Trên mỗi máy bay đều có ít nhất 2 thiết bị định vị khẩn cấp

Theo dõi tin tức về cuộc tìm kiếm máy bay Malaysia bị mất tích, một số độc giả thắc mắc rằng: vì sao trong các hộp đen máy bay không có gắn thiết bị định vị, để người ta có thể dễ dàng tìm thấy? (!).

PV VOV online đã hỏi một chuyên gia về tiêu chuẩn an toàn bay của Cục Hàng không Việt Nam về các thiết bị định vị trên máy bay giúp người ta có thể tìm thấy máy bay khi xảy ra sự cố...; và được giải thích như sau:

Trên các máy bay đều có các thiết bị định vị khẩn cấp (emergency location transmitter- viết tắt là ELT). Theo quy định, máy bay phải có tối thiểu 2 thiết bị định vị khẩn cấp, còn trong trường hợp này, máy bay Boeing 777 có 3 thiết bị như vậy. Trong số các thiết bị này có 1 cái cố định, được gắn ở đỉnh nóc gần đuôi máy bay. 2 ELT còn lại không cố định (portable), được gắn ở các vị trí khác trên máy bay, theo quy định.

Các thiết bị này có chức năng như nhau, đều tự động phát tín hiệu khi bị kích hoạt. ELT phát tín với các  tần số 121.5 Mhz, 243.0 Mhz… trên dải tần VHF và UHF (với công suất phát tương đương, sóng VHF sẽ truyền đi xa hơn, và vì thế liên lạc được xa hơn sóng UHF ở những nơi ít có vật cản; vì vậy VHF thường được chọn cho liên lạc trên biển, nông thôn, nơi địa hình bằng phẳng, ít vật cản…Tuy nhiên sóng UHF có khả năng xuyên vật cản tốt hơn nên thường được dùng trong khu vực có nhà cao tầng, công trình xây dựng, rừng rậm…). Đồng thời cứ mỗi 50 giây ELT lại phát tín hiệu kỹ thuật số trên tần số 406 MHz. Các vệ tinh nhận được tín hiệu sẽ truyền tín hiệu đến một trạm mặt đất. Trạm mặt đất sẽ phân tích dữ liệu nhận được để đưa ra thông tin tương đối chính xác về vị trí của ELT rồi gửi thông tin này đến Trung tâm cứu hộ.

Một thiết bị ELT có các bộ phận: phần thân thiết bị, bảng điều khiển, ăng-ten. Thiết bị sẽ kết nối với trạm mặt đất với hệ thống thông tin của máy bay khi nó được kích hoạt và trong quá trình tự kiểm tra.

Những thiết bị ELT này được thử nghiệm trong các môi trường như nước, lửa..., và có khả năng phát sóng trong 30 ngày liên tục.

Không thể vô hiệu hóa ELT, tức là không thể bật-tắt được thiết bị này. ELT hoạt động khi bị kích hoạt. ELT cố định sẽ tự động kích hoạt khi bị va đập ở gia tốc lớn (nếu máy bay bị nổ). ELT ở các vị trí khác thì bị kích hoạt khi tiếp xúc với nước (nếu máy bay rơi xuống biển).

Tuy nhiên các thiết bị đó không ở trong hộp đen, hộp đen thực chất là máy tự ghi các tham số bay thôi. Trong trường hợp xảy ra tai nạn, dữ liệu trong hộp đen sẽ giúp người ta xác định nguyên nhân./.