Kế thừa truyền thống và đổi mới tư duy quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào

VOV.VN - Theo Đại sứ Nguyễn Bá Hùng, quan hệ Việt - Lào cần phải được tiếp tục củng cố và phát triển trong tình hình mới với những biện pháp mới.

Năm 2017, có ý nghĩa đặc biệt trong quan hệ Việt Nam - Lào với hàng loạt các hoạt động kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1962-2017) và 40 năm ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác (1977-2017). Trải qua hơn 50 năm, có thể đúc kết quan hệ Việt - Lào là quan hệ sống còn, mẫu mực, thủy chung, trong sáng hiếm có trong quan hệ quốc tế.

Để tiếp tục duy trì và phát triển mối quan hệ đặc biệt này, trong cuộc trả lời phỏng vấn VOV, Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Bá Hùng cho rằng: Chúng ta cần phải phát triển quan hệ này trên tinh thần kế thừa truyền thống và đổi mới tư duy. Bởi tình hình hiện nay đang thay đổi, nếu chúng ta chỉ theo tư duy cũ thì sẽ không đủ đảm bảo giữ vững và tiếp tục phát triển mối quan hệ này.

Đại sứ Việt Nam tại Lào Nguyễn Bá Hùng.

Năm 2017 là năm kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Lào và 40 năm ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác. Xin Đại sứ đánh giá khái quát về mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào trong 55 năm qua?

Đại sứ Nguyễn Bá Hùng: Mối quan hệ giữa Việt Nam và Lào đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Kaysone Phomvihane, Chủ tịch Souphanouvong trực tiếp đặt nền móng và được các thế hệ lãnh đạo kế tiếp cùng nhân dân hai nước dày công vun đắp trong suốt 55 năm qua. Trải qua nhiều khó khăn thử thách, từ trong kháng chiến chống thực dân, chống đế quốc để giành độc lập dân tộc cho đến công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước thời bình có thể đúc kết quan hệ Việt - Lào là quan hệ sống còn, mẫu mực, thủy chung, trong sáng hiếm có trong quan hệ quốc tế.

Như đồng chí Kaysone Phomvihane đã nói, trong quan hệ quốc tế có nhiều mối quan hệ trong sáng nhưng hiếm có mối quan hệ nào trên thế giới này có thể trong sáng, thủy chung như mối quan hệ đặc biệt Việt - Lào. Mối quan hệ này đã được thực tiễn chứng minh là quan hệ mang tính chất quy luật, là nhân tố đảm bảo cho thắng lợi của cách mạng của mỗi nước và là tài sản chung vô giá của nhân dân hai nước, là động lực to lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của mỗi nước.

Hiện nay, như chúng ta đã biết, quan hệ này được coi là quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết và hợp tác toàn diện. Mối quan hệ này trong 55 năm qua liên tục được phát triển, liên tục được củng cố và tăng cường trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, an ninh - quốc phòng là những trụ cột quan trọng nhất trong quan hệ hai nước, đã được tôi luyện, thử thách, khẳng định sức mạnh của mình trong suốt 55 năm qua. Cùng với đó, những mối quan hệ hợp tác khác mang tính toàn diện trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, văn hoá, kinh tế, thương mại - đầu tư, quan hệ giữa nhân dân với nhân dân cũng không ngừng được củng cố, vun đắp và phát triển.

Có thể nói 55 năm qua là chặng đường hơn nửa thế kỷ, là một quãng thời gian dài thử thách và khẳng định sức sống mạnh mẽ giữa mối quan hệ hữu nghị vĩ đại và đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào.

Theo Đại sứ, mối quan hệ đặc biệt giữa Việt Nam và Lào có tác động như thế nào đến sự ổn định và phát triển ở khu vực ASEAN hiện nay?

