Tổng thống Timor Leste thăm Việt Nam: Thúc đẩy lợi ích chiến lược song phương

Đây là khẳng định của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Indonesia - kiêm nhiệm Timor Leste Tạ Văn Thông trong cuộc trả lời phỏng vấn với phóng viên Đài TNVN nhân dịp chuyến thăm của Tổng thống Timor Leste tới Việt Nam từ ngày 31/7 - 3/8/2024.

Thúc đẩy lợi ích chiến lược song phương

Kể từ khi Việt Nam và Timor Leste thiết lập quan hệ ngoại  giao vào ngày 28/7/2002, quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa hai nước đã có những bước tiến đáng kể.

Về song phương, Việt Nam và Timor Leste tuy cách xa về khoảng cách địa lý, nhưng luôn giữ mối quan hệ gần gũi, luôn ủng hộ lẫn nhau trên trường quốc tế, đặc biệt trong đấu tranh giải phóng dân tộc. Chuyến thăm lần này của Tổng thống Jose Ramos-Horta là chuyến thăm cấp cao thứ 4 tới Việt Nam, là dịp để hai bên tiếp tục trao đổi về các biện pháp thúc đẩy hợp tác, làm sâu sắc thêm quan hệ song phương của hai nước.

Về đa phương, hai bên thời gian qua tiếp tục tăng cường hợp tác và phối hợp lập trường tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Việt Nam cùng các nước ASEAN và Ban Thư ký ASEAN luôn hỗ trợ Timor-Leste trong quá trình chuẩn bị và tăng cường năng lực, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy đồng thuận của các thành viên ASEAN để Timor-Leste gia nhập ASEAN.

Về thương mại, kim ngạch thương mại song phương hai nước còn hạn chế, chủ yếu xuất khẩu gạo và hàng dệt may. Năm 2023, xuất khẩu Việt Nam sang Timor Leste đạt 15,49 triệu USD; nhập khẩu từ Timor Leste đạt 371 nghìn USD. Trong 5 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu sang Timor Leste là 6,09 triệu USD, tăng 29,4%.

Về đầu tư, Viettel hiện có dự án thành công tại Timor Leste với tên gọi Telemor, với vốn đầu tư ban đầu 500.000 USD, tăng dần đến nay đạt 15 triệu USD, có chỗ đứng vững chắc tại thị trường này. Về giáo dục, Bộ Giáo dục hai nước thống nhất sẽ ký Bản Ghi nhớ để tạo cơ sở tăng cường các hoạt động hợp tác giữa hai nứớc. Hiện có khoảng 40 sinh viên Timor Leste đang học tập tại Việt Nam, với hy vọng trong thời gian tới sẽ đón nhận nhiều sinh viên hơn.

Đại sứ Tạ Văn Thông khẳng định, chuyến thăm chính thức của Tổng thống Timor Leste tới Việt Nam sẽ mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho cả hai quốc gia, góp phần củng cố và phát triển quan hệ song phương trong thời gian tới.

Phát huy thế mạnh tiềm năng

Đại sứ Tạ Văn Thông cho rằng, thị trường Timor Leste còn nhiều tiềm năng đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam như gạo, thực phẩm chế biến, sữa và sản phẩm sữa, giày dép, đồ uống, sản phẩm gia dụng, máy móc thiết bị điện.

Các hoạt động kinh tế tại Việt Nam trong những năm tới cần nhiều hơn các mặt hàng đầu vào như nhiên liệu (xăng dầu), gỗ nguyên liệu, thủy sản nguyên liệu, khoáng sản, kim loại... Đây cũng là những sản phẩm tiềm năng tại Timor Leste. Hợp tác với Việt Nam, các mặt hàng của Timor Leste sẽ là đầu vào quan trọng cho sản xuất hàng hóa, giúp cả Timor Leste và Việt Nam tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu

Đại sứ Tạ Văn Thông đề nghị phía Timor Leste tạo thuận lợi cho các hoạt động nghiên cứu, tìm kiếm cơ hội đầu tư trong các lĩnh vực như hợp tác thăm dò khai thác dầu khí, hợp tác khai thác chế biến tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, khai thác quặng kim loại, kim loại màu, hợp tác đầu tư để sản xuất hàng hóa xuất khẩu đi các nước có cơ chế ưu đãi đối với Timor Leste. Đồng thời đề nghị phía Timor Leste sớm hoàn tất thủ tục phê chuẩn Hiệp định thương mại đã ký giữa hai nước. Timor Leste cũng có nhu cầu thúc đẩy kết nối hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực vận tải, xuất nhập khẩu, cảng biển để hỗ trợ cho hoạt động trao đổi thương mại.

Đại sứ Tạ Văn Thông nhấn mạnh, việc Tổng thống Timor Leste đến thăm chính thức Việt Nam không chỉ là cơ hội để củng cố mối quan hệ hữu nghị mà còn là dịp để thể hiện sự ủng hộ và hợp tác chặt chẽ giữa hai quốc gia. Đây cũng là cơ hội để hai nước cùng xem xét các hoạt động hợp tác, đàm phán và trao đổi kinh nghiệm trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, nông nghiệp và thủy sản.

Việt Nam ủng hộ Timor Leste gia nhập ASEAN

Hiện nay Timor Leste đang trong quá trình gia nhập ASEAN, mở rộng hơn nữa cơ hội hợp tác kinh tế, chính trị và văn hóa với các thành viên trong cộng đồng khu vực. Để thành công trong việc gia nhập ASEAN, Timor Leste cần sự hỗ trợ và ủng hộ của các nước thành viên, trong đó Việt Nam có vai trò quan trọng. 

Đại sứ Tạ Văn Thông nhấn mạnh, xuất phát từ truyền thống hữu nghị giữa hai dân tộc, Việt Nam luôn giành sự ủng hộ mạnh mẽ cho Timor Leste trong việc gia nhập ASEAN. Trong quá trình phối hợp hỗ trợ Timor Leste trở thành thành viên chính thức, Việt Nam đặc biệt chú trọng đến lĩnh vực đào tạo và xây dựng năng lực cán bộ. 

Theo Đại sứ Tạ Văn Thông, việc đầu tư vào đào tạo cán bộ là một trong những yếu tố quan trọng để giúp Timor Leste xây dựng nền tảng nhân lực vững mạnh, tăng cường năng suất và chất lượng công việc, đẩy mạnh quyền lực địa phương, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước, tạo điều kiện thuận lợi hội nhập quốc tế và khu vực.

Có thể nói, chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Timor Lester tới Việt Nam là một thời điểm mang tính lịch sử đối với Timor Leste, khi quốc gia này đang trong quá trình gia nhập ASEAN, trong khi chuyến thăm cũng sẽ thúc đẩy mối quan hệ hợp tác trên mọi mặt, mang lại nhiều lợi ích chiến lược cho cả hai quốc gia, góp phần củng cố và phát triển mối quan hệ song phương trong thời gian tới.