Nâng cao vai trò giám sát của mặt trận về thi hành pháp luật

Hội thảo sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc trong công tác thi hành pháp luật (Ảnh: Hải Yến)

Hội thảo là dịp để đại diện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cơ quan tư pháp của Việt Nam và chuyên gia trong lĩnh vực tư pháp của quốc tế chia sẻ kinh nghiệm trong việc nâng cao chất lượng việc theo dõi tình hình thi hành pháp luật hiện nay của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội.  

Tuy đã được Hiến pháp hiến định về vai trò giám sát và phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị, xã hội đối với việc thực hiện pháp luật nhưng nhiều đại biểu thẳng thắn nhìn nhận: việc giám sát của mặt trận và các đoàn thể nhân dân thời gian qua vẫn mang tính hình thức nên hiệu quả pháp lý chưa cao. Giám sát phần nhiều mới được thể hiện qua việc phát hiện và nêu ý kiến, chưa có những phương thức giám sát đúng nghĩa. Giám sát hầu như mới chủ yếu ở cấp cơ sở, còn cấp tỉnh, huyện và Trung ương còn ít và thiếu cơ chế.

Nguyên nhân được chỉ ra là do chưa có một cơ sở pháp lý cho hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các thành viên. Đồng thời do những hạn chế trong cách bố trí cán bộ Mặt trận của các cấp ủy Đảng, do môi trường và thiếu kinh phí hoạt động nên nhìn tổng thể trình độ, năng lực, đội ngũ cán bộ mặt trận còn nhiều hạn chế, chưa tương xứng với yêu cầu mới.

PGS, TS Bùi Xuân Đức, Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học Mặt trận thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng: “Theo quy định, khi Quốc hội, Hội đồng Nhân dân tổ chức các đoàn giám sát phải có thành viên của Mặt trận tham gia nhưng chỉ qua hình thức đó tiếng nói của tổ chức Mặt trận khá mờ nhạt. Vì vậy theo tôi để việc giám sát của mặt trận thực chất phải trao quyền cho Mặt trận được tổ chức giám sát riêng, nhưng làm được việc đó Mặt trận phải nâng cao năng lực để thực hiện. Việc này phải có cơ chế rõ ràng để thực hiện tránh việc giám sát hình thức”.

Theo Tiến sỹ Trần Văn Đạt, Phó Vụ trưởng Vụ các vấn đề chung về xây dựng pháp luật, Bộ Tư pháp, việc huy động sự tham gia của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp và nhân dân là một nguyên tắc quan trọng trong công tác theo dõi thi hành pháp luật, trong đó tổ chức Mặt trận phải đóng vai trò là trung tâm. Vì vậy thời gian tới, để nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong công tác theo dõi thi hành án pháp luật Nhà nước cần có chính sách để xây dựng được cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành với Mặt trận Tổ quốc và có quy định cụ thể hơn về cơ chế huy động sự tham gia phối hợp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động theo dõi thi hành pháp luật.

Tiến sỹ Trần Văn Đạt cho rằng: “Nhà nước phải tăng cường nguồn lực và Mặt trận phải phối kết hợp chặt chẽ với các cơ quan trong bộ máy Nhà nước để có hiệu quả cao. Cụ thể là con người, số lượng cán bộ Mặt trận không nhiều và quan trọng hơn, chất lượng không thể đáp ứng nhu cầu hiệu nay vì pháp luật rất nhiều lĩnh vực trong khi đó Mặt trận chưa có kế hoạch phát triển nguồn nhân lực và đào tạo nguồn nhân lực này”.

Các chuyên gia quốc tế cũng đánh giá, Việt Nam có hệ thống pháp luật cũng đầy đủ và toàn diện, tuy nhiên cần tăng cường về mặt cơ cấu, thành phần, chất lượng cán bộ của tổ chức Mặt trận. Làm được như vậy sẽ nâng cao được vai trò của Mặt trận Tổ quốc trong giám sát thi hành pháp luật trong tình hình hiện nay./.