Từ những vụ án ma túy lớn: Cần kiểm soát chặt tiền chất ma túy

Đầu tháng 6 vừa qua, Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã triệt phá cơ sở sản xuất ma túy lớn nhất cả nước, thu 2,5 tấn tiền chất và hóa chất được các đối tượng sử dụng để sản xuất ma túy tổng hợp. Từ chuyên án này cho thấy, phải quản lý chặt các tiền chất, tránh bị các đối tượng lợi dụng sản xuất ma túy.

Ma túy đá.

Tiền chất là các hóa chất được sử dụng làm nguyên liệu điều chế ra ma túy bán tổng hợp (heroin) và ma túy tổng hợp. Trên thực tế, những tiền chất sử dụng sản xuất ma túy lại là những hóa chất hết sức thông dụng trong cuộc sống, đôi khi đó là những hóa chất cơ bản, không thể thiếu trong ngành công nghiệp hóa chất như: Axit Acetic, Axit Sulfuric, Acetone,… Các hoạt chất được sử dụng nhiều trong ngành dược, thường dùng để bào chế các loại thuốc trị cảm cúm, ho hen; việc mua bán dễ dàng, không bị kiểm duyệt, không cần dùng đến đơn thuốc của bác sĩ.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM cho biết: “Như tên gọi nó là tiền chất, nghĩa là phải có những chất đó thì sau đó chỉ cần 1, 2 bước phản ứng hóa học tiếp theo có thể trở thành ma túy hoặc thuốc lắc, gây hại cho xã hội rất lớn. Nguy cơ lạm dụng tiền chất này không quản lý tốt để tiền chất lọt vào tay tội phạm rất lớn. Thời gian qua, những vụ việc mà công an TP HCM đã bắt được những băng nhóm sản xuất ma túy với lượng lớn thì tôi thấy báo động tình hình hết sức nguy hiểm”.

Hiện công tác quản lý tiền chất, thuốc tân dược gây nghiện hoặc thuốc tân dược có chứa chất gây nghiện chưa thống nhất, còn lỏng lẻo. Trên thực tế, việc quản lý khâu xuất nhập khẩu tiền chất ở các công ty, đại lý cấp 1 được các đơn vị chức năng kiểm soát khá chặt chẽ. Nhưng công tác quản lý từ chuỗi phân phối tiếp theo lại hầu như không kiểm soát được... Đây chính là kẽ hở mà các đối tượng phạm tội lợi dụng để mua bán, sản xuất ma túy tổng hợp nói chung, ma túy “đá” nói riêng.  Bên cạnh đó, hàng hóa khi nhập khẩu được khai báo theo tên thương mại, không ghi chính xác hàm lượng, nồng độ tiền chất trong sản phẩm, gây khó khăn trong công tác kiểm soát...

Từ thực tế đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy tại địa phương, Đại tá Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An cho biết: “Đối tượng khi điều chế ma túy tổng hợp không bao giờ để hàng một chỗ. Họ mua xong, điều chế chỗ này khoảng vài ngày lại di chuyển vì có mùi rất khó chịu ảnh hưởng đến xung quanh. Quá trình di chuyển như vậy đặt ra câu hỏi họ mua tiền chất này ở đâu.Có thể nói mua được tiền chất này ở nhiều nơi, từ chợ đến các cơ sở bán hóa chất. Có nghĩa là mua từ thị trường hoặc lên mạng. Mua xong có công thức điều chế. Cho nên cần quản lý tiền chất để hạn chế vấn đề này”.

Theo báo cáo của Bộ Công an, trong khi khoảng 70% người nghiện vẫn sử dụng heroin tại nhiều địa phương lại có đến 85-90% số người mới nghiện chỉ sử dụng các loại ma túy tổng hợp. Số người sử dụng các loại ma túy tổng hợp, tân dược gây nghiện và các loại ma túy mới có xu hướng gia tăng, khiến hoạt động sản xuất ma túy tổng hợp trong nước có những diễn biến phức tạp. Để sản xuất ma túy tổng hợp phải có các tiền chất. Vì thế, để ngăn chặn nguồn cung, ngoài việc chặn bắt trên các tuyến biên giới và trong nội  địa, việc quản lý các tiền chất dùng để sản xuất trái phép chất ma túy trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Để làm được việc này, theo Đại tá Nguyễn Thị Xuân, Phó Giám đốc Công an tỉnh Đắk Lắk, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các bộ, ngành trong tăng cường công tác quản lý xuất nhập khẩu, sử dụng thuốc tân dược mà có tiền chất  để sản xuất ma túy phải đúng theo quy định: “Bộ Y tế cần phải đưa những thuốc tân dược mà có tiền chất ma túy vào danh mục quản lý chặt hơn. Trong quản lý hoạt động mua bán từ khâu kê toa, chỉ định của bác sĩ cũng phải có sự vào cuộc. Hay trong quản lý các điểm kinh doanh thuốc tân dược, các dược sĩ bán các loại thuốc tân dược này cũng cần quản lý chặt hơn nữa. Đồng thời, rà soát các cơ sở kinh doanh thuốc tân dược trong vấn đề mua bán, sử dụng”.

Tội phạm ma túy luôn là vấn đề nóng và diễn biến phức tạp về cả phương thức, thủ đoạn. Lợi dụng những kẽ hở trong quản lý, đối tượng phạm tội đã sử dụng tất cả mọi loại hình, phương thức để hoạt động. Các tiền chất để phục vụ công tác chữa bệnh đã bị lợi dụng và sử dụng để sản xuất ma túy. Thực trạng này nếu không kịp thời có biện pháp ngăn chặn sẽ gây ra những hệ lụy khôn lường./.