Công lý đã dần sáng tỏ

•  Thi hành án có “vô tư”?
• Vụ kinh doanh bạc tỷ
• Kỳ 2: Những vấn đề pháp lý cần đ­ược đặt ra
• Kỳ 1: Bản án gây nhiều tranh cãi

“Một vụ án có vấn đề” là nhan đề loạt bài điều tra đăng trên Báo TNVN những năm 2008, 2009 và 2010, phản ánh những diễn biến bất thường, những “điểm đen” khó hiểu trong hành trình tố tụng của vụ án tranh chấp Hợp đồng cam kết có giá trị gần 90 tỷ đồng giữa Cty Vạn Niên và Cty Ciri. Diễn biến vụ án đã thu hút sự quan tâm của dư luận, đặc biệt là sự quan tâm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Chính phủ, sự vào cuộc công tâm của TANDTC.

Dù mới ký hợp đồng cam kết, Cty Ciri chưa được cấp GCNQSDĐ, nhưng Cty Vạn Niên đã vội vã xây dựng nhà trái phép trên mảnh đất của dự án, mở đầu cho một "kịch bản" sai trái

Ngày 28/1/2011, Bản án sơ thẩm số 12/KDTM- ST của TAND thành phố Hà Nội đã khẳng định sự nghiêm minh của pháp luật. Bản án này cũng chứng minh những phát hiện và phản ánh trong loạt bài điều tra của Báo TNVN là chính xác, đồng thời đang đặt ra những vấn đề đáng quan tâm tiếp theo...

Hợp đồng vô hiệu ngay từ khi giao kết

Như đã phản ánh, Cty cổ phần Quan hệ quốc tế đầu tư sản xuất (Cty Ciri) là đơn vị trúng đấu giá quyền sử dụng đất tại ô đất C/D13, khu đô thị mới Cầu Giấy, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy (Hà Nội) để xây dựng nhà chung cư nhiều tầng với diện tích là 7.236m2, tổng số tiền sử dụng đất phải nộp là 65.124.000.000đ. Ngày 10/11/2006, Cty Ciri đã ký Hợp đồng cam kết số 458/HĐCNQSDĐ chuyển nhượng toàn bộ lô đất nói trên cho Cty cổ phần Xây dựng và dịch vụ thương mại Vạn Niên (Cty Vạn Niên) với số tiền 89.002.800.000đồng.

Theo điều tra của phóng viên, Hợp đồng cam kết số 458/HĐCNQSDĐ ngày 10/11/2006 là một hợp đồng vô hiệu do nội dung giao kết vi phạm các điều cấm của luật. Thực tế, nội dung 2 bên cam kết chỉ là những giao dịch dân sự có điều kiện, nghĩa là khi nào Cty Ciri được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) thì 2 bên mới tiến hành ký Hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ, còn số tiền 65.124.000.000 đồng mà Cty Vạn Niên chuyển cho Cty Ciri chỉ là số tiền đảm bảo cho việc thực hiện Hợp đồng cam kết số 458. Mặt khác, để có đủ điều kiện đưa phần đất này tham gia thị trường bất động sản, Cty Ciri phải được UBDN TP Hà Nội giao đất, phải có GCNQSDĐ và phải đầu tư xây dựng hạ tầng theo đúng dự án được phê duyệt.

Trên thực tế, tại thời điểm ký hợp đồng cam kết, Cty Ciri mới chỉ nhận được thông báo trúng đấu giá QSDĐ mà chưa được cấp GCNQSDĐ, thậm chí mãi đến ngày 15/8/2007, UBND TP Hà Nội mới ban hành Quyết định số 3206/QĐ-UBND thu hồi đất để giao cho Cty Ciri. Điều 5 quyết định này ghi rõ: Cty Ciri chỉ được thực hiện các quyền của người sử dụng đất sau khi nhận GCNQSDĐ và đầu tư vào đất theo đúng dự án được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét duyệt.

