giới, đã được nhận ngay thẻ công dân, tiền trợ cấp, đất đai, thậm chí cả nhà cửa. Sau năm 1999, chính sách nhập cư có bị thắt chặt hơn. Tuy vậy mới đây, một cộng đồng người Thái Lan vẫn được chấp nhận nhập cư ở Israel. Sandra, một cán bộ Ngoại giao của Israel đi cùng chúng tôi, kể rằng, năm 7 tuổi, cô đã theo bố mẹ trở về Israel từ Romania. Bố mẹ cô là bác sĩ. Lúc đầu, họ phải đi bán bar, đi dọn vệ sinh kiếm sống. Nhưng chỉ vài ba năm sau, ai lại về vị trí nấy. Thế mới biết, cùng với chính sách, công tác chuẩn bị và tổ chức lại cuộc sống cho hàng triệu người Do Thái hồi hương của Israel tốt đến chừng nào. Bây giờ, tại Israel, trong những ga hàng không, người ta vẫn thấy những tấm áp phích khổ lớn kêu gọi người Do Thái “trở về nhà”.

Thứ Bẩy, người Israel đến cầu nguyện trước "Bức tường than thở"

Dân đông rồi thì phải lựa chọn chính sách phát triển hợp lý, “có văn hóa”. Khi nữ Thủ tướng duy nhất của Israel, Golda Meir (đắc cử năm 1969), còn tại vị, một hôm có một người đàn ông sộc thẳng vào dinh Thủ tướng. Ông ta nói với bảo vệ: “Tôi là bạn bà ấy. Việc khẩn cấp”. Bà Thủ tướng, dù rất bận, đã lập tức tiếp ông. Bà hỏi: “Anh có kế hoạch gì à?”. “Về nước đông thế, lại chỉ biết buôn bán, nước mạnh làm sao? Tôi đến xin bà 20 triệu USD để xây 10 trường đại học kỹ thuật!” - ông bạn trả lời.

Bà Thủ tướng gọi điện cho Bộ trưởng Tài chính ngay. Bộ trưởng nhăn nhó: “Bây giờ đào đâu ra số tiền lớn thế?”. “Thế anh có bao nhiêu?”. “Tối đa là 10 triệu!”. “Thế thì anh khoanh ngay 10 triệu ấy lại. Khi cần, tôi sẽ lấy”. Rồi bà Thủ tướng quay ra nói với bạn: “Anh xin tôi 20 triệu để xây 10 trường đại học kỹ thuật. Tôi chỉ có 10 triệu. Anh hãy xây lấy 5 trường”.

Thế là từ 5 ngôi trường “đi xin” ấy, bây giờ Israel đang đứng đầu thế giới về chế tác kim cương, công nghệ sinh học - nông nghiệp, công nghệ quốc phòng, điện tử - viễn thông, phần mềm, dược phẩm, hóa chất tinh chế...

Vườn Bahai's bên vịnh Haifa, Israel

Bây giờ, ở Herzlia, một thành phố vệ tinh của Tel Aviv, nơi tập trung rất nhiều sứ quán nước ngoài, tôi đã thấy chi chít các trụ sở và cơ sở sản xuất công nghệ cao. Đây đang được gọi là “Thung lũng Silicon” thứ hai của thế giới, sau Mỹ. Biểu tượng của Herzlia là bức tượng con diều hâu, ở ngay cảng du thuyền bên bờ Địa Trung Hải với hàng trăm con thuyền du lịch hạng sang. Có phải người Herzlia muốn nói: “Phải nhìn bằng đôi mắt của diều hâu?”. Mắt diều hâu là rất tinh.

Bây giờ, người Israel xuất khẩu nông phẩm giá cao đi nhiều nước. Tôi ra chợ: Tỏi tây của họ dài 1 mét. Hành hoa dài 70 phân. Cà tím nặng tới hai cân mỗi quả. Cây cần tây to như một bụi cây nhỏ. Ớt ngọt toàn cỡ nắm tay. Người Israel chế ra thứ đường Sacarosa từ cùi bưởi, ngọt hơn đường thường 4.000 lần... Thế mà đi suốt gần một ngàn cây số trong 7 ngày ở đây, tôi không trông thấy một cánh đồng nào trồng rau, hoa, củ, quả, trừ những vạt cam trồng trang trí bên đường, bên thành phố. Tôi chỉ nhìn thấy đồi, cát, đá, đất bạc màu vô cùng cằn cỗi, và chỉ thấy 5 loại cây chịu hạn là thông, chà là, ô-liu, cọ dầu và vài ruộng nho.

