Siết chặt quản lý để tránh lãng phí đất công

VOV.VN - Tại TPHCM, tình trạng lãng phí đất công của các doanh nghiệp Nhà nước nhiều năm qua khiến cho nguồn lực bị thất thoát, gây bức xúc cho người dân.

Nhiều khu đất nằm ở vị trí trung tâm có giá trị lên đến hàng tỷ đồng nhưng bị bỏ hoang “làm xấu” bộ mặt thành phố hoặc đem cho tư nhân thuê với giá bèo bọt. Ai phải chịu trách nhiệm cho sự lãng phí đất công? Làm thế nào để ngăn chặn tình trạng này?

Kết quả giám sát của HĐND cũng như báo cáo của Thanh tra TPHCM sau khi làm việc với một số quận, huyện về tình hình sử dụng đất công đã cho thấy nhiều khu đất đang bị bỏ trống gây lãng phí, thất thoát nguồn thu cho ngân sách thành phố.

Qua giám sát, HĐND TPHCM phát hiện tại Quận 6 có đến 370 khu nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước nhưng không được quản lý chặt chẽ và sử dụng không đúng mục đích. Tại địa chỉ số 353 An Dương Vương, phường 10, khu đất có diện tích hơn 4.200 m2 được công ty tư nhân thuê làm nhà xưởng với giá bèo bọt gây thất thu cho ngân sách. Cũng trong Quận 6, hàng loạt nhà, đất như số 361 Đặng Nguyên Cẩn, 12 Cao Văn Lầu, 215 Hậu Giang, 751 Lò Gốm…đã được thành phố cho phép bán đấu giá từ năm ngoái để thu hồi vốn cho ngân sách nhưng đến nay vẫn còn để không.

Khu đất thuộc quyền sử dụng của Công ty cổ phần chế tạo máy Sinco, số 574 Kinh Dương Vương, quận Bình Tân bỏ hoang nhiều năm nay.

Tương tự, quận Bình Tân cũng tồn tại nhiều khu nhà, đất công bị bỏ hoang. Có thể kể đến những khu đất không đưa vào sử dụng gây lãng phí như khu đất ở địa chỉ số 574 Kinh Dương Vương, phường An Lạc, quận Bình Tân rộng hơn 24.000m2 thuộc quyền sử dụng của Công ty cổ phần chế tạo máy Sinco (thuộc Tổng công ty Công nghiệp Sài Gòn), hay khu đất rộng khoảng 9.000m2 tại số 620 Kinh Dương Vương, quận Bình Tân do Công ty cổ phần hóa - dược phẩm Mekophar quản lý.

Có mặt tại hai khu đất này, phóng viên VOV ghi nhận được hình ảnh hoang vu, cỏ dại mọc um tùm. Khu đất thuộc quyền sử dụng của Công ty Cổ phần chế tạo máy Sinco được quây hàng rào tôn cao khoảng 3m, cửa đóng im lìm, thỉnh thoảng có một chiếc xe tải dán chữ “xe chở thuê” ra vào.

Còn tại khu đất bỏ hoang của Công ty cổ phần hoá – dược phẩm Mekophar thì cổng ra vào mở toang, bên trong là nhà xưởng, kho bãi xuống cấp, mục nát. Theo người dân tại đây, mặc dù có nhiều đoàn công tác đến khảo sát cũng như người dân nhiều lần kiến nghị trong các cuộc họp với chính quyền nhưng tình trạng trên không được xử lý triệt để, gây bức xúc dư luận.

“Không biết vì lý do gì mà tới nay dự án không được làm, để mãi tới bây giờ cũng chưa có phương án gì triển khai. Tôi thấy bỏ hoang rất lãng phí, trong khi đó dân không có đất sử dụng mà cứ để trơ trơ như vậy.” - bà Trương Thị Thu Hằng, ở quận Bình Tân nói.

Theo báo cáo của Thanh tra TPHCM, qua thanh tra 10 đơn vị đang quản lý, sử dụng đất công, trong 103 khu đất vi phạm quy định về sử dụng đất thì có đến 26 khu đất để trống, không quản lý.

