Thúc đẩy các mô hình nhà ở tiếp cận và hỗ trợ sinh kế đối với người khuyết tật

Đây là nội dung được thảo luận tại hội thảo “Thúc đẩy các mô hình nhà ở tiếp cận và hỗ trợ sinh kế đối với người khuyết tật”, do Ủy ban Quốc gia về Người khuyết tật Việt Nam (phối hợp với Habitat for Humanity Việt Nam) tổ chức sáng nay (24/11), tại Hà Nội.

Hiện nay, có khoảng 13% dân số, tương đương với khoảng 12 triệu người sống chung trong hộ gia đình có người khuyết tật, trung bình cứ 5 hộ gia đình thì có 1 hộ có người khuyết tật. Theo Quyết định 1190 của Thủ tướng Chính phủ giai đoạn 2021-2025 thì 80% công trình xây dựng mới và 30% công trình cũ là trụ sở làm việc của các cơ quan nhà nước như nhà ga, bến xe, bến tàu, cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở giáo dục, dạy nghề, công trình văn hóa, thể dục thể thảo, nhà chung cư xây mới đảm bảo điều kiện tiếp cận đối với người khuyết tật.

Tuy nhiên, nhiều địa phương không biết đến các quy định hiện hành. Các chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, chương trình mục tiêu quốc gia hỗ trợ nhà ờ, xóa nhà tạm, dột nát nới chỉ đề cập đến ngân sách hỗ trợ, đối tượng thụ hưởng và chất lượng nhà, chưa nói rõ đến kỹ thuật; chưa có sự nhận thức đầy đủ về mong muốn của người khuyết tật và thiếu sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp quản lý ở các địa phương; Nhiều công trình khi thiết kế đã bỏ qua yêu cầu tiếp cập của người khuyết tật. Chưa có chính sách và cơ chế khuyến khích xây dựng công trình cho người khuyết tật sử dụng phù hợp…

Bà Nguyễn Hồng Hà, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ sống độc lập cho biết: “Những công trình mới xây dựng không phải hoàn toàn nhưng đã có công trình theo tiêu chuẩn rồi hoặc là chung cư của người khuyết tật là tương đối theo tiêu chuẩn. Thế nhưng, nhu cầu của người khuyết tật lớn nhất là nhà ở. Nhưng cũng có một thực trạng là khi cải tạo các công trình thì mọi người xây đường dốc lên những công trình công cộng, nhưng đến khi cải tạo vỉa hè lại bị bỏ đi. Tất cả những vấn đề này cần phải có tư vấn làm sao đạt được tiêu chuẩn nhà ở và thiết thực nhất cho người khuyết tật chứ không phải là đưa ra quy chuẩn trên giấy tờ”.

Theo bà Đinh Thị Thụy, Phó Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia về Người khuyết tật Việt Nam, mặc dù hiện đã có nhiều công trình tính đến yếu tố tiếp cận cho người khuyết tật nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc trong việc xây dựng, thiết kế các công trình công cộng, trụ sở và đặc biệt là nhà ở cho người khuyết tật.

“Đó là trong luật quy định tiếp cận nhà ở là không bắt buộc vì liên quan đến quyền của người khuyết tật và quyền của gia đình họ, dẫn đến người khuyết tật có xe lăn nhưng không sử dụng được. Bởi vì nhà có khi là tam cấp và không tiếp cận được nhà vệ sinh, nếu sử dụng xe lăn cũng không sử dụng được. Cho nên đây cũng là một trong cái vướng, có hỗ trợ trang thiết bị nhưng mà gia đình họ chưa chủ động để cải tạo các điều kiện để tiếp cận. Để họ đồng ý cho xã hội hóa để cải tạo cũng phải nâng cao nhận thức từ chính gia đình họ”.

Để hỗ trợ nhà ở cho người khuyết tật, trong khuôn khổ dự án “Nhà ở tươm tất, cuộc sống tươi đẹp” của Habitat Việt Nam. Thông qua các hoạt động đào tạo, xây dựng và nghiên cứu tại huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam, dự án hướng tới mục tiêu thúc đẩy mô hình và quy chuẩn xây dựng nhà ở tiếp cận cho người khuyết tật thông qua thí điểm và khuyến nghị chính sách, từ đó nâng cao điều kiện sống và khả năng tiếp cận các dịch vụ thiết yếu cho người khuyết tật tại Việt Nam.

Bà Maricelle Regino-Borja – Giám đốc Quốc gia Habitat for Humanity Việt Nam, nhấn mạnh: “Tôi rất vui mừng được học hỏi các kinh nghiệm và chúng ta cũng chia sẻ, trao đổi với nhau các cơ hội để có thể đưa ra các sáng kiến để có thể cũng nhau có các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ cho sự hòa nhập của người khuyết tật. Chúng tôi sẽ quyết tâm cùng nhau phát triển, cùng nhau xây dựng, hỗ trợ, hợp tác để tất cả các mô hình có thể được phù hợp và chia sẻ với nhau. Chúng ta có thể nhân rộng những mô hình đã được làm tốt làm sao để trở thành thực tế”./.