Đại sứ Nguyễn Bá Hùng: Trước hết cần phải nói Việt Nam và Lào là hai thành viên tích cực và có trách nhiệm trong cộng đồng các nước ASEAN. Như tôi vừa nói, quan hệ đặc biệt giữa hai nước Việt - Lào là một bộ phận khăng khít, rất quan trọng, ngày càng quan trọng trong quan hệ với các nước ASEAN với nhau và đã được thực tiễn, thời gian chứng minh là ngày càng có nhiều đóng góp tích cực vào việc củng cố và phát triển của các nước ASEAN.

Mối quan hệ đặc biệt đó được thể hiện trên các lĩnh vực cụ thể như thế này: thứ nhất là quan hệ hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt - Lào góp phần duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác phát triển ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới. Thứ hai là nó duy trì sự đồng thuận, đoàn kết, thống nhất trong các nước ASEAN. Thứ 3, góp phần nâng cao vai trò trung tâm của các nước ASEAN trong quan hệ quốc tế hiện nay, đặc biệt ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và ở Đông Nam Á. Thứ 4 là nó góp phần nâng cao vị thế chung của cộng đồng ASEAN trong quan hệ quốc tế hiện nay.

Quan hệ hợp tác toàn diện Việt - Lào rất khăng khít, hiệu quả trong thời gian qua đã có đóng góp rất quan trọng, biểu hiện rõ nhất là khi Lào là Chủ tịch của ASEAN và là nước đã tổ chức thành công Hội nghị của các nước ASEAN năm 2016 tại thủ đô Vientiane với sự hợp tác, giúp đỡ hiệu quả, chân thành của phía Việt Nam. Tôi tin rằng, và tôi cũng được nghe rất nhiều vị đại sứ nước ngoài tại thủ đô Vientiane theo dõi rất chặt chẽ và đánh giá rất cao sự phát triển quan hệ Việt - Lào và họ đều ủng hộ quan hệ Lào - Việt ngày càng phát triển. Đây là sự thật và đây cũng là điều giải thích cho chúng ta thấy rõ vì sao quan hệ đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào nó lại là đóng góp tích cực cho ASEAN và cho hoà bình, an ninh và ổn định ở trong khu vực.

Như Đại sứ vừa nói, mối quan hệ Việt - Lào được đánh giá là rất đặc biệt trong suốt hơn nửa thế kỷ qua. Vậy trong bối cảnh có nhiều biến động trong khu vực và trên thế giới như hiện nay, mối quan hệ đó sẽ tiếp tục được gìn giữ, vun đắp như thế nào?

Đại sứ Nguyễn Bá Hùng: Điều đáng nói và rất có ý nghĩa đối với sự phát triển liên tục của quan hệ Việt - Lào trong hơn 55 năm qua đó là, mối quan hệ này không ngừng được củng cố, tăng cường và phát triển trong mọi hoàn cảnh. Có thể nói, trong thời gian vừa qua và hiện nay, tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp, nhanh chóng và cũng khó lường trước được, có những lúc tác động rất mạnh đến quan hệ Việt - Lào theo nhiều hướng khác nhau. Tuy nhiên, với điều cốt lõi, như tôi vừa chia sẻ, quan hệ của chúng ta đứng vững trên nền tảng hết sức quan trọng và đã được tôi luyện, thử thách. Trong đó, lòng tin chính trị và lòng tin chiến lược giữa hai nước không ngừng được củng cố, đã giúp cho quan hệ hai nước đứng vững trước mọi sóng gió, tác động nhiều chiều của tính hình phức tạp ở trong khu vực và quốc tế.

Thời gian tới, tôi nghĩ chúng ta phải phát huy những cái gì chúng ta đã làm được trong thời gian qua. Đó là việc củng cố các mối quan hệ chính trị, ngoại giao giữa hai nước. Trong đó, quan hệ giữa hai Đảng lãnh đạo: Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân cách mạng Lào là yếu tố then chốt, mang tính chất dẫn dắt, lãnh đạo toàn cục mối quan hệ toàn diện này. Ngoài ra, những trụ cột khác trong quan hệ như hợp tác về an ninh - quốc phòng, giáo dục đào tạo, kinh tế và quan hệ giữa nhân dân với nhân dân… đều phải được tiếp tục củng cố và phát triển trong tình hình mới với những biện pháp mới. Chúng ta cần phải phát triển quan hệ này trên tinh thần kế thừa truyền thống và đổi mới tư duy. Bởi tình hình hiện nay đang thay đổi, nếu chúng ta chỉ theo tư duy cũ thì sẽ không đủ đảm bảo giữ vững và tiếp tục phát triển mối quan hệ này.

