Sự cố nhỏ, thiệt hại lớn

• Đồng Nai họp bàn về tuyến đường vận chuyển bauxite
• Bô xít Lâm Đồng sẽ có sản phẩm đầu tiên trong quý II

Sự cố rò rỉ hóa chất ra môi trường tại công trình bauxite Tân Rai được ngành chức năng tỉnh Lâm Đồng xác định là do nơi để các bao chứa hóa chất không được che chắn kỹ, khiến nước mưa tạt vào làm tan chảy và theo dòng nước qua cống ngầm rồi thoát ra ngoài khu dân cư.

Mặc dù đây được xem là một sự cố nhỏ và đang được ngành chức năng tích cực xử lý và khắc phục, nhưng đã ảnh hưởng lớn đến đời sống kinh tế và tâm lý chung của người dân trong vùng dự án.

Khu pha chế xút ở nhà máy alumin thuộc tổ hợp bauxite Nhôm Lâm Đồng, nơi được lãnh đạo nhà máy cho rằng các bao xút rắn sau khi pha chế xong để ngoài trời bị nước mưa tạt vào làm nước nhiễm xút tràn ra khu dân cư (Ảnh: Laodong.com.vn)

Theo báo cáo kết luận số 7, ngày 8/9/2011 của Sở Tài nguyên và Môi trường Lâm Đồng, sau khi nhận được thông tin về sự cố môi trường xung quanh Nhà máy Alumin, Sở đã khẩn trương thành lập đoàn thanh tra vào cuộc. Kết quả cho thấy, mẫu nước thử nghiệm tại cống nước thải của Nhà máy tổ hợp Bauxite nhôm Tân Rai có độ pH bằng 10,53, vượt quá quy định cho phép so với ngưỡng quy chuẩn Việt Nam (từ 6 - 9). Đồng thời, nhiệt độ trong nước tại cống thải của công trường bauxite Tân Rai cũng được ghi nhận rất cao, lên đến 31,2 độ C.

Nguyên nhân được xác định do nơi để các bao chứa xút (hóa chất lỏng và rắn) tại khu vực tập kết nguyên liệu đã không được che chắn kỹ, các bao bì chứa xút sau khi pha trộn không được thu gom và xử lý vứt bừa ra môi trường bên ngoài. Lượng xút còn dính trong bao theo nước mưa thẩm thấu vào đất và một phần trôi theo dòng nước chảy vào hệ thống mương thoát nước chung của khu vực nhà máy, sau đó chảy ra môi trường bên ngoài.

Mặt khác, báo cáo kết luận còn nêu rõ: Tại thời điểm kiểm tra, bể pha trộn xút của công trình bauxit Tân Rai có một số vị trí bị hư hỏng, gạch bao tường bị sạt lở, đáy nền bị ăn mòn tạo ra nhiều khe hở, không có biển báo nguy hiểm nơi kho chứa xút và bể pha trộn. Những hành vi này đã vi phạm khoản 3 điều 8, Nghị định 117 năm 2009 của Chính phủ về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, theo Ban quản lý dự án Tổ hợp Bauxite Nhôm Lâm Đồng, đây chỉ là sự cố đáng tiếc và đơn vị đã tích cực khắc phục xong lâu rồi. Ông Nguyễn Đình Trí, Trưởng phòng Tổ chức hành chính, Ban quản lý dự án Tổ hợp Bauxite Nhôm Lâm Đồng, khẳng định: “Khắc phục thì xong lâu rồi, đâu có vấn đề gì nữa đâu. Vì vậy tôi cũng chẳng hiểu vì sáng nay lại có bài báo đăng tin vấn đề nay như vậy. Về vấn đề này, lãnh đạo Ban sẽ xem xét lại, nếu có gì đó thì sẽ thông tin sau”.

Theo thống kê bước đầu của UBND huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng), ước tính có khoảng trên 200ha cà phê, trà và ao nuôi cá của người dân nằm giáp ranh với công trình Bauxite Tân Rai nằm trong vùng bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường này. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa xác định cụ thể mức độ thiệt hại do sự cố này gây ra.

Ông Nguyễn Văn Triệu, Chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm xác nhận, đến thời điểm này, chính quyền địa phương vẫn chưa nhận được bất kỳ đơn phản ánh nào từ phía người dân cũng như các doanh nghiệp đóng chân trên địa bàn về mức độ thiệt hại, đồng thời khẳng định đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân trong khu vực này đều bình thường.

