Ùn tắc trên cao tốc chủ yếu do sự cố va chạm, kỹ năng tài xế có vấn đề?

Ngày 25/1 tức ngày 5 Tết, anh Ngô Văn Mạnh, trú tại quận Thanh Xuân, Hà Nội dự kiến chạy xe ô tô khoảng 3,5 tiếng từ Thanh Hóa lên Hà Nội để du xuân. Tuy nhiên, kế hoạch của gia đình anh đã bị thay đổi, thời gian đi lại bị kéo dài lên tới gần 5 tiếng đồng hồ do tuyến đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình bị ùn tắc do va chạm.

"Hôm đó, di chuyển từ Thanh Hóa ra Hà Nội, đoạn cao tốc Cầu Giẽ- Ninh Bình, gần nút giao Đại Xuyên xảy ra vụ va chạm giữa 3 xe ô tô dẫn đến ách tắc giao thông. Khi mà chúng tôi di chuyển đến vụ va chạm mất khoảng 1 tiếng đồng hồ, ùn khoảng 2 km theo hướng đi Hà Nội", anh Mạnh nói.

Còn anh Ngô Việt Dũng ở Nam Định chia sẻ, dịp Tết Nguyên đán năm nay, trên các tuyến đường cao tốc ít xảy ra ùn tắc ở các trạm thu phí như mọi năm mà chủ yếu ùn tắc do các vụ va chạm giao thông, đặc biệt là vụ va chạm liên hoàn trên đường cao tốc Hà Nội- Ninh Bình ngày 23/1 vừa qua:

"Mình đi cũng gặp 3-4 vụ gì đó, nó cũng không tắc dài, không tắc lâu lắm, chỉ vụ hôm mồng 2 Tết tắc dài thôi, khoảng 6-7km. Nói chung chủ yếu do chủ quan, kỹ năng lái xe của anh em hết. Một là thiếu quan sát, bám nhau quá sát nên có những tình huống xảy ra trên đường không xử lý kịp dẫn đến va chạm xảy ra", anh Dũng cho biết.

Qua tổng đài VOVGT, liên tiếp trong mấy ngày nghỉ Tết Nguyên đán, nhiều thính giả phản ánh trên các tuyến cao tốc của cả nước đã xảy ra nhiều vụ va chạm giao thông gây ùn tắc.

Ông Bùi Đình Tuấn, Trưởng Ban Khai thác, Tổng công ty đầu tư và Phát triển đường cao tốc VN (VEC) cũng cho biết, trong đợt nghỉ Tết Nguyên đán vừa qua, trên tuyến cao tốc Cầu Giẽ- Ninh Bình xảy ra 11 vụ va chạm.

Ngoài ra, trên tuyến cao tốc Hà Nội- Lào Cai cũng xảy ra một vụ va chạm giữa 2 ô tô tại địa phận xã Châu Quế Hạ, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Vụ va chạm khiến 2 người bị thương, đồng thời gây ùn tắc giao thông nghiêm trọng trên tuyến đường này.

Về nguyên nhân của tình trạng gia tăng các vụ việc va chạm giao thông trên cao tốc trong những ngày vừa qua, theo ông Bùi Đình Tuấn, lưu lượng phương tiện ngày thường trên cao tốc Cầu Giẽ- Ninh Bình chỉ khoảng 51.000 xe/ngày, nhưng những ngày Tết đã tăng bình quân 74.000 xe/ngày, tăng 45%. Tương tự, cao tốc Hà Nội- Lào Cai cũng tăng 25%, từ bình quân 30.000 xe/ngày lên 47.500 xe/ngày.

Bên cạnh yếu tố lưu lượng phương tiện tăng, còn có nguyên nhân từ kỹ năng của người lái xe trên cao tốc chưa thực sự tốt: "Phần lớn các lái xe không giữ khoảng cách, gây va chạm liên hoàn với nhau, đặc biệt là tuyến Cầu Giẽ- Ninh Bình, do lưu lượng tăng đột biến, các lái xe không giữ khoảng cách an toàn. Đấy là nguyên nhân chính. Ngoài ra, ý thức tham gia giao thông của một số lái xe không đi đúng làn đường, sai làn cũng gây ra những vụ va chạm đáng tiếc trên đường cao tốc".

Thống kê của Cục CSGT cũng cho thấy, trong 7 ngày nghỉ Tết vừa qua, toàn quốc xảy ra 10 vụ ùn tắc giao thông nghiêm trọng, trong đó đáng chú ý là vụ 3 xe va chạm liên hoàn trên cầu Rạch Miễu (tỉnh Tiền Giang) khiến giao thông bị ùn tắc cục bộ xảy ra ngày 24/1 (tức mùng 2 Tết).

Hay vụ việc tại Km 182 thuộc cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ hướng về Hà Nội trong các ngày 24 và 25/1 (mùng 2 và mùng 3 tết) cũng khiến giao thông bị ùn tắc nhiều giờ.

Phân tích nguyên nhân các vụ ùn tắc giao thông trên cao tốc vừa qua, thượng tá Phạm Quang Huy, Phó Cục trưởng Cục CSGT cho biết: "Ý thức của lái xe khi tham gia giao thông trên các tuyến cao tốc là không chấp hành các quy định về Luật giao thông như giữ khoảng cách, quan sát biển báo, tốc độ, cho nên khi gặp chướng ngại vật hoặc vụ việc là cách xử lý không được thoát, nên có hiện tượng phương tiện dồn ứ cục bộ và va quệt, đâm liên hoàn, từ đó xảy ra các vụ ùn tắc giao thông".

