Sửa đổi Luật Doanh nghiệp: Nhà đầu tư sẽ ít tốn kém hơn

Trình bày trước Quốc hội sáng nay (26/5) về việc sửa đổi Luật Doanh nghiệp, Bộ trưởng Kế hoạch-Đầu tư Bùi Quang Vinh cho rằng, các nội dung sửa đổi lần này sẽ tạo thuận lợi hơn cho việc thành lập doanh nghiệp; đối xử bình đẳng giữa các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài có tính đến một số đặc thù cần thiết trong quản lý hoạt động đầu tư nước ngoài phù hợp với thông lệ quốc tế và cam kết của Việt Nam trong các Điều ước quốc tế.

Ngoài ra, việc sửa đổi lần này, Chính phủ hy vọng sẽ tạo thuận lợi hơn, giảm chi phí cho tổ chức quản trị doanh nghiệp, cơ cấu lại doanh nghiệp. Bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư, cổ đông, thành viên của doanh nghiệp. Tạo thuận lợi hơn và ít tốn kém hơn cho doanh nghiệp, nhà đầu tư rút lui khỏi thị trường. Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp.

Doanh nghiệp vẫn "kêu" vì thủ tục hành chính quá rườm rà

Dự án Luật doanh nghiệp (sửa đổi) bao gồm 10 chương và 220 điều. So sánh với Luật doanh nghiệp 2005, dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi) cơ bản giữ nguyên cấu trúc. Dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi) đã bổ sung thêm Chương IV về doanh nghiệp nhà nước; sáp nhập hai chương cũ của Luật doanh nghiệp 2005 là “Chương IX quản lý nhà nước” và “Chương X điều khoản thi hành” thành Chương X về tổ chức thực hiện.

Về số lượng điều khoản, dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi): bổ sung tăng 57 điều mới; có 99 điều được sửa đổi, bổ sung; bãi bỏ 6 điều.

Cụ thể, dự thảo Luật sửa đổi bổ sung thêm một số khái niệm mới; sửa đổi làm rõ và chính xác hóa một số khái niệm đã có như góp vốn, phần vốn góp, vốn điều lệ, doanh nghiệp nhà nước (Điều 4).

Nhằm thể chế hóa quyền tự do kinh doanh theo Điều 33 Hiến pháp 2013, Dự thảo Luật doanh nghiệp (sửa đổi) quy định Chính phủ định kỳ rà soát, công bố công khai danh mục ngành nghề cấm kinh doanh, ngành nghề kinh doanh có điều kiện và các điều kiện kinh doanh tương ứng được quy định tại Luật, Pháp lệnh và Nghị định (khoản 4 Điều 7).

Dự thảo lần này cũng bổ sung khái niệm doanh nghiệp vì mục tiêu xã hội (gọi tắt là doanh nghiệp xã hội) để luật hóa, thừa nhận sự tồn về mặt pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi, thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp xã hội như một phương thức mới và góp phần cùng với Nhà nước trong giải quyết vấn đề xã hội và môi trường.

Bãi bỏ yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định tại thời điểm đăng ký doanh nghiệp, không ghi ngành nghề kinh doanh trên Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (trừ ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật), kết hợp đồng thời thủ tục đăng ký doanh nghiệp với thủ tục về thuế, đăng ký lao động và bảo hiểm xã hội. 

Bãi bỏ Điều 20 Luật doanh nghiệp 2005

Đối với nhà đầu nước ngoài, tách Giấy chứng nhận  thành lập doanh nghiệp và chứng nhận đầu tư; do đó, bãi bỏ Điều 20 Luật doanh nghiệp 2005.

Về tổ chức quản trị các loại hình doanh nghiệp cụ thể, dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi thừa nhận giá trị pháp lý của cuộc họp Hội đồng thành viên, Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị dưới hình thức hội nghị trực tuyến hoặc phương tiện thông tin tương tự khác.

