Mang thai hộ: Nên có hợp đồng ràng buộc

Mang thai hộ, công nhận chuyển đổi giới tính hay không… là nội dung “nóng” trong Luật hôn nhân gia đình được nhiều đại biểu Quốc hội nêu ý kiến.

Bên lề kỳ họp, ông Đào Trọng Thi – Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng cho biết quan điểm: “Tôi ủng hộ chủ trương này vì nó mang tính nhân đạo đồng thời cũng không chấp nhận thương mại hóa. Còn việc đưa ra quy định chi tiết để thể hiện điều đó, thì với dự thảo như hiện nay cũng còn nhiều ý kiến băn khoăn, chưa đáp ứng được”.

PV: Điều ông còn băn khoăn nhất ở đây là gì?

Ông Đào Trọng Thi: Làm sao tinh thần nhân đạo ấy phải bảo đảm chắc chắn bằng pháp luật. Các quyền lợi, nghĩa vụ của hai bên tham gia vào quá trình đó phải được xác định rõ ràng, có thể là người ta ngại làm “hợp đồng” nhưng sự cam kết rất quan trọng mang tính chất pháp lý để ràng buộc, giải quyết những vấn đề có thể phát sinh sau khi đã thực hiện và trong khi thực hiện. Chủ trương là đúng cần ủng hộ, nhưng cũng cần quy định chặt chẽ.

PV: Thưa ông, rất nhiều đại biểu băn khoăn khái niệm “mang thai hộ”, nhất là trong tình hình có những biến tướng như vừa qua?

Ông Đào Trọng Thi: Mô tả mang thai hộ không khó, là việc một người mang thai nhưng trứng và tinh trùng của người khác – người nhờ. Về kỹ thuật rất rõ. Nhưng giải quyết làm sao để nó thể hiện được hai điều: thứ nhất sự nhân văn; thứ hai đảm bảo không bị lợi dụng để thương mại hóa. Tức là khía cạnh xã hội mới khó chứ kỹ thuật thì đơn giản.

PV: Nhưng thực tế có người sẽ lợi dụng quy định này để hợp thức hóa các quan hệ ngoài hôn nhân, sẽ để lại hậu quả như đứa trẻ và người mang thai có thể nhận mẹ con hay không, và nó sẽ đe dọa quan hệ hôn nhân?

Ông Đào Trọng Thi: Đấy chính là việc khi quy định phải đảm bảo để thực hiện đúng trong thực tế và không bị lợi dụng.

Cho nên luật phải quy định và để quy định thì chúng ta phải suy nghĩ. Dự thảo hiện nay cố gắng điều chỉnh những phát sinh này nhưng chưa đạt mong muốn.

PV: Nhưng nhiều người lo ngại mang thai hộ dễ thương mại hóa, đẻ thuê?

Ông Đào Trọng Thi: Người ta mang thai hộ thì anh có nghĩa vụ, anh phải tạo điều kiện cho người ta làm việc đó. Nhưng làm sao để nó không biến thành thương mại, thì phải làm rõ cái ý đó ra.

PV: Theo ông, trong chuyện mang thai hộ cần có hợp đồng hay không?

Ông Đào Trọng Thi: Nên có hợp đồng vì cần ràng buộc về trách nhiệm, nếu cẩn thận hơn phải có cam kết cũng được. Như vậy mới có cơ sở pháp lý để làm căn cứ thực hiện đúng. Không thể lảng tránh điều này, làm gì có chuyện nói với nhau là hộ thôi vì kể cả anh chị em ruột, bố con còn kiện nhau ra tòa.

PV: Ông có thể cho biết, thế giới quy định việc này thế nào?

Ông Đào Trọng Thi: Nhiều nước người ta đã công nhận và có kinh nghiệm việc trong này. Chúng ta nên tiếp thu những gì phù hợp tập quán của mình, nhưng điều đó không có nghĩa mình không học tập được gì. Người ta đi trước sẽ có kinh nghiệm mình nên căn cứ vào đó để học theo cho hợp lý. Nếu tự mình nghĩ ra những điều mà mình chưa có kinh nghiệm, chưa trải nghiệm thì chắc chắn sẽ không đáp ứng được.

PV: Lần này nhiều Đại biểu có bàn về hôn nhân đồng giới nhưng chúng ta vẫn chưa quy định về cho phép chuyển giới. Vậy những trường hợp người ta tự chuyển giới và kết hôn thì sao?

Ông Đào Trọng Thi: Chúng ta không cấm, thực chất là mình cũng muốn đi đến chỗ công nhận nhưng cần có thời gian, phải giải quyết được phong tục tập quán, dư luận cũng chưa đồng tình. Hầu như tất cả các nước đều đã công nhận hôn nhân đồng giới đều đi bằng hai bước - bước một không cấm và bước hai - công nhận nó.

Sau khi chuyển giới thì anh đã có giới tính rồi và anh cũng có thể kết hôn đồng giới tính mới. Tuy nhiên, chuyện chuyển giới cũng phải được công nhận. Chúng ta đang đi các bước như vậy.

PV: Xin cảm ơn ông!