Vì sao nạn buôn người bùng nổ trên mạng xã hội?

Tối 29/7, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Bộ Công an tổ chức Lễ phát động hưởng ứng “Ngày thế giới phòng, chống mua bán người” và “Ngày toàn dân phòng chống mua bán người” với chủ đề “Sử dụng và lạm dụng không gian mạng” nhằm lan toả thông điệp của chương trình và khẳng định cam kết của Chính phủ và nhân dân Việt Nam quyết tâm ngăn chặn nạn mua bán người.

Phát biểu khai mạc Lễ phát động, bà Hà Thị Nga, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam kêu gọi các cấp Hội Phụ nữ tiếp tục đẩy mạnh hoạt động phòng, chống mua bán người, phối hợp chặt chẽ với ngành công an và các ngành, các cấp, các tổ chức chủ động, kịp thời phát hiện, tố giác tội phạm, tư vấn, hỗ trợ cho nạn nhân. Đặc biệt, cần tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cho hội viên, phụ nữ, người dân về sử dụng mạng xã hội an toàn để giảm thiểu nguy cơ mua bán người nói riêng và các loại tội phạm nói chung trên không gian mạng góp phần để mỗi người dân, trong đó có phụ nữ và trẻ em, luôn có quyền được sống trong bình an, hạnh phúc.

Tại buổi lễ, Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo 138/CP khẳng định: "Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách pháp luật, chương trình, kế hoạch quan trọng về phòng, chống tội phạm mua bán người. Với vai trò là Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ, Bộ Công an đã phối hợp chặt chẽ với Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, các bộ, ban, ngành, địa phương tập trung triển khai quyết liệt 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trong Chương trình phòng, chống mua bán người của Chính phủ giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030". 

Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc đề nghị trong thời gian tới, cần tiếp tục bám sát các nhiệm vụ, giải pháp về phòng, chống tội phạm nói chung và phòng, chống mua bán người nói riêng và chủ đề của “Ngày thế giới phòng, chống mua bán người” năm 2022 là “Sử dụng và lạm dụng không gian mạng” để tiếp tục hành động, triển khai hiệu quả các mặt công tác phòng, chống mua bán người với 5 nhiệm vụ trọng tâm.

Trong đó, đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền, truyền thông về phòng, chống mua bán người với các hình thức đa dạng, phong phú. Các cơ quan chức năng, cơ quan báo chí, hệ thống thông tin cơ sở trên toàn quốc tăng thời lượng, tần suất thông tin, tuyên truyền về chính sách, pháp luật và phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người; xây dựng, duy trì hoạt động các chuyên trang, chuyên mục, chương trên các kênh phát thanh, truyền hình và tổ chức tuyên truyền trên các trang mạng xã hội, trực tiếp tại cộng đồng... Đồng thời, lồng ghép nội dung phòng, chống mua bán người vào các chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, trong giải quyết những vấn đề cơ bản về an sinh xã hội, an dân.

Mua bán người luôn là vấn đề nóng, không chỉ với mỗi quốc gia mà đã trở thành vấn nạn toàn cầu. Theo báo cáo về tình trạng mua bán người toàn cầu của Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC), số lượng nạn nhân mua bán người mỗi năm tăng từ dưới 20 nghìn người năm 2003 đến khoảng 49 nghìn người năm 2018, trong đó số lượng nạn nhân nữ chiếm khoảng 65% (trong đó 19% trẻ em gái), số lượng nạn nhân nam chiếm đến 35% (trong đó 15% trẻ em nam) với nhiều hình thức bị mua bán bao gồm: 50% bị bóc lột tình dục, 38% lao động cưỡng bức và một số trở thành nạn nhân của các hoạt động phi pháp khác.

Tại Việt Nam, theo số liệu của Bộ Công an, trong 6 tháng đầu năm 2022, cả nước đã phát hiện, điều tra 33 vụ, 75 đối tượng phạm tội mua bán người; trong đó, kết thúc điều tra, chuyển hồ sơ sang Viện kiểm sát đề nghị truy tố 17 vụ, đang điều tra 15 vụ. 

Trong thời gian qua, tội phạm mua bán người lợi dụng triệt để mạng xã hội để kết bạn, làm quen, dụ dỗ, lừa gạt, tuyển mộ lao động Việt Nam ra nước ngoài làm việc với hứa hẹn mức lương cao, công việc nhàn hạ, sau đó tổ chức cho nạn nhân vượt biên trái phép và bán vào các cơ sở đánh bạc trực tuyến, cơ sở kinh doanh dịch vụ massage, karaoke trá hình do người nước ngoài điều hành, nhiều nạn nhân bị ép bán dâm hoặc bị cưỡng bức lao động, nếu muốn về nước thì phải chuộc một khoản tiền rất lớn. Đáng chú ý, không chỉ có trẻ em mà cả người lớn cũng bị lừa bán từ các mối quan hệ trên mạng xã hội.

Trong bối cảnh phát triển của công nghệ thông tin và tình hình kinh tế - xã hội vẫn đang bị tác động bởi đại dịch Covid-19 hiện nay, internet và công nghệ số đã giúp cho tội phạm mua bán người có thêm công cụ và thủ đoạn để lừa bán người một cách nhanh chóng hơn, tiết kiệm chi phí hơn và khó bị phát hiện hơn.

Tuy nhiên, việc sử dụng công nghệ cũng có thể giúp các cơ quan chức năng hỗ trợ điều tra, làm sáng tỏ các phương thức hoạt động của các mạng lưới buôn người, tăng cường truy tố thông qua bằng chứng kỹ thuật số và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho nạn nhân. Trước tình hình đó, chủ đề của Ngày thế giới phòng, chống mua bán người năm 2022 được Liên Hợp Quốc xác định là "Sử dụng và lạm dụng không gian mạng” nhằm khuyến nghị các quốc gia tăng cường hoạt động phòng ngừa và nâng cao nhận thức về sử dụng internet và mạng xã hội an toàn, giúp giảm nguy cơ mua bán người trên không gian mạng, đồng thời tăng cường hợp tác nhằm phát triển các giải pháp bền vững dựa trên công nghệ để hỗ trợ phòng, chống mua bán người.

Thông qua Lễ phát động, Trung ương Hội LHPN Việt Nam mong muốn các Bộ, ban, ngành; các tổ chức quốc tế liên quan tới công tác phòng, chống  mua bán người cùng Hội LHPN các cấp sẽ phát huy tính ưu việt của công nghệ số, mạng xã hội cùng thế mạnh của cơ quan, tổ chức mình để đẩy mạnh hoạt động phòng, chống và truyền thông nâng cao nhận thức cho hội viên, phụ nữ, người dân về sử dụng mạng xã hội an toàn để giảm thiểu nguy cơ mua bán người nói riêng và các loại tội phạm nói chung trên không gian mạng./.