Việt Nam chuyển số uranium làm giàu cao cuối cùng về Nga
(VOV) - Ngày 3/7/2013, máy bay vận tải AN-124-100 của Hãng hàng không Nga đã rời Việt Nam vận chuyển 106 bó nhiên liệu HEU về Nga.
Chiến dịch với sự phối hợp của nhiều thành phần này là đỉnh điểm của nỗ lực trong nhiều năm qua giữa Bộ KH&CN Việt Nam, IAEA, NNSA Hoa Kỳ, ROSATOM Liên bang Nga.
Lò phản ứng nghiên cứu (Lò PƯNC) Đà Lạt được nâng cấp từ Lò phản ứng TRIGA công suất 250 kW (được xây dựng vào đầu những năm 1960), và đưa vào hoạt động trở lại từ ngày 20/3/1984 với công suất hiện nay là 500 kW. Về nhiên liệu, năm 1983 IAEA đã tài trợ kinh phí để Việt Nam mua 140 bó nhiên liệu HEU (36% U235) loại WWR-M2 chuẩn do Liên Xô trước đây chế tạo và cung cấp.
Thực hiện khuyến cáo của IAEA và theo thoả thuận của Hoa Kỳ và Liên bang Nga, các Lò PƯNC sử dụng nhiên liệu uranium có độ giàu từ 20% U-235 trở lên đều phải chuyển đổi sang sử dụng nhiên liệu có độ giàu thấp (LEU) (dưới 20% U-235), vì không giống như nhiên liệu HEU, nhiên liệu LEU không thể sử dụng để chế tạo vũ khí hạt nhân. Lò PƯNC Đà Lạt thuộc trong số hơn 20 Lò PƯNC của 17 quốc gia sử dụng nhiên liệu HEU do Liên Xô trước đây cung cấp nên cần phải chuyển đổi sang nhiên liệu LEU.
Từ năm 2007 đến nay Bộ KH&CN Việt Nam đã hợp tác chặt chẽ với IAEA, NNSA, và ROSATOM để thực hiện Chương trình này.
Tháng 11/2011, Viện NCHN Đà Lạt đã thực hiện thay thế và chuyển đổi thành công Lò PƯNC Đà Lạt sang vận hành hoàn toàn bằng nhiên liệu LEU. Đây là 1 trong 10 sự kiện KH&CN tiêu biểu của Việt Nam trong năm 2011.
Ngày 3/7/2013, máy bay vận tải AN-124-100 của Hãng hàng không Nga đã rời Việt Nam vận chuyển 106 bó nhiên liệu HEU đã qua sử dụng (chứa khoảng 11 kg HEU) tại Lò PƯNC Đà Lạt về Liên bang Nga. Đây là số nhiên liệu HEU cuối cùng ở Việt Nam.
Với đợt vận chuyển này, CHXHCN Việt Nam đã hoàn thành cam kết của mình trong Tuyên bố chung ký tháng 11/2006, tại Hà Nội, giữa Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam Nguyễn Minh Triết và Tổng thống Hoa Kỳ G. Bush, trong đó hai nước thỏa thuận việc Việt Nam tham gia Chương trình chuyển đổi nhiên liệu cho Lò phản ứng nghiên cứu (Lò PƯNC Đà Lạt) từ sử dụng nhiên liệu uranium có độ làm giàu cao (HEU) sang nhiên liệu uranium có độ làm giàu thấp (LEU).
Sự kiện ngày hôm nay, một lần nữa, thể hiện Chính sách nhất quán của CHXHCN Việt Nam là sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, bảo đảm an toàn, an ninh, đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với cam kết của Việt Nam thực hiện Tuyên bố chung của Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân lần thứ 2, tháng 3/2012 tại Seoul, Hàn Quốc.
CHXHCN Việt Nam sẽ tiếp tục hợp tác với IAEA và cộng đồng quốc tế trong việc áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo đảm an toàn và an ninh hạt nhân, thực hiện chính sách về phát triển và sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, và về không phổ biến hạt nhân./.