Bổ sung quy định về chào bán cổ phần riêng lẻ đối với công ty cổ phần không phải là công ty đại chúng; tạo thuận lợi hơn cho các công ty loại này huy động thêm vốn để đầu tư phát triển, mở rộng sản xuất và quy mô kinh doanh.

Bổ sung Chương IV về doanh nghiệp nhà nước. Chương này gồm 25 Điều, từ Điều 89 đến 113, quy định về hai nội dung cơ bản sau đây (nhiều nội dung khác về doanh nghiệp nhà nước được sẽ quy định trong dự thảo Luật quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh):

Một là, quy định các đặc thù trong quản trị ông ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên chủ sở hữu là nhà nước như giới hạn thẩm quyền ra quyết định của Hội đồng thành viên, giới hạn về phạm vi quyết định, quy định về tiêu chuẩn về điều kiện người quản lý, thành viên ban kiểm soát, v.v...

Hai là, quy định về yêu cầu công khai hóa thông tin đối với doanh nghiệp có sở hữu vốn nhà nước theo thông lệ quốc tế tốt về quản trị doanh nghiệp nhà nước; theo đó, doanh nghiệp nhà nước sẽ phải công khai hóa thông tin một cách định kỳ và bất thường và với mức độ công khai hóa thông tin tương tự như công ty cổ phần niêm yết.

Trong dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi qui định việc tổ chức lại, giải thể và phá sản doanh nghiệp, sẽ bãi bỏ quy định hạn chế sáp nhập, hợp nhất, chia, tách công ty đối với công ty cùng loại hình tổ chức. Cho phép các công ty có cùng bản chất sở hữu (có thể khác loại hình thức tổ chức) có thể hợp nhất, sáp nhập, chia, tách.

Quy định rõ hơn và hợp lý hơn trình tự, thủ tục giải thể doanh nghiệp; thống nhất một đầu mối và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan đăng ký kinh doanh, thuế và công an trong giải quyết thủ tục giải thể doanh nghiệp.

Doanh nghiệp sẽ được nhiều cái lợi

Đánh giá tác động của Luật Doanh nghiệp sửa đổi, Bộ Kế hoạch-Đầu tư cho rằng, doanh nghiệp sẽ giảm đáng kể chi phí tuân thủ thủ tục hành chính trong gia nhập thị trường, quản lý kinh doanh, tổ chức lại và giải thể doanh nghiệp. Giảm đáng kể rủi ro thương mại và rủi ro pháp lý cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nâng cao quyền tự chủ, tính linh hoạt và mức độ an toàn trong hoạt động kinh doanh; qua đó, giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa năng lực, tiềm năng và cơ hội kinh doanh để phát triển.

Nâng cao hiệu lực giám sát nội bộ của chủ sở hữu và giám sát thị trường đối với hoạt động kinh doanh và qua đó, áp đặt đầy đủ nguyên tắc và kỷ luật thị trường đối với doanh nghiệp nhà nước.

Đối với cải thiện môi trường kinh doanh, theo Bộ Kế hoạch-Đầu tư, môi trường kinh doanh sẽ thuận lợi hơn, thông thoáng, minh bạch và công bằng hơn. Riêng về chất lượng môi trường kinh doanh theo xếp hạng của Ngân hàng thế giới, chỉ số gia nhập thị trường dự báo sẽ tăng khoảng 50 bậc và sẽ xếp hạng khoảng 60 trên 189 quốc gia; chỉ số bảo vệ nhà đầu tư dự báo tăng khoảng 30 bậc và sẽ xếp hạng khoảng 120 trên 189 quốc gia.

Cuối cùng, đối với công tác quản lý nhà nước: hiệu lực quản lý nhà nước được tăng cường do số liệu thống kê về doanh nghiệp sẽ chính xác hơn, sát với thực tế hơn, đầy đủ hơn và dễ tiếp cận hơn cho các bên có liên quan; qua đó, tạo thuận lợi hơn cho cơ quan quản lý nhà nước và xã hội nói chung tham gia giám sát doanh nghiệp; phát hiện và ngăn chặn kịp thời hành vi vi phạm của doanh nghiệp./.