Thời đại mới của điện ảnh Hàn qua suy ngẫm của đạo diễn "Oldboy" Park Chan-wook

"Có lẽ tôi làm phim nhưng chưa thể hiện những cảm xúc của sự trả thù. Tôi chưa từng hành động nhưng tôi nghĩ rất nhiều về nó. Tôi nghĩ xem mình sẽ gây rắc rối cho người đó như thế nào. Tôi có thể gây ra sự đau đớn bằng cách nào. Điều đó đã giúp ích cho các bộ phim của tôi", đạo diễn Park Chan-wook chia sẻ.

Phim của đạo diễn Park Chan-wook thường đề cập đến những khía cạnh đen tối, cấm kỵ hơn của bản chất con người, kể những câu chuyện về sự trả thù, loạn luân và bi kịch. 

Phim điện ảnh năm 2016 của ông "The Handmaiden", chuyển thể từ tác phẩm "Fingersmith" của tác giả xứ Wales Sarah Water lấy bối cảnh Hàn Quốc những năm 1930 trong thời kỳ thuộc địa của Nhật Bản chiếm đóng. Đây là một câu chuyện tình yêu giữa một thế giới vặn vẹo của sự kiểm soát, gia trưởng và chủ nghĩa khêu gợi đồi trụy. Đạo diễn Park cũng được biết đến với bộ ba phim có tên "The Vengeance Trilogy - Sympathy for Mr. Vengeance", "Oldboy" và "Lady Vengeance", cũng như bộ phim kinh dị lãng mạn năm 2022 mang tên "Quyết định rời đi".

Mọi chuyện cũ sẽ mới trở lại 

Trong bối cảnh thế giới luôn quan tâm đến văn hóa đại chúng Hàn Quốc trong thập kỷ qua, nền điện ảnh trong nước và cộng đồng người hải ngoại của đất nước này đang thu hút được lượng người theo dõi quốc tế và các đạo diễn Hàn Quốc ngày càng được công nhận ở nước ngoài. 

Đạo diễn Park cho rằng lịch sử đầy biến động gần đây của Hàn Quốc - quá trình chuyển đổi sang chế độ dân chủ vào cuối những năm 1970 và 1980 và việc nới lỏng các hạn chế kiểm duyệt sau đó – đã tạo ra phép thuật trên màn ảnh. Ông nói: "Chúng tôi là những người đã trải qua nhiều cung bậc cảm xúc sâu sắc và lớn lao hơn. Bản thân điều này không hẳn là một điều tốt, nhưng tôi nghĩ nó giúp ích cho việc làm phim điện ảnh và phim truyền hình".

"Bây giờ, bạn có thể hỏi tại sao những bộ phim hay không được làm ngay sau khi dân chủ hóa, tại sao phải mất 10 đến 20 năm. Điều này là do thế hệ trước đã quen xử lý suy nghĩ dựa trên sự kiểm duyệt nên không thể đột nhiên khơi dậy sự sáng tạo ngay sau khi các hạn chế được dỡ bỏ. Các tác phẩm chỉ nở rộ về mặt nghệ thuật khi được tạo ra trong thời đại tự do", ông Park lý giải.

Trong số thế hệ đạo diễn mới này có Bong Joon Ho, người có bộ phim "Parasite" (Ký sinh trùng) - một bộ phim kinh dị hài về gia đình Kim, một gia đình nghèo tìm cách thâm nhập vào cuộc sống của gia đình Park giàu có. Bộ phim đã đưa ra một cái nhìn sâu sắc về sự bất bình đẳng giai cấp ở Hàn Quốc và giành được bốn giải Oscar, bao gồm phim hay nhất vào năm 2020.

Một năm sau, bộ phim "Minari" (Khát vọng đổi đời) của đạo diễn người Mỹ gốc Hàn Lee Isaac Chung, kể về cuộc đấu tranh của một gia đình nhập cư Hàn Quốc sống ở vùng nông thôn Arkansas, đã nhận được sáu đề cử và một giải Oscar cho Youn Yuh-jung ở hạng mục nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất.

Vào mùa thu năm 2021, "Squid Game" của đạo diễn Hwang Dong-hyuk, kể về hàng trăm nhân vật nghèo khổ cùng cạnh tranh trong những trò chơi chết người. Bộ phim đã gây được tiếng vang với khán giả và trở thành phim truyền hình dài tập được xem nhiều nhất của Netflix cho đến nay. Gã khổng lồ phát trực tuyến cho biết dữ liệu về khán giả của họ cho thấy hơn 60% tổng số thành viên Netflix đã xem các bộ phim Hàn Quốc vào năm 2022.

Park, người được vinh danh là đạo diễn xuất sắc nhất tại Cannes năm 2022 cho biết Bong và Hwang "đóng những vai trò lớn hơn tôi nhiều" trong việc giới thiệu truyền hình và điện ảnh Hàn Quốc ra thế giới. Park Chan-wook tin rằng ông và các đạo diễn khác không muốn thu hút khán giả nước ngoài một cách cụ thể mà họ cố gắng suy nghĩ sâu sắc về những cảm xúc chung của con người là gì và những tình huống mà mọi người ở khắp mọi nơi gặp phải ngày nay. Ông nói: "Đó chính là điều khơi dậy sự đồng cảm của người dân và người xem trên toàn thế giới".