Tôi nói ví dụ như mối quan hệ kinh tế, cơ bản là phát triển tốt nhưng có rất nhiều vấn đề chúng ta cần tập trung khắc phục một cách quyết liệt để làm cho quan hệ kinh tế giữa hai nước trở thành một trong những trụ cột chính và vững chắc nhất trong mối quan hệ hợp tác toàn diện Việt - Lào. Như vậy mới đảm bảo được lợi ích chung của hai nước, đáp ứng được mong mỏi của nhân dân hai nước và nhu cầu phát triển lâu dài của hai đất nước. Nói tóm lại, chúng ta phải làm nhiều việc lắm. Quan hệ Việt - Lào đã có nền tảng chắc rồi nhưng giữ được nó, phát huy và phát triển được nó thì cần rất nhiều nỗ lực của chúng ta trong thời gian tới.

Tập đoàn viễn thông quân đội Viettel đang hoạt động rất hiệu quả tại thị trường Lào.

Trong lĩnh vực đầu tư, tính đến thời điểm này, Việt Nam là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 3 tại Lào, xin Đại sứ đánh giá vai trò của các doanh nghiệp Việt đối với việc phát triển kinh tế của nước bạn Lào cũng như phát triển mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước?

Đại sứ Nguyễn Bá Hùng: Tôi có thể khẳng định với các bạn là doanh nghiệp Việt Nam đang hoạt động kinh doanh và đầu tư ở Lào ngày càng trở thành một nhân tố quan trọng trong tổng thể qua hệ đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt - Lào. Có thể nói, trong thời gian qua, số lượng các doanh nghiệp của Việt Nam, kể cả doanh nghiệp của nhà nước cũng như doanh nghiệp cổ phần hoá, doanh nghiệp tư nhân ngày càng nhiều, giúp cho Việt Nam luôn là một trong những nhà đầu tư hàng đầu tại Lào. Hiện nay chúng ta đứng thứ 3 với gần 4 tỷ USD cam kết đầu tư tại Lào, chỉ sau Trung Quốc và Thái Lan.

Các doanh nghiệp của Việt Nam có vai trò ngày càng quan trọng, không thể thiếu trong quan hệ toàn diện giữa hai nước. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đi đầu là các tập đoàn lớn như Tập đoàn Vietel - hiện đang đầu tư rất hiệu quả dưới tên Unitel chiếm đến 49% cổ phần và khoảng hơn 50% thị phần tại Lào và vẫn đang tiếp tục được củng cố. Hay là một loạt ngân hàng lớn của Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng vào việc ổn định nền tảng tài chính, kinh tế của nước bạn, ví dụ như Ngân hàng Lào Việt, ngân hàng Vietinbank, Sacobank, SHB… Ngoài ra, có thể kể đến các tập đoàn như Tập đoàn công nghiệp cao su Việt Nam, Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực khách sạn, du lịch cũng đang tăng trưởng.

Trước hết tôi xin khẳng định, hầu hết các doanh nghiệp của chúng ta, nhất là các doanh nghiệp lớn đều đang kinh doanh có kết quả tốt, tăng trưởng ở mức độ khác nhau. Mặc dù trong thời gian gần đây, như tôi đã nói, tình hình kinh tế trên thế giới và trong khu vực hiện có nhiều khó khăn, tác động mạnh đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam ở Lào. Ví dụ như giá cao su có giai đoạn xuống rất thấp khiến cho các doanh nghiệp về cao su của chúng ta gặp khó khăn rất lớn trong kinh doanh. Nhưng các doanh nghiệp của chúng ta đều gắng gượng, đều có sự hỗ trợ nhất định của phía chính phủ Lào nên cũng dần dần khắc phục và vượt qua được những khó khăn khách quan như vậy.