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cũng cbo rằng, điều khiển phương tiện trên đường cao tốc có những điểm khác biệt so với điều khiển phương tiện đi trong nội đô, đòi hỏi người lái xe phải tập trung và có khả năng xử lý tình huống kịp thời. Những kiến thức về pháp luật, quy tắc điều khiển phương tiện trên đường cao tốc hay các quy định về biển báo, biển chỉ dẫn trên đường cao tốc đều được giảng dạy trong quá trình học lại xe, nhưng ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận lái xe chưa cao.

"Tết còn liên quan đến sử dụng rượu bia, dẫn đến một số va chạm. Nguyên nhân của nó cũng vẫn là do công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, chúng ta vẫn cần tăng cường và quản lý người lái xe sau khi có giấy phép lái xe rồi, tức là quản lý suốt quá trình tuổi đời của giấy phép lái xe", TS Khương Kim Tạo nói.

Mặc dù chương trình đào tạo lái xe hiện đã dành riêng một chương lý thuyết về dạy lái xe và học lái xe trên phần mềm mô phỏng, song thực tế nhiều người sau khi được cấp giấy phép lái xe vẫn thiếu kỹ năng điều khiển phương tiện trên cao tốc, nên phải thực hành bổ túc tay lái trên cao tốc. Nếu điều này được luật hóa sẽ góp phần bổ trợ đáng kể cho tài xế khi lưu thông trên cao tốc.

Đây cũng là góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận: "Cấp bằng lái tạm thời, tại sao không?".

Nếu nhìn vào tổng số 10 vụ ùn tắc giao thông trên cao tốc và quốc lộ xảy ra trong 10 ngày trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quý Mão – theo thống kê của Cục CSGT, có 3 vụ ùn tắc do va chạm liên hoàn giữa các phương tiện, xảy ra tại Tiền Giang, Quảng Ngãi, Yên Bái, có thể thấy tỷ lệ nguyên nhân do va chạm, tai nạn dẫn đến ùn tắc chiếm tỷ lệ không nhỏ so với tỷ lệ các vụ ùn tắc giao thông do lưu lượng phương tiện gia tăng đột biến vào dịp lễ, Tết.

Tuy vậy, nếu như các vụ ùn ứ cục bộ do lưu lượng phương tiện tập trung quá đông vào một thời điểm là rất khó phòng tránh, do lượng phương tiện vượt quá khả năng đáp ứng của hạ tầng; thì các vụ ùn tắc do va chạm, tai nạn giao thông hoàn toàn có thể phòng tránh bằng kỹ năng lái xe và ý thức chấp hành pháp luật của tài xế.

Một cán bộ của Cục CSGT trực tiếp phân làn trên cao tốc Cầu Giẽ- Ninh Bình ngày cuối kỳ nghỉ lễ cho biết, tại nút Pháp Vân, dù có mặt lực lượng CSGT phân làn, nhưng một số trường hợp tài xế vẫn không chấp hành, từ làn đi thẳng đã nhanh chóng rẽ phải để vào lối lên Vành đai 3, cắt ngang dòng xe đang đi đúng làn bên phải, khiến cả dòng xe bị dồn lại.

Vị cán bộ này cũng phải chua chát nhận xét: ý thức chấp hành pháp luật và kỹ năng lái xe của một số tài xế quá yếu kém khi lưu thông trên cao tốc. Chỉ cần một xe cắt ngang, hàng trăm xe phía sau bị ùn ứ, chưa kể khả năng xảy ra va chạm khá cao.

Không phải vô cớ, trước đây Cục CSGT từng đề xuất đưa nội dung đào tạo, sát hạch lái xe trên cao tốc. Bởi đến thời điểm này, chương trình đào tạo lái xe mới chỉ có một chương lý thuyết dạy lái xe trên cao tốc, còn việc thực hành và sát hạch, hoàn toàn không có nội dung này.

Tuy vậy, đại diện Cục Đường bộ Việt Nam khẳng định, việc đào tạo lái xe bằng cabin tập lái và phần mềm mô phỏng đã có các tình huống giao thông để sát hạch lái xe, trong đó có khá nhiều bài học hướng dẫn học lái xe trên đường cao cao tốc.

Trong khi việc bắt buộc đào tạo và sát hạch lái xe trên cao tốc vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều, nhiều học viên sau khi được cấp bằng lái vẫn có nhu cầu bổ trợ tay lái trên cao tốc. Đây là nhu cầu có thật và chính đáng để tài xế tích lũy kinh nghiệm điều khiển xe trên cao tốc.

Bởi vậy, bên cạnh việc tăng cường đào tạo bằng ca bin tập lái với phần mềm mô phỏng các tình huống giao thông, nhất là việc tăng cường chương trình đào tạo lái xe trên cao tốc cũng cần được tính đến, để bổ sung vào chương trình đào tạo một cách phù hợp.

Đặc biệt, việc nghiên cứu, luật hóa quy định bằng lái tạm thời trong thời hạn nhất định, trong đó, cho phép học viên mới được cấp bằng lái có thể lưu thông trên cao tốc với một giáo viên dạy lái đi kèm cũng là một hướng cần được nghiên cứu, vừa đáp ứn nhu cầu chính đáng của người học, vừa giúp tài xế có cơ hội nâng cao kỹ năng khi điều khiển phương tiện trên cao tốc.

Hệ thống cao tốc đang ngày càng được mở rộng và mục tiêu của Chính phủ đến năm 2030 cả nước sẽ có ít nhất 5.000 km đường cao tốc. Việc tham gia giao thông trên cao tốc sẽ trở thành tất yếu, do vậy, việc thực hành lái xe trên loại hình đường bộ này là rất cần thiết.

Chỉ khi tài xế được trang bị đầy đủ kỹ năng điều khiển xe trên cao tốc mới có thể góp phần hạn chế các vụ va chạm, tai nạn giao thông trên cao tốc./.