Đề nghị sửa Luật để mở đường về mặt thể chế cho sự phát triển của Thủ đô

Tham luận tại Hội nghị triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV ngày 3/11, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết, Thành ủy Hà Nội đang chỉ đạo các cơ quan của Thành phố thực hiện tổng kết thi hành Luật Thủ đô, xây dựng hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi). Đây là 1 trọng 3 nhiệm vụ đặc biệt quan trọng nhằm kịp thời triển khai thực hiện chủ trương, định hướng của Trung ương Đảng về xây dựng, phát triển Thủ đô trong giai đoạn mới.

Luật Thủ đô 2012 bộc lộ nhiều bất cập

Ông Tuấn cho biết, Luật Thủ đô năm 2012 được Quốc hội khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ 4, với kỳ vọng là một đạo luật quan trọng có tính chất đột phá, mở đường về mặt thể chế cho sự phát triển của Thủ đô. Tuy nhiên, qua 8 năm thi hành Luật Thủ đô đã bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế; hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức thi hành Luật không cao, dẫn đến Luật Thủ đô chưa thực sự phát huy giá trị để đi vào cuộc sống.

Cụ thể, Luật Thủ đô còn mang tính nguyên tắc, mục tiêu, định hướng mà chưa quy định cụ thể nội dung chính sách để áp dụng trực tiếp xử lý các vấn đề phát sinh trong từng lĩnh vực quản lý, phát triển Thủ đô mà chỉ dừng lại ở các quy định mang tính mục tiêu, định hướng và giao cơ quan chức năng ở Trung ương hoặc HĐND Thành phố cụ thể hóa. Thực tế đó làm cho việc triển khai thực hiện Luật Thủ đô gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Cùng với đó, Luật Thủ đô cũng chưa có những quy định mang tính đột phá nhằm tạo thể chế thuận lợi để xây dựng, phát triển Thủ đô nhanh và bền vững. Tác động của việc thực hiện cơ chế, chính sách trong Luật Thủ đô đến sự phát triển, đời sống kinh tế - xã hội của Thủ đô còn rất khiêm tốn. Nhiều vấn đề trong phát triển Thủ đô chưa được Luật Thủ đô dự liệu để giải quyết bằng các quy định phù hợp. Không ít trường hợp, Luật Thủ đô phải “chờ” các quy định pháp luật chuyên ngành mới được cụ thể hóa và thực thi trên thực tế….

Đề nghị sửa Luật để có những cơ chế đặc thù, vượt trội cho Thủ đô

Nhằm giải quyết những hạn chế, bất cập của Luật Thủ đô, tháo gỡ vướng mắc, điểm nghẽn về thể chế, tạo khuôn khổ pháp lý phù hợp với vị trí, vai trò của Thủ đô - là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước, Thành phố đề xuất sửa đổi cơ bản Luật Thủ đô theo những định hướng lớn như: Tạo cơ chế để hoàn thiện tổ chức, bộ máy chính quyền Thành phố theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Tăng cường phân quyền, phân cấp cho Thành phố nhằm tạo sự chủ động, sáng tạo, tăng tính tự quản, tự chịu trách nhiệm của Thành phố; Lựa chọn, xây dựng những cơ chế, chính sách mới, có tính chất đặc thù, vượt trội về mặt thể chế; phù hợp với vị trí, vai trò đặc biệt, tiềm năng, thế mạnh, điều kiện thực tiễn và yêu cầu xây dựng, phát triển, bảo vệ Thủ đô; Huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để Thủ đô phát triển nhanh và bền vững trong xu thế hội nhập, hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng...

Việc đề nghị sửa đổi Luật Thủ đô được tập trung nghiên cứu, đề xuất vào 8 nhóm chính sách lớn: Tổ chức chính quyền Thủ đô theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, đẩy mạnh phân quyền, phân cấp cho Thủ đô được chủ động quyết định về tổ chức, bộ máy, cơ chế tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức, viên chức, biên chế, chế độ hợp đồng chuyên môn, tiền lương, thu nhập; Chính sách thu hút, huy động nguồn nhân lực chất lượng cao.

Nâng cao năng lực, tính ổn định về tài chính, ngân sách của Thủ đô; Chính sách huy động nguồn lực đầu tư của xã hội cho phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô. Chính sách về quy hoạch, cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị, phát triển đô thị, nhà ở xã hội, phát triển hạ tầng kỹ thuật của Thủ đô. Chính sách về bảo vệ môi trường và huy động, khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai; Chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp sạch, công nghệ cao, quy mô lớn...

Về lộ trình thực hiện, Thành ủy Hà Nội sẽ chỉ đạo các cơ quan của Thành phố khẩn trương chuẩn bị hồ sơ và đề nghị xây dựng dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) để ngay sau khi Bộ Chính trị cho ý kiến chỉ đạo về kết quả thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW, sẽ khẩn trương báo cáo Chính phủ xem xét kiến nghị Quốc hội đưa vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2023 (dự kiến thông qua dự án Luật vào kỳ họp cuối năm 2023), phù hợp với nhiệm vụ được giao trong đề án định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và đồng bộ với thời hạn tổng kết, đánh giá việc thực hiện các Nghị quyết thí điểm liên quan để tổ chức chính quyền đô thị và cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô./.