Có thể nói, những doanh nghiệp của chúng ta cơ bản triển khai những hoạt động phù hợp với định hướng phát triển lâu dài về kinh tế - xã hội của nước bạn, phù hợp với trọng tâm phát triển kinh tế - xã hội, điều kiện tài nguyên thiên nhiên của nước bạn. Đặc biệt, các doanh nghiệp Việt rất chú trọng đến công tác an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo ở nước bạn. Hàng trăm triệu USD đã được doanh nghiệp Việt sử dụng để phục vụ công tác xóa đói giảm nghèo, xây dựng phát triển cơ sở hạ tầng tại các tỉnh vùng sâu vùng xa ở nước bạn Lào.

Chắc chắn các bạn theo dõi trên các phương tiện truyền thông của Lào, thỉnh thoảng có nhắc đến những đóng góp của các doanh nghiệp của chúng ta. Đây cũng là những đóng góp quan trọng mà Đảng, Nhà nước của chúng ta chủ trương củng cố và phát triển.

Tuy nhiên, cũng có một số ít doanh nghiệp của chúng ta làm ăn không hiệu quả do nhiều nguyên nhân, có cả khách quan, nhưng đáng chú ý là nguyên nhân chủ quan. Hiện nay, chính phủ chúng ta đang kiên quyết chấn chỉnh làm sao mà doanh nghiệp của chúng ta làm ăn đúng quy định, đúng luật phát và đóng góp thực sự, có hiệu quả cho sự phát triển kinh tế Lào và để lại một hình ảnh tốt trong mắt của nhân dân Lào về sự nhiệt tình, chân thành và khả năng làm ăn của các doanh nghiệp Việt Nam.

Dây chuyền sản xuất tấm trần thạch cao của Công ty Vilaco tại Lào.

Thưa Đại sứ, mối quan hệ giữa Việt Nam - Lào được ví như anh em trong một nhà, điều đó không thể thiếu sự đóng góp của bà con Việt kiều tại Lào. Nhân dịp kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đón Xuân Mậu Tuất 2018, Đại sứ quán và bà con người Việt tại Lào đã có hoạt động gì để góp phần vun đắp, củng cố mối quan hệ đặc biệt Việt – Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững?

Đại sứ Nguyễn Bá Hùng: Hiện vẫn chưa có con số thống kê thật là chính xác về cộng đồng người Việt ở Lào. Tôi chỉ được nghe con số tương đối là trên 100.000 người, trong đó có khoảng hơn 40.000 người Việt đã sinh sống, định cư nhiều đời nay, trở thành công dân của Lào, nhập quốc tịch Lào; khoảng vài chục ngàn người nữa cũng sống ở Lào tương đối lâu (họ sang đây từ sau chiến tranh và định cư tương đối ổn định, được bạn cấp cho giấy tờ để có thể cư trú tại đây nhưng chưa được nhập quốc tịch), còn lại hiện đang có ngày càng nhiều hơn số người Việt sang đây làm việc, lao động tự do. Đây là vấn đề phát triển tự nhiên của hai nước, khi hai nền kinh tế đang trong thời kỳ phát triển, thị trường lao động có sự chuyển đổi, sự di chuyển từ chỗ này sang chỗ khác là bình thường, chứ không phải là cái gì mang tính chất đột biến, tính chất bất ngờ hay tính chất làn sóng.

Cộng đồng người Việt tại Lào ngày càng phát triển, đặc biệt là cộng đồng những người định cư lâu đời (khoảng 70-80 ngàn người), có cuộc sống ổn định, đạt được nhiều thành tự trong lĩnh vực kinh tế, học tập. Đây cũng là lực lượng có sự đóng góp đáng kể cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Lào, trong đó có nhiều chủ doanh nghiệp là người Lào gốc Việt đã trực tiếp tham gia vào các dự án lớn của Chính phủ Lào; bên cạnh đó, những doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng đang trên đà phát triển tốt hơn.

