Tòa kiến trúc cổ ở chùa Nả - Ba Vì có nguy cơ thành phế tích

Chùa Nả nằm mặt đường quốc lộ 32. Ngôi chùa thờ hai vị Nguyên Đạo Thông và Nguyên Đạo Hạnh. Ngôi thượng điện phía ngoài và các hạng mục xung quanh hầu như đã được xây mới. Xong, tòa kiến trúc cổ thời nhà Mạc lại xuống cấp đến mức nhà chùa phải treo biển “Chùa xuống cấp cấm vào”.

Lối kiến trúc từ thời nhà Mạc vẫn còn giữ được đến ngày nay. Điển hình là bộ khung một gian hai chái theo cả hai chiều. Kết cấu kiến trúc công trình gồm bốn cột cái lớn, xung quanh là mười hai cột quân tạo thành hai bộ vì giá chiêng.

Giá trị của hai bộ vì vẫn còn giữ được thanh câu đầu (thanh xà nối hai đầu cột cái), và một số thanh rường cụt bụng cá là dấu tích từ thời nhà Mạc. Tuy hình thức ván lá đề nằm ở bộ vì nóc của kiến trúc thời Mạc không còn nữa nhưng những cấu kiện thay vào đấy cũng xuất hiện từ thời Lê Trung Hưng (thế kỷ 17,18).

Bộ vì bên trái, có xuất hiện một vài chi tiết chạm khắc thời Lê Trung Hưng thay thế cho các cấu kiện từ thời Mạc. Vẫn còn nguyên một đầu dư thời Lê Trung Hưng.

Bộ vì bên phải có thể nhận ra ngay thanh câu đầu to nối hai đầu cột cái, là dấu tích của nhà Mạc.

Thanh câu đầu của bộ vì bên phải đã có dấu hiệu bị mục do thời gian qua hơn 400 năm.

Mặc dù đã có dấu hiệu hư hỏng nhưng những thanh cấu kiện của thời Mạc, đặc biệt là hai thanh câu đầu vẫn có giá trị rất lớn về mặt kiến trúc, lịch sử.

Bốn cây cột cái rất lớn của công trình nay đã chỉ còn một cây còn nguyên vẹn chưa bị cưa để thay bằng cột xây. Điểm đặc biệt ở cây cột này theo như sư trụ trì chùa Nả cho biết là được làm bằng gỗ duối.

Hệ mái công trình bị dột nát, có nguy cơ sập nên các sư phải dùng những cây gỗ để chống đỡ. Các tượng thờ cũng đã được di rời để tránh bị sập

Các cấu kiện cổ đang bị mục và bị mối xông, ở một góc mái đã bị thủng

Cây cột gỗ duối cũng đang có hiện tượng mối xông

Một mảng chạm thời Mạc sót lại

Cửa ra vào phía sau cũng sắp không còn. Nhưng nếu có biện pháp tu bổ sửa chữa hợp lý, tòa kiến trúc này vẫn có thể tồn tại được cả trăm năm sau nữa.