Nguy cơ mất an toàn hàng trăm hồ đập khu vực Tây Nguyên

Điều này đang khiến cho nhiều địa phương tại Tây Nguyên lo lắng khi hàng loạt hồ đập trong tình trạng mất an toàn.

Sau vài trận mưa lớn đầu mùa, hồ thuỷ lợi Đắk Sắk, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông sức chứa hơn 7 triệu mét khối nước, đã gần đầy. Công trình này từng bị thấm nước qua thân đập nghiêm trọng và được gia cố cách đây 30 năm. Suốt từ đó tới nay, công trình không được kiểm tra, khảo sát bài bản và có phương án duy tu.

Ông Nguyễn Trương, Giám đốc Chi nhánh Đắk Mil, Công ty thuỷ lợi Đắk Nông cho biết, đập thủy lợi Đăk Sắk hiện nay có vai trò càng quan trọng hơn trước đây, vì liên đới hàng loạt hồ đập thủy lợi, thủy điện mới được xây dựng ở phía hạ nguồn. Đã đến lúc phải có phương án gia cố con đập này để đảm bảo an toàn.

“Nếu công trình này xảy ra sự cố thì nó sẽ ảnh hưởng đến 5 xã, huyện Đắk Mil là 3 xã, còn huyện Krông Nô là 2 xã, chưa nói đến các công trình ở hạ lưu của nó, thuỷ điện nhiều”, ông Trương cho hay.

Không chỉ hồ Đắk Sắk, ông Lê Viết Thuận, Chủ tịch Công ty TNHH MTV khai thác công trình thuỷ lợi tỉnh Đắk Nông cho biết, tình trạng mất an toàn đáng báo động tại hầu hết trong số hơn 250 công trình do đơn vị quản lý. Trong đó, đáng lo nhất là các công trình vừa và nhỏ, được xây dựng từ mấy chục năm trước.

“Công trình của Đắk Nông toàn là công trình nhỏ và tuổi đời trên 20 năm rồi. Công trình thuỷ lợi sau 5 năm trở lên người ta phải kiểm tra thì mới biết được trong thân đập bị thấm, mối, lún móng hay nứt trong bê tông, bào mòn, xâm nhập. Chứ ở đây, hơn 200 công trình mà chưa được kiểm định. Vì thế sự cố có thể ngày một ngày hai, thì cũng chịu thôi”, ông Thuận nêu ý kiến.

Liền kề với Đăk Nông, tỉnh Đắk Lắk hiện cũng có hơn 300 hồ đập đã bị hư hỏng, nhiều thân đập của các hồ chứa bị sạt lở, xói lở sâu vào thân đập, bị sụt lún, xói ngầm, thấm qua đập.

Ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở NN&PTNT Đắk Lắk cho biết, do ngân sách hạn hẹp nên tỉnh mới bố trí vốn để nâng cấp, sửa chữa được 77 công trình nhưng chủ yếu là công trình nhỏ. Với các công trình có quy mô lớn, tình trạng hư hỏng nặng, tỉnh vừa gửi đề xuất tới Bộ NN&PTNT, Chính phủ nghiên cứu hỗ trợ sửa chữa, nâng cấp trong thời gian tới.

“Sau thời gian dài sử dụng, nhiều công trình đã xuống cấp, hư hỏng, nguy cơ mất an toàn cao trong mùa mưa lũ. Đây là vấn đề rất lớn, trong khi đó, nguồn ngân sách của tỉnh đang rất khó khăn. Tỉnh cũng đề nghị Trung ương quan tâm, đầu tư các nguồn kinh phí để nâng cấp sửa chữa các hồ đập mất an toàn”, ông Dương kiến nghị.

Toàn vùng Tây Nguyên hiện có khoảng 2.000 hồ chứa thuỷ lợi. Nguy cơ mất an toàn các hồ chứa vào mùa mưa lũ đã được Bộ NN&PTNT cảnh báo nhiều năm nay. Trong đợt đi kiểm tra hồ đập tại Tây Nguyên gần đây, ông Nguyễn Văn Tỉnh, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuỷ lợi cho biết, ở nhiều địa phương, trong mùa mưa lũ, tại các hồ chứa mới chỉ đề cập đến tình huống xả lũ bình thường, xả theo thiết kế mà chưa tính đến phương án vỡ đập. Trong khi đó, hầu hết các hồ chứa lại đều trong tình trạng cảnh báo mất an toàn, đặc biệt là những đập thuỷ lợi được đắp bằng đất đã nhiều năm. Đây là điều hết sức nguy hiểm trong mùa mưa lũ và các tỉnh Tây Nguyên cần chú ý.

“Chúng tôi rất lo lắng các loại công trình đập, hồ chứa nước là hồ chứa vừa và nhỏ, với đập là đập đất và được xây dựng từ lâu với các điều kiện kinh phí cũng như công nghệ, kỹ thuật không đảm bảo yêu cầu. Cộng với việc nhiều năm thiếu kinh phí để mà duy tu, bảo dưỡng đập, cho nên là chất lượng đập không đảm bảo”, ông Tỉnh cho hay.

Biến đổi khí hậu đang ngày một phức tạp, tình hình mưa lũ càng khó lường, trong khi đó hàng trăm hồ đập tại Tây Nguyên lại trong tình trạng có nguy cơ mất an toàn, thậm chí vỡ đập, gây thiệt hại lớn cho vùng hạ du. Trong lúc chờ ngân sách của Trung ương để duy tu, sửa chữa, nâng cấp, các tỉnh trong khu vực cần chủ động thực hiện các phương án đảm bảo an toàn hồ đập nhằm sớm phát hiện và đưa ra những cảnh báo kịp thời cho người dân./.