Ông Nguyễn Văn Triệu, nói: “Hiện chúng tôi chưa nhận được đơn nào của bà con và doanh nghiệp kiện lên chính quyền về chuyện bị ảnh hưởng do rò rỉ hoá chất cả. Thực tế không bị ảnh hưởng đến mức độ như vậy đâu. Ban quản lý dự án đã khắc phục ngay rồi”.

Tuy nhiên, qua tìm hiểu thực tế, hiện người dân ở thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm - khu vực dân cư nằm liền kề với công trình Bauxite Tân Rai vẫn còn tỏ ra lo lắng, chưa dám sử dụng nguồn nước giếng để phục vụ sinh hoạt. Theo ông Nguyễn Quang Minh, ở Khu 6A, thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm: Tuy chưa nhận thấy điều gì khác thường xảy ra, nhưng sự cố này được xem là vô cùng nghiêm trọng, hiện bà con nhân dân trên địa bàn rất bức xúc và lo lắng:

“Nói chung tâm lý bà con cũng rất lo lắng. Lo nhất là khâu ô nhiễm môi trường về lâu dài, nếu Nhà máy đi vào hoạt động, trong khi hồ bùn xử lý nước thì làm ậm ạch thế này. Nhà máy chuẩn bị đi vào hoạt động rồi mà mới làm chỉ được một phần nhỏ của hồ bùn lắng, mai mốt nó thấm tiếp xuống nước nữa thì nguy hại đến mức độ nào nữa?”, ông Minh nói.

Không chỉ có nỗi lo về ô nhiễm môi trường nước, tiếng ồn từ động cơ của Nhà máy Alumin Tân Rai trong quá trình thực hiện chạy thử cũng đang trở thành mối lo ngại lớn của người dân trong khu vực. Anh Vũ Ngọc Long, ở Khu 6, thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm, phản ánh: “Họ chạy ầm ầm cả ngày lẫn đêm. Nói chuyện với nhau thì phải hét vào tai nhau mới nghe được. Đây là mình còn ở xa đó, chứ ở quanh Nhà máy, họ nói chuyện chẳng nghe được gì luôn. Tiếng ồn còn ra tít ngoài khu 5, khoảng 2 - 3km. Cả khu tái định cư họ cũng kêu trời mà. Nếu mà ồn như thế này, một là giải quyết cho dân đi nơi khác, hai là phải giảm tiếng ồn đi”.

Rõ ràng, tuy Nhà máy Bauxite Tân Rai chưa chính thức đi vào vận hành khai thác, nhưng thực tế cho thấy đã gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường. Theo Sở Tài nguyên và Mội trường Lâm Đồng, hiện nồng độ pH đo được tại cống thoát nước của Nhà máy Alumin Tân Rai vẫn còn ở mức cao, cụ thể độ pH luôn cao hơn hoặc bằng 9 tùy theo lượng nước mưa trong ngày.

Liên quan đến hành vi và mức độ vi phạm trong công tác bảo vệ môi trường tại Dự án tổ hợp Bauxite Nhôm Lâm Đồng, cụ thể là sự cố để một lượng hóa chất đáng kể trôi theo dòng nước chảy ra ngoài môi trường gây ô nhiễm nghiêm trọng, ngày 15/9, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành Công văn số 4990, yêu cầu Ban quản lý Dự án tổ hợp Bauxite Nhôm Lâm Đồng thực hiện nghiêm túc các nội dung như: Tổ chức khắc phục sự cố sạt lở gạch và đắp nền tại bể pha trộn xút; thu gom tất cả các bao bì, rác thải nguy hại để xử lý đúng theo quy định, nghiêm cấm để các hóa chất độc hại trực tiếp xuống đất, để rơi vãi, thẩm thấu xuống đất hoặc trôi theo nước ra khu vực xung quanh dự án.

Công văn này cũng đề nghị Ban quản lý Dự án tổ hợp Bauxite Nhôm Lâm Đồng phải thường xuyên tổ chức giám sát kiểm tra, đo đạc, phân tích các thông số chỉ tiêu hóa, lý về môi trường từ các nguồn nước trong khu vực dự án, trước khi xả, thải ra môi trường xung quanh. Nếu các thông số kiểm tra vượt các tiêu chuẩn cho phép, yêu cầu đơn vị báo cáo ngay về UBND tỉnh Lâm Đồng, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng các đơn vị liên quan để kịp thời xử lý, khắc phục./.