Tổng Công ty TNHH một thành viên Nông nghiệp Sài Gòn (Sagri) được giao quản lý 6.300 ha nhà, đất thì có đến 17 ha đất này bị bỏ hoang. Một số diện tích đất giao khoán cho các hộ dân sử dụng không đúng mục đích như tại khu đất số 162 Nguyễn Thị Định, phường An Phú, Quận 2 do Công ty Chăn nuôi và chế biến thực phẩm Sài Gòn (thuộc Sagri) quản lý. Có diện tích đất công ty báo cáo đang để trống, chưa khai thác nhưng thực tế lại có người đứng ra cho thuê lại nhà xưởng.

Khu đất số 620 Kinh Dương Vương do Công ty cổ phần hoá - dược phẩm Mekophar quản lý.

Tổng công ty TNHH một thành viên Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) được giao quản lý, sử dụng 233 nhà, đất thì có 29 trường hợp có vấn đề. Đơn cử như khu đất tại số 4/19 Hậu Giang, quận Tân Bình được UBND TPHCM miễn tiền sử dụng đất cho Sawaco để xây dựng trạm cấp nước dự phòng nhưng hiện nay có doanh nghiệp thuê của Sawaco mặt bằng trên với giá rẻ rồi cho thuê lại để hưởng chênh lệch giá.

Các chuyên gia cho rằng, có nhiều nguyên nhân khiến tình trạng lãng phí đất công diễn ra tràn lan, đụng tới đâu là phát hiện tới đó. Thứ nhất, đối với quỹ nhà, đất có nguồn gốc công sản, giá đất thuê rẻ hơn so với giá thị trường là động cơ để các doanh nghiệp Nhà nước cho thuê lại đất nhằm hưởng mức chênh lệch giá. Thứ hai, về mặt quản lý, nhiều đơn vị khác nhau được giao quản lý đất dẫn đến chồng chéo, thiếu chặt chẽ. Thứ ba, các văn bản pháp luật có liên quan chưa thống nhất, đồng bộ khiến hạn chế việc xử lý sai phạm.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM cho rằng: Đối với những khu đất công sử dụng sai mục đích, gây lãng phí thì kiên quyết thu hồi, đưa ra đấu giá để lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư các dự án ở khu vực đó để khai thác, sử dụng hiệu quả khu đất.

Theo ông Cao Thanh Bình, Phó Trưởng ban Kinh tế-Ngân sách, HĐND TPHCM, qua thống kê sơ bộ thành phố có trên 12.000 địa chỉ nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước. Thực tế, con số này chưa dừng lại, một số địa phương thống kê chưa đầy đủ, điều này ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý, dễ xảy ra tình trạng lấn chiếm, vị trí đất bị thu hẹp dần, khi thực hiện thu hồi sẽ dẫn đến tranh chấp kéo dài.

Trong quá trình thực hiện Quyết định 09/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về sắp xếp nhà, đất công, nhiều khu đất đã được bán chỉ định, không thông qua đấu giá gây thất thoát ngân sách lớn. Ông Bình lưu ý cần tính toán hiệu quả và giá trị khu đất trước khi kêu gọi đầu tư theo hình thức hợp tác công tư.

“Nếu như các cơ quan quản lý có thể điều chỉnh cục bộ để phát triển khu đất đó tốt hơn thì lập tức nghiên cứu phương án điều chỉnh trước khi bán đấu giá. Phải tính theo bài toán kinh tế tốt nhất để thành phố không bị thất thu nguồn ngân sách mà vẫn đảm bảo hạ tầng của thành phố” – ông Cao Thanh Bình nói.

Theo các chuyên gia, để xảy ra tình trạng lãng phí đất công, trách nhiệm trước hết thuộc về người đứng đầu các doanh nghiệp nhà nước bởi họ là người đã thiếu kiểm tra, buông lỏng quản lý. Để ngăn chặn tình trạng này, các cơ quan có thẩm quyền cần hoàn thiện chính sách pháp luật, đồng thời kiên quyết xử lý mạnh tay đối với các trường hợp vi phạm, siết chặt quản lý cán bộ, không để lòng tin của người dân ngày một xói mòn qua mỗi vụ việc bê bối được phơi bày./.