Như vậy, việc 2 bên ký Hợp đồng cam kết số 458 trong khi chưa có GCNQSDĐ, chưa đầu tư vào đất, không chỉ vi phạm Điều 5 Quyết định số 3206 của UBND TP. Hà Nội mà còn vi phạm: Điều 62 Luật Đất đai quy định về điều kiện để đất tham gia thị trường bất động sản; Điểm e Khoản 2, Điều 7 Luật Kinh doanh bất động sản quy định về điều kiện đối với bất động sản đưa vào kinh doanh; Khoản 8, Điều 2 Nghị định số 17/2006 ngày 27/1/2006 của Chính phủ quy định về việc chuyển nhượng QSDĐ của các dự án đầu tư xây dựng kinh doanh nhà ở để bán hoặc cho thuê.

Điều tra của phóng viên cũng phù hợp với nhận định của Hội đồng thẩm phán TANDTC tại Quyết định giám đốc thẩm số 14/2009/KDTM ngày 18/12/2009: “Hợp đồng cam kết chuyển nhượng QSDĐ số 458 ngày 10/11/2006 không phải là hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ mà chỉ là giao dịch dân sự có điều kiện và vô hiệu ngay từ đầu”.

Những “điểm đen” không đáng có

Bản án số 12/2011/KDTM-ST ngày 28/1/2011, TAND TP. Hà Nội quyết định: Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Cty Vạn Niên buộc Cty Ciri tiếp tục thực hiện hợp đồng cam kết chuyển nhượng QSDĐ số 458 ngày 10/11/2006; Chấp nhận yêu cầu phản tố của Cty Ciri yêu cầu huỷ Hợp đồng cam kết chuyển nhượng QSDĐ số 458 ngày 10/11/2006 giữa Ciri và Vạn Niên; Buộc Cty Ciri phải hoàn trả Cty Vạn Niên số tiền 65.124.000.000 đồng và tiền lãi của số tiền này tính đến nay là 24.698.277.000 đồng; Cty Ciri tiếp tục sử dụng lô đất C/D13 tại Khu đô thị mới Cầu Giấy và đầu tư theo đúng phương án đã được phê duyệt…

Một giao dịch dân sự có điều kiện, nội dung vi phạm hàng loạt các điều cấm của luật, đương nhiên vô hiệu, tất yếu phải có phán quyết như trên.

Sự công minh của pháp luật đã được thể hiện chân xác, rõ ràng, đúng pháp luật tại Quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán TANDTC ngày 18/12/2009 và tại Bản án nêu trên của TAND TP Hà Nội.

Ngày 18/8/2008, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 5407/VPCP-KNTN truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, Phó Trưởng ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, nội dung: “Đề nghị Chánh án TANDTC chỉ đạo xem xét lại Bản án sơ thẩm số 03/2008/KDTM-ST ngày 13 và 18/3/2008 của TAND quận Đống Đa và Quyết định số 10/2008/QĐPT ngày 19/5/2008 của TAND TP. Hà Nội”. Sau đó, với những Quyết định kháng nghị, Quyết định giám đốc thẩm của TANDTC... vụ án đã được giải quyết theo đúng quy định của pháp luật và bản chất của vụ việc không bị méo mó.

Kể từ khi Cty Vạn Niên bất ngờ khởi kiện đến nay đã gần 4 năm, phải trải qua nhiều phiên tòa với nhiều hội đồng xét xử khác nhau (sơ thẩm, phúc thẩm (lần 1), giám đốc thẩm (lần 1), Giám đốc thẩm (lần 2); phúc thẩm (lần 2); và sơ thẩm) thì công lý mới được khẳng định. Không thể không đặt câu hỏi: Tại sao một vụ án đơn giản như vậy mà hành trình đi tới công lý lại phải nhọc nhằn đến thế? Trong quá trình diễn biến của vụ án, nếu không có sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt và công tâm của TANDTC, liệu vụ án có đi theo đúng đường ray pháp luật? Nếu chệch hướng như đã diễn ra trong vòng tố tụng đầu tiên, một lượng vốn rất lớn của Nhà nước từ Cty Ciri sẽ “chảy” vào túi cá nhân, trách nhiệm của những người thực thi pháp luật có được đặt ra?

Với tinh thần “thượng tôn pháp luật”, xin dẫn lại một số “điểm đen” của vụ án để bạn đọc cùng suy ngẫm.

