Vực dậy nho Ninh Thuận

Cây nho ở Ninh Thuận được xem như cây trồng “nữ hoàng”, giúp người dân nơi đây thoát nghèo và không ít người vươn lên làm giàu. Tuy nhiên, sau một thời gian phát triển tự phát dẫn đến chất lượng suy thoái, nhiều người dân đã quay lưng với loại cây trồng tạo nên sự “đổi đời” này.

Hiện trạng nho Ninh Thuận

Ninh Thuận có điều kiện khí hậu, đất đai thích hợp cho cây nho sinh trưởng, phát triển, cho năng suất cao. Thực tế trong suốt một thời gian, nho là một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nho được trồng nhiều ở các huyện: Ninh Sơn, Ninh Hải, Ninh Phước của Ninh Thuận. Nhờ cây nho, nhiều hộ đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu.

Ông Nguyễn Văn Mọi, xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, Ninh Thuận, là người trồng nho nổi tiếng nhất tỉnh cho biết: Hiện nay, giá nho bán tại ruộng trên 20.000 đồng/kg, còn đưa vào các siêu thị thì giá đạt trên 40.000 đồng/kg. Nếu so sánh với lợi nhuận từ trồng lúa và các loại cây trồng khác thì lợi nhuận từ trồng nho cao gấp 4 lần. Một ha trồng nho thu về được 500 triệu đồng trong đó lợi nhuận chiếm 70%. Đặc biệt đối với vụ Đông Xuân hàng năm (vì vụ này không có mưa, dịch bệnh ít) thì lợi nhuận thu về còn cao hơn.

Diện tích trồng nho ở NInh Thuận đang giảm

Mặc dù lợi nhuận từ trồng nho rất cao, nhưng diện tích trồng nho tại Ninh Thuận vài năm gần đây vẫn bị thu hẹp. Trong khi đó, Ninh Thuận xác định từ năm 2015 - 2030, nho vẫn là cây trồng chủ lực của tỉnh. Theo quy hoạch của tỉnh, đến năm 2010, diện tích nho phải chiếm 30% diện tích đất nông nghiệp. Diện tích dự kiến sẽ mở rộng lên đến 3.200ha, trong đó giống mới là 1.000 - 1.500ha với tổng sản lượng hơn 6 vạn tấn.

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ninh Thuận, trong vòng chưa đầy 5 năm, diện tích nho toàn tỉnh Ninh Thuận đã giảm trên 400ha, từ 1.615ha năm 2005, đến tháng 6/2010 diện tích nho cả tỉnh chỉ còn 1.113ha. Đặc biệt trong giai đoạn này, do giống nho cũ ở Ninh Thuận thoái hoá dần, hiệu quả kinh tế giảm, người dân bắt đầu quay lưng với cây nho. Nhiều gia đình đã chặt nho để chuyển sang trồng táo.

Truy tìm nguyên nhân

Ông Lưu Khoan, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Ninh Thuận khẳng định, có nhiều nguyên nhân dẫn tới diện tích nho tại Ninh Thuận tụt giảm. Do lợi nhuận thu được từ trồng nho rất cao nên nhiều gia đình đã ồ ạt phá bỏ các loại cây trồng khác để chuyển sang trồng nho bất chấp đất đó có thích hợp cho cây nho hay không, thậm chí họ trồng ngay cả trên đất lúa. Diện tích trồng nho tăng mạnh, nhưng không có quy hoạch. Vì lợi nhuận, người dân đã thúc ép cây nho cho trái 2 - 3 vụ/năm mà quên đi việc chăm sóc, lai tạo giữ thế bền vững khiến vườn nho nhanh chóng suy thoái.

Chính cách làm này, sau một thời gian khai thác không đem lại hiệu quả, các hộ dân buộc phải chuyển qua cây trồng khác phù hợp hơn. Bên cạnh đó, đại bộ phận bà con trồng nho theo kinh nghiệm cảm quan, mày mò học lỏm lẫn nhau là chính. Các kiến thức về khoa học kỹ thuật chưa được trang bị bài bản, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật vô tội vạ. Diện tích nho giảm còn do dịch bệnh. Cây nho là loại cây “nắng không ưa, mưa không thích”, lại “lu bù” bệnh, hết mốc sương, nấm xám, đến nấm cuống, mốc xám, rỉ sắt, gần đây lại xuất hiện thêm căn bệnh thán thư... Sự phát triển của cây nho chủ yếu mang tính tự phát và chưa có sự tham gia tích cực của các cơ quan chuyên ngành.

Hiện nay, các cơ quan chức năng của tỉnh Ninh Thuận đã đưa ra những giải pháp nhằm tìm lại vị thế của cây nho. Tỉnh đã rà soát và quy hoạch lại vùng đất sản xuất nho an toàn, triển khai dự án trồng nho sạch. Bên cạnh đó, tỉnh sẽ chủ động tìm đầu ra cho sản phẩm, đầu tư xây dựng nhà máy chế biến các sản phẩm từ nho và hướng tới xuất khẩu. Hướng dẫn người trồng sử dụng những loại phân bón sinh học để hạn chế sâu bệnh cho cây nho. /.