Ngày xuân lên Hà Giang vui hội đánh yến của đồng bào Mông

Trong những ngày vui xuân ở các bản làng vùng đồng bào Mông trên cao nguyên đá Hà Giang, cùng với nhiều hoạt động giao lưu văn nghệ, múa khèn, hát đối đáp, không thể thiếu các trò chơi dân gian độc đáo như đánh con quay (tu lu), đẩy gậy, kéo co... Nhưng đặc sắc hơn cả phải kể đến trò chơi đánh yến của đồng bào. Đánh yến không chỉ giúp mọi người xích lại gần nhau từ tinh thần thể thao, đoàn kết, mà còn là sợi dây gắn kết các cặp trai gái nên duyên vợ chồng.

Không biết từ bao giờ, đánh yến đã trở thành một trò chơi dân gian được lưu truyền rộng rãi trong cộng đồng người Mông ở Hà Giang. "Người Mông Hà Giang có rất nhiều trò chơi dân gian độc đáo như đánh con quay "tu lu", đẩy gậy, kéo co… nhưng vui nhất vẫn là đánh yến. Trò chơi này ai cũng có thể chơi được, rất là vui", em Vàng Ngọc Xuân, ở xã Thanh Vân, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang nói.

Trò chơi đánh yến cũng tương tự như môn thể thao đánh cầu lông, cũng là các thao tác như tung con yến lên không trung rồi 2 người dùng vợt đánh qua đánh lại, không để yến rơi xuống đất. Chỉ khác ở chỗ người Mông đánh yến bằng vợt gỗ được làm từ ván gỗ xoan hay gỗ thông rất nhẹ và chắc chắn, khi đánh phát ra những âm thanh cốc cốc nghe rất vui tai. Đánh yến còn thể hiện sự khéo léo, khả năng phán đoán và sự điêu luyện, dẻo dai của đôi tay người chơi.

Chị Vương Thị Sim, người dân ở xã Thanh Vân, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang chia sẻ: Mỗi dịp Tết đến xuân về, ngoài chuẩn bị váy áo mới cho các con, vợ chồng chị còn làm vợt gỗ và những con yến đẹp nhất để gia đình đi chơi Tết. “Mỗi năm Tết đến là mọi người lại háo hức chuẩn bị cho mình những con yến và vợt gỗ để đi chơi tết. Để con yến bay cao, xoay vòng tròn đẹp hơn thì ta cần từ 5-7 lông gà cắm vào một đốt ống trúc. Ống trúc phải chọn ống già, thẳng. Tiếp đến là làm vợt gỗ, ta chọn miếng ván gỗ dài 35-40cm, rộng 25-30 cm vót tròn một đầu làm tay nắm, đầu còn lại vót mỏng bẹp để đánh yến", chị Sim chia sẻ.

Thực hiện trò chơi đánh yến chỉ cần có hai người và một bãi đất trống, hoặc là sân nhà, vỉa hè bên đường đều có thể đánh, nếu đông người đánh thì phần lớn là tổ chức tại bãi đất rộng hoặc sân nhà văn hóa bản. Đánh yến không cần luật chơi, hai người cứ đánh tự do. Khi đánh yến thì một người cầm yến và phát đánh sang cho người kia, 2 người đánh qua đánh lại không được để con yến rơi xuống đất.

Đối với người Mông, trò chơi đánh yến không chỉ là trò chơi dân gian giúp gắn kết bà con trong thôn bản với nhau mà còn là hình thức giao duyên của những nam thanh nữ tú dân tộc Mông. Đồng bào quan niệm rằng nếu đôi nam nữ đánh yến quá 10 phút mà con yến không rơi xuống đất thì chứng tỏ là có duyên với nhau, từ đó, họ tìm hiểu nhau và gắn kết nên duyên vợ chồng. "Người già, trẻ em đều có thể đánh được, rất là vui. Đánh yến giúp mọi người càng thêm gắn kết hơn trong những ngày Tết đến xuân về", chị Vương Thị Sim cho biết thêm.

Đến Hà Giang những ngày đầu năm mới, âm thanh cốc cốc của trò chơi đánh yến như mời gọi mọi người cùng nhau đến vui hội thêm đông, thêm xích lại gần nhau, đoàn kết, cùng nhau lưu giữ giá trị văn hóa tinh thần độc đáo của dân tộc mình./.