Xây dựng thủy điện phải đảm bảo an toàn là trên hết

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11 chiều 29/11, trả lời câu hỏi của báo chí về vấn đề thủy điện Đồng Nai 6 và 6A gây nhiều tranh cãi trong thời gian qua, Bộ trưởng Vũ Đức Đam cho biết: Việc phát triển các dự án thủy điện nói chung, Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A nói riêng, phải đảm bảo các yêu cầu có tính nguyên tắc như sau:

Thứ nhất, là phải đảm bảo an toàn. Đây là yêu cầu cao nhất, dù hiệu quả tới đâu mà không đáp ứng được yêu cầu an toàn tính mạng nhân dân thì không được làm. Thứ hai, phải đảm bảo để người dân tái định cư từng bước có cuộc sống tốt hơn. Thứ ba, là phải đảm bảo không hủy hoại môi trường. Thứ tư, là phải bảo đảm hiệu quả. Hiệu quả phải có tính tổng hợp, không chỉ kinh tế mà cả xã hội và môi trường. Thứ năm, là phải tuân thủ quy định của pháp luật trong việc lập, thẩm định dự án, thi công xây dựng và vận hành công trình.

Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm thẩm định (ĐTM) dự án đúng theo các quy định của pháp luật và phải chịu trách nhiệm về kết quả thẩm định của mình. Nếu không đạt các yêu cầu nêu trên thì không đầu tư. Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đang thẩm định, chưa trình Thủ tướng. 

Dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A được nhiều chuyên gia, Tỉnh uỷ, UBND, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cho rằng vi phạm Luật Đa dạng sinh học; vi phạm Luật Di sản văn hóa khi phạm vào khu vực Di tích quốc gia đặc biệt theo quyết định của Thủ tướng và dự án phải điều chỉnh theo Nghị quyết 49/2010 của Quốc hội nói rõ thủy điện lấy từ 50ha rừng đặc dụng trở lên phải đưa ra Quốc hội xem xét, trong khi dự án này lấy vào gần 130 ha. “Vậy Chính phủ có đi đến quyết định dừng dự án này ngay không? Nếu Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan được giao thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) 2 dự án đưa ra đề xuất đồng ý cho làm thủy điện vì lợi ích kinh tế - xã hội và trình Thủ tướng xem xét quyết định thì Chính phủ có đưa ra Quốc hội?” – phóng viên hỏi.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Vũ Đức Đam cho biết: Đối với tất cả các dự án thủy điện nói chung, thủy điện Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A nói riêng, phải được tiến hành theo đúng quy định của pháp luật; Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định và phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường theo thẩm quyền. Đối với các dự án thuộc thẩm quyền Thủ tướng quyết định đầu tư và các dự án phải báo cáo Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư thì sau khi Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định, Thủ tướng Chính phủ sẽ xem xét tổng thể các yếu tố về kinh tế, xã hội, môi trường,.. trước khi quyết định đầu tư hoặc trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.

Về vấn đề môi trường khi xây dựng các dự án thủy điện, Bộ trưởng Đam cho biết: Việt Nam tích cực tham gia các hoạt động của cộng đồng quốc tế về bảo vệ môi trường. Chiến lược, quy hoạch phát triển các ngành kinh tế đều phải có báo cáo đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC); các dự án đầu tư xây dựng mới phải bảo đảm yêu cầu về môi trường, phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM).

Đối với thủy điện, như đã nói ở trên, các dự án phải đảm bảo 5 yêu cầu có tính nguyên tắc trong đó có yêu cầu đảm bảo không hủy hoại môi trường. Việt Nam không bao giờ đánh đổi sinh mạng người dân để làm bất kỳ việc gì và cũng không đánh đổi thiên nhiên, sinh thái vì lợi ích trước mắt. Thủy điện như một tài nguyên thiên nhiên. Nếu công nghệ, điều kiện hiện tại chưa đảm bảo khai thác hiệu quả, ảnh hưởng xấu, lớn tới môi trường thì chưa làm.

Được biết, UNESCO Việt Nam vừa có văn bản khuyến cáo đề nghị dừng việc triển khai hai nhà máy thủy điện này. Trả lời câu hỏi của báo chí về quan điểm của Chính phủ đối với kiến nghị này của UNESCO, ông Vũ Đức Đam cho biết: Đến hôm nay tôi chưa đọc hồ sơ. Nhưng tất cả các tổ chức quốc tế Chính phủ đều rất trân trọng. Còn việc có tiếp tục xây dựng dự án này hay không, như tôi đã nói ở trên, công trình phải đáp ứng được 5 nguyên tắc mà tôi đã nói ở trên./.