"Việt Nam hiểu sâu sắc những hậu quả nặng nề mà các cuộc chiến tranh để lại"

Cùng dự có Đại tướng Phan Văn Giang, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, cùng các đại sứ, các đại diện các quốc gia và tổ chức quốc tế. 

Mặc dù chiến tranh đã qua đi vài chục năm, nhưng hàng trăm nghìn tấn bom đạn vẫn còn sót lại và ở khắp mọi nơi, kể cả thành thị và nông thôn, đồng ruộng và sông ngòi. Theo thống kê chưa đầy đủ từ năm 1975 đến nay đã có hơn 4 vạn người bị chết và 6 vạn người bị thương, do bom mìn sót lại sau chiến tranh gây ra. Trung bình mỗi năm bom mìn sót lại sau chiến tranh đã cướp đi tính mạng của hơn 1.000 người và hơn 1.300 người phải mang thương tật suốt đời.

Chương trình Hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh giai đoạn 2010 - 2025 (gọi tắt là Chương trình 504) được ban hành có ý nghĩa quan trọng đối với công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, ổn định cuộc sống người dân, thể hiện tính nhân văn sâu sắc, trách nhiệm và sự nỗ lực của Đảng, Nhà nước nhằm sớm loại bỏ sự nguy hiểm bởi bom mìn do chiến tranh để lại ở Việt Nam.

Sau 10 năm thực hiện Chương trình 504, công tác khắc phục hậu quả sau chiến tranh nói chung, trong đó có khắc phục hậu quả bom mìn đã được triển khai thực hiện hiệu quả và thu được nhiều kết quả quan trọng.

Nhiều chủ trương, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật quan trọng đã được ban hành nhằm đẩy nhanh tiến độ khắc phục hậu quả chiến tranh, trong đó có khắc phục hậu quả bom mìn và hỗ trợ nạn nhân của bom mìn do chiến tranh; thành lập Ban chỉ đạo và có các tiểu Ban chuyên môn, Trung tâm hành động bom mìn quốc gia, Quỹ hỗ trợ khắc phục hậu quả bom mìn Việt Nam; một số địa phương thành lập Ban chỉ đạo và Chi hội hỗ trợ nạn nhân bom mìn cấp tỉnh… Hệ thống khắc phục hậu quả bom mìn được đánh giá là cơ bản đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo trong hệ thống chính trị, các cấp các ngành và nâng cao nhận thức trong nhân dân. Các bộ, ngành, địa phương có các hình thức tuyên truyền, phổ biến phù hợp với các đối tượng về hoạt động khắc phục hậu quả bom mìn; Triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp; gắn việc xây dựng kế hoạch khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh với kế hoạch phát triển KTXH của cả nước và từng địa phương.

Về huy động nguồn lực, ngoài Ngân sách nhà nước, huy động nguồn lực xã hội và đặc biệt là huy động sự hỗ trợ của các nhà tài trợ quốc tế. Nhiều dự án về khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh do Chính phủ các nước Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Na Uy, Đức, Australia, Nga… và các tổ chức quốc tế của Liên Hợp Quốc như UNDP, UNICEF… và nhiều tổ chức, nhà tài trợ quốc tế khác đã thực hiện thành công ở Việt Nam.

Giai đoạn 2010 - 2020, tổng kinh phí hơn 12.000 tỷ đồng, trong đó, ngân sách trong nước hơn 10.000 tỷ đồng và viện trợ không hoàn lại của nước ngoài hơn 2.000 tỷ đồng (tương đương 95,5 triệu USD).

Việt Nam đã triển khai khảo sát và rà phá được gần 500.000 ha đất đai ô nhiễm và phá hủy được hàng trăm nghìn quả bom mìn vật nổ. Nhiều công trình trọng điểm phục vụ phát triển kinh tế, xã hội của đất nước được xây dựng trên nhiều vùng đất đã được làm sạch bom mìn, vật nổ. Hơn 5.000 trường hợp nạn nhân bom mìn và các đối tượng bị ảnh hưởng khác đã được hỗ trợ y tế, dạy nghề, tạo việc làm, hỗ trợ vật nuôi, cây trồng để phát triển kinh tế với số tiền hơn 50 tỷ đồng. Hàng trăm nghìn người, đặc biệt là trẻ em và người dân ở những vùng bị ô nhiễm bom mìn nặng được tiếp cận với các phương pháp phòng tránh tai nạn bom mìn. Số vụ tai nạn bom mìn giảm đáng kể, nhiều địa phương trong nhiều năm không còn xảy ra tai nạn do bom mìn sau chiến tranh. Những kết quả tích cực trên đã mang lại cuộc sống an toàn cho người dân đồng thời góp phần quan trọng vào nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước.

Báo cáo của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc về công tác khắc phục hậu quả bom mìn toàn cầu tại phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lần thứ 76 năm 2021 đã đánh giá cao kết quả công tác khắc phục hậu quả bom mìn của Việt Nam trong thời gian qua. Chương trình hành động bom mìn của Việt Nam đã thí điểm xây dựng dựa trên các tiêu chí về nhân đạo và phát triển phù hợp với Hiến chương Liên Hợp Quốc và Luật Nhân đạo quốc tế, góp phần giải phóng đất đai, giảm tỷ lệ thương vong do bom mìn sau chiến tranh gây ra.