Thứ nhất: Ngày 20/11/2007, Cty Vạn Niên có đơn khởi kiện yêu cầu Cty Ciri phải thực hiện đúng tiến độ cam kết theo Hợp đồng cam kết chuyển nhượng QSDĐ số 458. Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 3/2008 ngày 13 và 18/3/2008 của TAND quận Đống Đa đã quyết định: Chấp nhận yêu cầu thực hiện đúng Hợp đồng cam kết chuyển nhượng của Cty Vạn Niên đối với Cty Ciri; Buộc Cty Ciri thực hiện đúng Hợp đồng cam kết chuyển nhượng QSDĐ số 458 ngày 11/10/2006. Giao cho Cty Vạn Niên diện tích 7220,9m2 đất tại ô đất C/D13 Khu đô thị mới Cầu Giấy, Hà Nội…

Phán quyết này của HĐXX sơ thẩm TAND quận Đống Đa đã bị TANDTC, tại Kháng nghị số 13/2008/KDTM-KN-KT ngày 29/12/2008, nhận định: “không đúng pháp luật, vượt quá yêu cầu khởi kiện của đương sự và thẩm quyền của Tòa án; không đúng với nội dung cam kết trong hợp đồng”. (!?)

Thứ 2: HĐXX phúc thẩm ngày 19/5/2008 của TAND TP. Hà Nội phán quyết: “đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án kinh doanh thương mại về việc tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa Cty Vạn Niên và Cty Ciri”. Diễn biến sau này của vụ án cho thấy, với phán quyết này, HĐXX đã tước quyền kháng cáo của Cty Ciri; cũng có nghĩa vụ án đã bị khép lại và mở ra một vụ án oan sai với một lượng vốn khổng lồ của Nhà nước “chảy” vào túi cá nhân.

Cũng may là vụ án đã không bị khép lại sau Kháng nghị của Chánh án TANDTC và Quyết định giám đốc thẩm của Tòa Kinh tế TANDTC với nội dung: Hủy Quyết định đình chỉ xét xử kể trên của TAND TP. Hà Nội.

Thứ 3: Ngày 16/6/2009, Phó Viện trưởng VKSNDTC Nguyễn Thị Thủy Khiêm ký Quyết định số 18/QĐ-KNGĐT-V12 kháng nghị Quyết định giám đốc thẩm của Toà Kinh tế TANDTC, đề nghị giữ nguyên Quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm vụ án kinh doanh thương mại số 10 ngày 19/5/2008 của TAND TP. Hà Nội. Lý do Kháng nghị đưa ra là: “Quyết định giám đốc thẩm của Toà Kinh tế TANDTC cho rằng Quyết định đình chỉ xét xử phúc thẩm của TAND TP. Hà Nội là không đúng nhưng lại không chỉ ra những sai phạm, không viện dẫn những điều luật mà cấp phúc thẩm vi phạm”.(!?)

Nội dung kháng nghị không đi vào bản chất vụ án kể trên đã không thuyết phục được Hội đồng thẩm phán TANDTC. Ngày 18/12/2009, Hội đồng thẩm phán TANDTC ra Quyết định giám đốc thẩm: Không chấp nhận kháng nghị! Sau đó, ngày 11/3/2010, TANDTP Hà Nội đã ra Bản án phúc thẩm xử hủy Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 10 ngày 19/5/2008 của TAND TP. Hà Nội; Giữ hồ sơ để Tòa Kinh tế TAND TP. Hà Nội giải quyết theo thủ tục sơ thẩm. Ngày 28/1/2011, công lý đã được khẳng định bằng Bản án sơ thẩm số 12/2011/KDTM-ST ngày 28/1/2011 của chính TAND TP. Hà Nội.

“Một vụ án có vấn đề” đã và đang được khép lại trên công đường. Theo hành trình tố tụng, những người quan tâm đến vụ án đang dần lấy lại niềm tin vào công lý. Tuy nhiên, đối với “một vụ án có vấn đề”, niềm tin chỉ thật vững chắc khi các “điểm đen” xuất hiện trong vụ án phải được làm rõ và công khai, minh bạch trước công luận. Chỉ có như vậy, những “vấn đề” của một vụ án tranh chấp tài sản lớn, bị dẫn dắt theo những hành trình không đáng có, mới không còn làm nhức nhối dư luận, niềm tin của người dân vào tính công minh của pháp luật mới được giữ vững./.