Cộng đồng người Việt cũng cưu mang, giúp đỡ nhau ngày càng tốt hơn. Họ cũng đã chú ý giúp đỡ, cưu mang những lao động tự do là người Việt Nam sang đây, đang phải vật lộn với rất nhiều khó khăn để có thể được ở lại làm việc. Các doanh nghiệp Việt làm ăn lâu năm ở Lào cũng có ý thức giúp đỡ, tận dụng nguồn lao động này hoặc làm việc với chính phủ Lào để giúp những lao động này có giấy phép làm ăn ở đây ổn định, lâu dài hơn, cuộc sống đỡ bấp bênh, vất vả.

Đối với chúng tôi, Đại sứ quán Việt Nam tại Lào cũng như các cơ quan đại diện Việt Nam khác thì công tác cộng đồng là vấn đề hết sức được coi trọng và luôn luôn là một trong những điều chúng tôi rất quan tâm cao nhằm phối hợp cùng với các cơ quan của nước bạn Lào, tạo điều kiện hỗ trợ cộng đồng cùng với cộng đồng thúc đẩy, tăng cường tình hữu nghị, quan hệ hợp tác giữa hai nước.

Trong năm 2017 - năm đặc biệt trong quan hệ Việt - Lào, cộng đồng người Việt Nam đã tham gia vào rất nhiều hoạt động. Hầu hết các hoạt động này đều do Đại sứ quán và các cơ quan đại diện của Việt Nam tại Lào tổ chức, huy động bà con tham gia. Bà con cũng rất nhiệt tình trong các hoạt động chính trị, các hoạt động văn hóa - xã hội, thể thao… để chào mừng hai ngày lễ lớn này của hai dân tộc và đạt kết quả tốt. Bản thân kiều bào cũng tự tổ chức được một số hoạt động có hiệu quả mà không cần đến sự tham gia của các cơ quan đại diện ở đây.

Thời gian tới, chúng tôi cũng còn phải làm nhiều việc để tiếp tục kiện toàn các tổ chức, hội đoàn của người Việt tại Lào. Hiện nay ngoài thành phố Vientiane có Tổng hội người Việt, có thành hội của người Việt Vientine và một số địa phương có các Tỉnh hội, Thành hội của người Việt Nam tại Lào, tuy nhiên hiện nhiều địa phương vẫn chưa có và cũng còn khó khăn trong việc xin cấp phép.

Hiện chúng tôi vẫn tiếp tục làm việc với bạn Lào để tạo điều kiện cho các hội đoàn của người Việt được thành lập, sinh hoạt một cách lành mạnh, nương tựa nhau, giúp đỡ nhau và đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Lào.

Đánh giá một cách tổng quan thì năm 2017, cộng đồng người Việt tại Lào đã làm được nhiều việc. Mong muốn của họ cũng còn nhiều lắm như: nhờ trong nước giúp đỡ, hỗ trợ, đặc biệt là về tiếng Việt, dạy cho con em của họ học tiếng Việt. Nhu cầu mở thêm trường lớp, đưa giáo viên sang đây dạy tiếng Việt cơ bản cho họ ngày càng lớn. Sắp tới chúng tôi cũng sẽ đề xuất thêm những biện pháp để Bộ Giáo dục và Đạo tạo cũng như các Sở Giáo dục và Đào tạo của các địa phương đang có kế hoạch trợ giúp bạn trong lĩnh vực giáo dục đào tạo có thể tập trung hơn vào vấn đề trên. Các bạn Lào cũng rất hoan nghênh và chia sẻ rằng họ cũng muốn cho con đi học song ngữ (cả tiếng Việt và tiếng Lào). Đây là điều rất quý, cho thấy tình cảm và lòng tin của các bạn Lào dành cho chúng ta.

Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!./.