Vaccine COVID-19 có hiệu quả phòng bệnh chuyển nặng hay tử vong do biến thể mới

Theo thống kê của Bộ Y tế, ngày 18/4, trên cả nước ghi nhận thêm 1.522 ca mắc COVID-19. Trong số các bệnh nhân đang điều trị có 102 ca thở oxy, gồm 79 ca thở oxy qua mặt nạ, 9 ca thở oxy dòng cao HFNC và 14 ca thở máy không xâm lấn. Không ghi nhận trường hợp bệnh nhân tử vong.

Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, là tuyến cuối về điều trị người bệnh COVID-19, từ tháng 4 đến nay, số ca COVID-19 điều trị tại đây đã tăng lên rõ rệt. Tính đến đầu tuần này, bệnh viện tiếp nhận điều trị 146 ca COVID-19, trong đó có 21 ca có dấu hiệu chuyển nặng. Trong số các ca nặng hầu hết là người già trên 70 tuổi và có bệnh nền như tiểu đường, huyết áp, lao, HIV, viêm gan, xơ gan… 

Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt-Xô - nơi tiếp nhận chủ yếu bệnh nhân là người cao tuổi và đều có bệnh nền, số ca mắc COVID-19 đang tăng cao, gấp 5-6 lần so với thời điểm trước đó. Trong đó, khoảng 60-70% bệnh nhân phải ở lại viện theo dõi và điều trị. 

Đảm bảo tiêm đủ vaccine theo quy định

Để giảm nguy cơ gia tăng ca bệnh COVID-19 khi mật độ đi lại, tiếp xúc tăng cao trong dịp nghỉ lễ 30/4, Bộ Y tế đã đề nghị các tỉnh, thành tăng cường giám sát dịch tại cửa khẩu. Cùng với tiêm chủng các mũi nhắc lại (mũi 3, mũi 4), cần thực hiện đeo khẩu trang trên phương tiện cộng cộng, trong không gian kín đông người. Người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch theo Thông điệp 2K (Khẩu trang, Khử khuẩn) + vaccine + ý thức và các biện pháp khác...

Bộ Y tế tiếp tục đề nghị các địa phương tổng hợp nhu cầu vaccine phòng COVID-19 để tiêm 6 tháng cuối năm 2023, đặc biệt cho đối tượng nguy cơ. Trong đó, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương vừa cấp thêm cho Hà Nội 10.000 liều vaccine để tiêm chủng cho các đối tượng theo hướng dẫn.

Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Trần Đắc Phu cho rằng: “Đợt này, số ca mắc tăng co thể do miễn dịch của người đã tiêm vaccine bị giảm đi, có thể bị nhiễm lại. Ngoài ra, thời tiết giao mùa tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển. Đặc biệt, sự lơ là với các biện pháp phòng bệnh như không đeo khẩu trang cũng dẫn đến tình trạng bệnh lây lan”.

Với khuyến cáo ngày 28/3 của WHO về việc trẻ em, thanh thiếu niên khỏe mạnh không nhất thiết tiêm mũi vaccine COVID-19 tăng cường, ông Phu cho rằng Bộ Y tế cần có kế hoạch nghiên cứu để khuyến cáo người dân tiêm vaccine cho phù hợp.

“Song tôi vẫn khuyến cáo bảo vệ nhóm nguy cơ như người già, người bệnh nền, người suy giảm miễn dịch nên tiêm vaccine đầy đủ”, ông Phu nhấn mạnh.

Vaccine vẫn hiệu quả với biến thế Omicron

Cũng theo ông Trần Đắc Phu, việc công bố số mắc hiện nay không sát với thực tế do nhiều người nhiễm bệnh không xét nghiệm hoặc có xét nghiệm dương tính nhưng không thông báo. Vì vậy, ngành y tế cần phải đánh giá chính xác nguy cơ, giải trình tự gene xem có phát hiện biến thể mới, biến chủng vô hiệu hóa vaccine hay không. Từ đó, có kế hoạch đáp ứng dịch cho thích hợp, không bất ngờ. Nếu không sẽ gây quá tải hệ thống y tế, số ca nặng và tử vong sẽ tăng.

Nhận định về các loại biến thể của COVID-19 tại Việt Nam, GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, đến thời điểm này, trên thế giới, cũng như Việt Nam biến thể Omicron vẫn chiếm ưu thế. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và trong nước hưa ghi nhận các biến chủng khác. Hiện nay, biến thể phụ Omicron đã xuất hiện được 16 tháng với hơn 500 biến thể phụ khác nhau. Các chuyên gia nhận thấy đây là biến thể có đặc tính lây lan nhanh, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng về tăng ca nặng.

“Với biến thể Omicron, vaccine vẫn có hiệu quả phòng chuyển nặng, nhập viện, tử vong, do đó người dân cần tiêm chủng đầy đủ theo đúng khuyến cáo của ngành y tế”, GS.TS Phan Trọng Lân nói.

Sau khi số ca mắc mới COVID-19 có xu hướng gia tăng, trên mạng xã hội đã xuất hiện những nội dung nói rằng: “Biến thể COVID-19 Omicron mới: Độc hơn biến thể Delta gấp 5 lần nên dĩ nhiên có tỉ lệ tử vong cao hơn”.

Về vấn đề này, GS.TS Phan Trọng Lân khẳng định: “Công tác giải trình tự gen COVID-19 vẫn được các đơn vị triển khai thường xuyên. Hiện nay, các phòng xét nghiệm vẫn thu thập mẫu bệnh phẩm từ các ổ dịch hoặc xét nghiệm ngẫu nhiên để giải trình tự gen. Đến thời điểm này, WHO và trong nước cũng chưa ghi nhận các biến chủng khác. Hiện nay trên thế giới, cũng như Việt Nam biến thể Omicron vẫn chiếm ưu thế”.

Mới nhất, tại TP.HCM đã ghi nhận biến thể phụ XBB.1.5 của Omicron. Cụ thể, báo cáo của Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) phối hợp với Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy: Qua tiến hành giải trình tự SARS-CoV-2 từ các bệnh nhân dương tính trong giai đoạn từ ngày 11/1 đến 20/3/2023, kết quả có 5 mẫu được giải mã thành công. Trong số này, có hai chủng thuộc biến thể phụ BA.5 (2/5, 40%), một mẫu BA.2.75 (1/5, 20%), một mẫu XBB.1 (1/5, 20%) và một mẫu XBB.1.5 (1/5, 20%).

Theo Sở Y tế TP.HCM, XBB.1.5 hiện đang là biến thể chiếm ưu thế trên phạm vi toàn cầu (chiếm 47,1% số trường hợp trong tháng 3/2023, so với 39,8% trong tháng 2/2023). Biến thể XBB.1.5 đã được phát hiện ở 94 quốc gia.
Hiện nay, WHO xếp XBB.1.5 vào nhóm biến thể đáng quan tâm (Variant Of Interest - VOI), tiếp tục theo dõi chặt chẽ. Có 7 biến thể khác thuộc nhóm đang được theo dõi (Variant Being Monitored - VBM) bao gồm BA.2.75, CH.1.1, BQ.1, XBF, XBB, XBB.1.16 và XBB.1.9.1.

Như vậy, hiện nay chưa xuất hiện biến thể thuộc nhóm biến thể đáng lo ngại (Variant Of Concern - VOC) hoặc biến thể gây hậu quả nghiêm trọng (Variant Of High Consequence - VOHC)./.