Việt Nam thực hiện đầy đủ các điều ước, thỏa thuận quốc tế đã ký kết, đồng thời tại các diễn đàn quốc tế, Việt Nam cũng đã đưa ra nhiều sáng kiến, kinh nghiệm trong lĩnh vực khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh. Phiên thảo luận cấp cao của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về khắc phục hậu quả bom mìn do Việt Nam khởi xướng và chủ trì đã được đánh giá rất cao.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thay mặt Chính phủ và Ban Chỉ đạo quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng những thành công trong công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh 10 năm qua. Thủ tướng cũng bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến Chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế đã đồng hành cùng Việt Nam trong công tác khắc phục hậu quả chiến tranh nói chung và khắc phục hậu quả bom mìn nói riêng.

Thủ tướng nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam hiểu sâu sắc những hậu quả nặng nề mà các cuộc chiến tranh để lại. Chính vì vậy, trong nhiều năm qua, Việt Nam đã tích cực, chủ động trong công tác khắc phục hậu quả chiến tranh nói chung, hậu quả bom mìn nói riêng. Bên cạnh đó, Thủ tướng đã chỉ ra những bài học kinh nghiệm và những nguyên nhân, tồn tại, hạn chế.

Thủ tướng nhấn mạnh, hiện nay, diện tích đất bị ô nhiễm bom mìn tại Việt Nam vẫn còn rất lớn, khoảng 5 triệu ha, chiếm hơn 17% diện tích đất đai cả nước, trong khi đó, nguồn lực để thực hiện Chương trình Hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn còn hạn chế.

Trong thời gian tới, Thủ tướng đề nghị, với tinh thần nhân văn và trách nhiệm cao nhất, tiếp tục nỗ lực phấn đấu, vượt mọi khó khăn, có giải pháp khắc phục hiệu quả những hạn chế, tồn tại để công tác khắc phục hậu quả bom mìn đạt kết quả tốt hơn.

Thủ tướng yêu cầu tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, trong đó chỉ rõ: “Cần xác định công tác khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh là nhiệm vụ cấp bách thể hiện tính nhân văn sâu sắc, góp phần thực hiện tốt mục tiêu bảo vệ tính mạng, sức khỏe, an toàn cho nhân dân, làm sạch môi trường, tạo điều kiện cho các địa phương bị ảnh hưởng bởi bom mìn, chất độc hóa học sau chiến tranh phát triển KTXH bền vững. Tiếp tục đánh giá toàn diện tính nguy hiểm của bom mìn do chiến tranh để lại để đề ra nhiệm vụ trong thời gian tới; Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống chế độ, chính sách, hành lang pháp lý, khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh, đảm bảo tính thống nhất, toàn diện. Nâng cao năng lực toàn diện cho Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam và hệ thống cơ quan khắc phục hậu quả bom mìn tại các địa phương. Tiếp tục phát huy được vai trò của các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các công việc khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh.

Thủ tướng nhấn mạnh, phải tăng cường hợp tác quốc tế, huy động tối đa các nguồn lực trong và ngoài nước phục vụ cho công tác khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh.

Tăng cường triển khai thực hiện các hoạt động tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức phòng tránh tai nạn bom mìn cho nhân dân. Phấn đấu đến 2025 không còn xảy ra các vụ tai nạn do bom mìn, vật nổ gây ra trên phạm vi toàn quốc. Tổ chức cứu chữa kịp thời nạn nhân các vụ tai nạn do bom mìn, vật nổ gây ra, chủ động hỗ trợ sinh kế nạn nhân bom mìn đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Đẩy mạnh công tác nghiên cứu phát triển, làm chủ công nghệ trong rà phá bom mìn, nghiên cứu, vận dụng và thực hiện phương thức quản lý bom mìn một cách chủ động, đáp ứng với yêu cầu thực tiễn.

Về một số nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương liên quan xây dựng kế hoạch giai đoạn 2021 – 2025 trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; tiếp tục tăng cường nghiên cứu, ứng dụng KHCN vào thực hiện Chương trình 504.

“Tại Hội nghị có ý nghĩa quan trọng và nhân văn sâu sắc này, tôi khẳng định, Việt Nam sẽ tiếp tục tích cực, chủ động trong công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh, Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực, có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế, đồng thời cũng trân trọng đề nghị Chính phủ các nước, các Ngài đại sứ, các tổ chức quốc tế, các nhà tài trợ tiếp tục đồng hành, đưa Việt Nam sớm thoát khỏi sự ảnh hưởng của bom mìn do chiến tranh để lại. Chúng ta hãy cùng nhau xây dựng lòng tin, chung tay gìn giữ hòa bình, tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác cùng phát triển, đem lại sự an toàn, hạnh phúc cho mọi người dân. Chúng ta nỗ lực hành động để ngăn chặn chiến tranh, xung đột vũ trang để các dân tộc trên thế giới không còn phải gánh chịu hậu quả đau thương do chiến tranh và xung đột gây ra....” - Thủ tướng nhấn mạnh.