“Thế các bạn trồng rau, củ, quả, nuôi bò, nuôi cừu, nuôi gà ở đâu mà xuất khẩu?” - tôi hỏi. Câu trả lời là: ở các công xã, hợp tác xã và các nông trại, trong nhà kính (cần hiểu là cả nhà che nilon trong suốt nữa). Họ đã lai tạo được giống cà chua chịu mặn, năng suất cao tới 120-150 tấn/ha/năm. Một ông chủ trại người Do Thái và một chú giúp việc người Thái Lan, nuôi 50 con bò sữa. Cổ mỗi con bò có một cái vòng điện tử. Nó thông báo thường xuyên cho chủ trại về tình trạng sức khỏe con bò, đặc biệt là thời điểm động dục, để ông chủ cho nó thụ tinh - đẻ con - làm sữa. Sữa được vắt bằng máy. Rồi sữa lại qua máy phân tích, thấy sữa con nào thiếu chất gì thì bổ sung luôn vào khẩu phần ăn. Chả thế mà mỗi năm, hai thầy trò nhà này làm ra 600.000 lít sữa bò chất lượng cao, tức là mỗi con cho 12.000 lít sữa/năm (ở Mỹ, cao nhất là 9.000 lít/con/năm).

Họ bảo, các bạn Việt Nam nuôi cá bè ở sông, hồ, sớm muộn, sông hồ cũng ô nhiễm và năng suất cá sẽ giảm đi. Chúng tôi nuôi cá bằng bể nhân tạo, năng suất cao hơn nhiều. Nước nuôi cá được xử lý, trộn thêm nước biển, thành ra nước lợ - ngọt, tưới cho loại cà chua chịu mặn kia, không mất đi đâu một giọt. Phân cá thì bón ruộng.

Tác giả bên Đài Tưởng niệm các anh hùng Do Thái Yad Vashem

Nói đến nước ngọt, toàn Israel có mỗi một hồ nước ngọt là Hồ Galile (còn gọi là Hồ Tiberias, Biển Galile, Hồ Kinneret) chứa được 3 tỷ km3 nước. Con sông Jordan chảy vào hồ này là đáng kể nhất, rồi nó chảy xuống vùng Biển Chết, điểm thấp nhất của thế giới (thấp 408m dưới mực nước biển). Thế nhưng từ Biển Chết, người Israel lại xuất khẩu “Muối Biển Chết”, “Bùn Biển Chết” và các hóa mỹ phẩm Biển Chết khắp thế giới.

Chính vì thiếu nước ngọt như thế, nên người Israel tưới cây khác người: Cây chỉ cần mùn, đất hay cát để giữ bộ rễ. Còn dinh dưỡng thì theo ống dẫn nước đến từng gốc, được điều khiển bằng một phần mềm vi tính, tùy theo thời tiết, tuổi cây, loại cây... mà nhỏ giọt nhiều - ít cho đủ độ. “Tưới như các bạn, nước bay hơi hơn 50%”- người Israel bảo tôi thế. Nhưng không phải ai cũng làm được thứ ống dẫn nước kiểu ấy. Dù xa hàng trăm cây số, dù leo lên sân thượng cao ốc, áp suất nước trong ống không đổi và nước vẫn đến từng nơi cần đến. Israel đang xuất khẩu hệ thống tưới nhỏ giọt này.

Về công nghệ quân sự, khi tôi đến thăm một đơn vị tăng-thiết giáp Israel, họ cho tôi xem loại xe tăng Merkava, seri 2004 (giờ nó đã được cải tiến thành Merkava III - một trong những loại tăng được thiết kế tốt nhất thế giới). Xe nặng 33 tấn, có 12 ống tạo mù bên thành xe, có hai “hộp điện tử” trên vai xe để các pháo thủ, chỉ cần ngồi trong xe, nhìn màn hình mà bắn, cả ngày lẫn đêm. Họ bảo, trong một tương lai gần, trên vai mỗi người lính bộ binh Israel sẽ có một “máy bay không người lái” nặng 400g. Nó giúp người lính trinh sát toàn bộ khu vực mình phụ trách rồi tiêu diệt, phối hợp, hoặc chỉ điểm tiêu diệt!

Bây giờ, theo người dẫn đường, thu nhập bình quân đầu người của Israel là 29.500 USD. Nếu yên hàn, họ sẽ còn đi nhanh hơn nữa./.