Chủ đề mà ông Park hướng tới và khai phá đã gây được tiếng vang ở cả Hàn Quốc và nước ngoài. Đó là vị trí và cách đối xử với phụ nữ trong xã hội. Ông và Jeong Seo-Kyeong, nữ biên kịch đằng sau nhiều bộ phim đình đám nhất của Park Chan-wook, thường xuyên cộng tác để tạo ra những nhân vật nữ phức tạp, hấp dẫn nhưng lại dễ hiểu. 

Nếu bộ phim "The Handmaiden"(Cô hầu gái) đã thể hiện được tiềm năng về giới tính và quyền tự chủ của một người phụ nữ, với "Quyết định rời đi", Park lại muốn phá bỏ những ý tưởng xung quanh quan điểm đó và bắt đầu với "cái nhìn toàn diện của nam giới".

Đạo diễn Park chia sẻ: "Tôi không nói rằng phần nữ lấn át phần nam. Gần như cuối cùng thì sự cân bằng đã đạt được. Seo-rae không còn là nhân vật bí ẩn mà nhân vật nam chính cần phải giải đáp nữa. Tôi chỉ bày tỏ quan điểm của mình và những gì tôi cho là đúng. Theo đó, tôi luôn là một nhà hoạt động vì nữ quyền và tôi nghĩ mình làm phim mang tính nữ quyền".

"Nhưng điều đó không có nghĩa là những người phụ nữ trong phim của tôi luôn là những người tốt bụng nhất, anh hùng nhất và chính trực nhất. Tôi không nghĩ đó là điều tạo nên một bộ phim nữ quyền. Phụ nữ có thể phạm sai lầm, có thể làm điều xấu và cũng có thể thiếu sáng suốt. Tôi nghĩ một bộ phim về nữ quyền là thứ khắc họa tất cả những khía cạnh đó và cũng mang lại sức sống cho một nhân vật tự chủ, độc lập. Tôi nghĩ đây chính là điều tạo nên một bộ phim nữ quyền", ông Park nói thêm.

Cưỡi lên làn sóng Hàn Quốc

Có thể chính khả năng kỳ lạ của Park và đồng nghiệp đã vượt qua rào cản ngôn ngữ trong khi giải quyết các chủ đề như sự cứu chuộc và công lý đã khiến những bộ phim như "Oldboy" - kỷ niệm 20 năm ra mắt vào năm ngoái, trở thành những bộ phim được yêu thích nhất. Park tin rằng sự hấp dẫn của những bộ phim không chỉ ở giá trị gây sốc hay sự mới lạ. Chính tính phổ quát của cảm xúc con người và những câu chuyện kinh điển đã mang đến cho bộ phim của ông sự trường tồn.

Trong những năm gần đây, các dịch vụ phát trực tuyến như Netflix và Disney+ đã chú ý đến điện ảnh Hàn Quốc và tăng cường đầu tư. Sau thành công của loạt phim điệp viên siêu nhiên "Moving" năm ngoái, Kim So Youn, Công ty Walt Disney Hàn Quốc, phát biểu trong một cuộc họp báo vào tháng 9 rằng kinh phí dành cho thể loại này trên thực tế sẽ tăng dần. Đầu năm nay, Netflix đã công bố kế hoạch đầu tư 2,5 tỷ USD trong 4 năm tới để sản xuất thêm nhiều phim điện ảnh, phim truyền hình và chương trình thực tế Hàn Quốc.

Đồng giám đốc điều hành của Netflix, Ted Sarandos, cho biết những câu chuyện được sản xuất tại Hàn Quốc đại diện cho hệ tư tưởng văn hóa toàn cầu, trích dẫn sự thành công của các chương trình như "Squid Game", cũng như "The Glory" và "Physical: 100". Ngay sau đó, Netflix thông báo rằng Park sẽ đồng sáng tác "War and Revolt", một bộ phim kinh dị Hàn Quốc lấy bối cảnh cuối thế kỷ 16 kể về câu chuyện hai người bạn thời thơ ấu trở thành kẻ thù của nhau. Đạo diễn Park hiện đã quay xong loạt phim này. Đây được coi là tác phẩm đắt giá nhất của ông từ trước đến nay. Ông cũng khen ngợi Netflix vì đã hỗ trợ tầm nhìn mà không can thiệp quá nhiều về mặt sáng tạo.

Sau khi hai dự án truyền hình mới nhất kết thúc, Park hy vọng sẽ trở lại màn ảnh rộng ,với cả hai tác phẩm của Hàn Quốc và Mỹ đang được thực hiện. "Tôi có nhiều dự án đang được triển khai và tôi không biết dự án nào sẽ tiếp theo. Trong số đó có phim hành động phương Tây, khoa học viễn tưởng và phim tâm lý kinh dị".

Đạo diễn Hàn Quốc cũng nói thêm ít có khả năng sử dụng AI để sản xuất phim. "Tôi nghi ngờ liệu AI có thực sự tạo ra một tác phẩm nghệ thuật và khéo léo hay không. Nhưng có lẽ, tôi có thể sử dụng nó theo cách này: sau khi tôi viết kịch bản, AI có thể kiểm tra xem nó có giống với bộ phim tôi đã xem hay chưa xem hay không. Tôi có thể dùng nó để kiểm tra xem kịch bản của tôi có vô tình giống một bộ phim khác hay không", Park nói. Song, ông nghĩ công nghệ này không thể và không nên thay thế các nhà văn và nhà sản xuất.