Nếu gỡ được "điểm nghẽn", doanh nghiệp TPHCM tự tin tăng trưởng hai con số
VOV.VN - Dù còn nhiều thách thức, các doanh nghiệp, hiệp hội tại TPHCM vẫn tự tin đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số nếu Nhà nước tháo gỡ vướng mắc pháp lý và có sự thay đổi trong cách vận hành, quản lý. Đại diện các ngành bán lẻ, dệt may và ngành điều cho rằng doanh nghiệp có thể bứt phá nếu được hỗ trợ kịp thời.
Doanh nghiệp tự tái cấu trúc
Theo ông Nguyễn Anh Đức - Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, hiện nay, thương mại dịch vụ và bán lẻ đóng góp khoảng 55 - 60% vào GDP của cả nước, riêng TPHCM con số này lên tới trên 65%.
Nếu đặt mục tiêu tăng trưởng GDP chung của cả nước là 8% thì thương mại, dịch vụ, bán lẻ cần tăng trưởng ít nhất 12%.
Để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng của ngành này, ông Đức đề xuất ba nhóm giải pháp. Đầu tiên, doanh nghiệp cần tự cải tiến bằng việc đầu tư vào các lĩnh vực mới, tìm kiếm khách hàng mới và mở rộng kênh bán hàng, tiếp tục đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.
Bên cạnh việc làm mới, doanh nghiệp cần có những giải pháp tái cấu trúc các hoạt động kinh doanh nhằm giảm chi phí, tăng doanh thu và nâng cao hiệu quả.
"Nếu để tốc độ tăng trưởng chợ truyền thống, bán lẻ truyền thống hiện nay chiếm tới 76% cả nước, thương mại hiện đại chỉ chiếm 24%. Nhưng thực tế hiện nay thương mại truyền thống đang có sự trì trệ lớn bởi vì mình không nghĩ đến cấu trúc lại lĩnh vực thương mại truyền thống. Thậm chí bây giờ ở các chợ, các sạp, bà con tiểu thương đóng cửa rất nhiều" - ông Nguyễn Anh Đức lý giải.

Bên cạnh việc tái cấu trúc thương mại truyền thống, theo ông Đức, thương mại hiện đại cũng cần phải tái cấu trúc bằng việc hướng đến mô hình bán lẻ mới đang phát triển và củng cố lại chuỗi cung ứng.
Ngành bán lẻ, ngay cả khi đã tái cấu trúc, vẫn cần sự phát triển từ phía người mua để có thể phục hồi. Do đó, ông Nguyễn Anh Đức đề cập những giải pháp mang tính nền tảng, như đảm bảo cho người tiêu dùng thu nhập đủ sống và tạo dựng niềm tin trong môi trường doanh nghiệp với doanh nghiệp thông qua các chính sách hỗ trợ kịp thời từ phía nhà nước: "Đầu tiên là phải tác động đến niềm tin của người tiêu dùng, chủ yếu là thu nhập, cơm áo gạo tiền của người lao động để đảm bảo rằng người tiêu dùng có đủ niềm tin để thúc đẩy tăng trưởng chung. Thứ hai, đó là sức khỏe của doanh nghiệp, để đảm bảo rằng doanh nghiệp cũng tự tin trong tiêu dùng. Sự kết nối sức khỏe này mang tính chất đồng bộ giữa các ngành và các bộ phận khác nhau chứ không phải là đơn vị bán lẻ có thể phát triển được. Nếu như các ngành khác như logicstic và công nghệ không phát triển thì bản thân không thể phát triển".
Trong quá trình đổi mới, ngành bán lẻ cần sự hỗ trợ nhiều mặt như vốn vay, chính sách pháp lý,… đồng thời, Nhà nước cần chọn ra những doanh nghiệp làm tốt để tăng cường hỗ trợ.
Ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), cho biết, hai tháng đầu năm nay, đơn hàng dệt may đã có sự tăng trưởng nhẹ. Mặc dù vậy, dệt may trong nước vẫn phải đối mặt với không ít thách thức: "Những rủi ro tiềm ẩn phía trước vẫn còn rất khó lường, đặc biệt đối với thị trường Mỹ, thị trường nhập khẩu lớn nhất của ngành dệt may Việt Nam. Nếu Mỹ áp thuế giống như với Trung Quốc thì sẽ là áp lực rất lớn. Lo ngại lớn nhất đối với ngành dệt may là giá cả, giá bán".
Cụ thể, các doanh nghiệp dệt may trong nước chủ yếu nhập nguyên liệu từ Trung Quốc. Thị trường tại quốc gia dân số lớn đang gặp vấn đề có nguy cơ làm tăng giá cả hàng hóa.
Phó Chủ tịch VITAS chia sẻ thêm, ngành hàng dệt may đặt mục tiêu tăng 10% trong năm 2025. Để hoàn thành mục tiêu, ông Tùng kiến nghị triển khai thêm các gói tín dụng ưu đãi để doanh nghiệp dệt may mạnh dạn chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.
Cơ quan Nhà nước cần đơn giản hóa thủ tục hành chính để doanh nghiệp nhanh chóng được hưởng chính sách giảm 30% tiền thuê đất, đồng thời tháo gỡ khó khăn, giúp doanh nghiệp tiếp cận các chính sách ưu đãi.
Thừa sức tăng trưởng hai con số, nếu…
Theo ông Bạch Khánh Nhựt - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), ngành điều là một trong bốn ngành xuất khẩu nông sản chủ lực của Việt Nam hiện vẫn gặp khó do các quy định lỗi thời, không phù hợp thực tế.

Cụ thể, hạt điều cấp cao xuất khẩu sang châu Âu và châu Mỹ và cho người giàu ăn, 1/3 còn lại không xuất khẩu được, không được quyền tiêu thụ nội địa dù đạt vệ sinh an toàn thực phẩm. Điều này dẫn đến tình trạng hàng chục tấn điều bị lãng phí.
Lý giải về nguyên nhân, ông Bạch Khánh Nhựt cho hay, ngành điều đang nhập khẩu 90% nguyên liệu thô từ nước ngoài, trong đó hơn 2,2 triệu tấn nguyên liệu điều thô từ các nước châu Phi trước đây chưa từng có quan hệ với Việt Nam. Bên cạnh đó, các quy định này còn gây ra thêm những cản trở: "Khi một doanh nghiệp mất mát về tài chính, họ cảm thấy không biết thì họ lại bán nội địa. Khi bị phát hiện sẽ bị quy tội buôn lậu, dẫn đến người mua hủy hợp đồng. Vì vậy, đồng thời những lô hàng đó chỉ còn thiên hướng nội địa để giải phóng thôi là không bắt được. Thứ hai, có những tình huống đầu năm nhập nhiều mấy chục tỉ, trăm tỉ, nửa chừng muốn thế chấp một phần tài sản bằng nguồn nguyên liệu này cho ngân hàng nhưng ngân hàng trả lời là nguồn gốc từ Châu Phi không được chấp nhận".
Nghị định số 15/2018/NĐ-CP không có quy định trực tiếp cấm nhập khẩu nguyên liệu từ các quốc gia chưa có quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Tuy nhiên, việc nhập khẩu gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là thủ tục hải quan, kiểm tra chất lượng và chứng nhận an toàn thực phẩm, do thiếu các thỏa thuận hợp tác ngoại giao, chính trị và thương mại giữa hai quốc gia.
Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Điều Việt Nam tin tưởng, ngành điều có thể hoàn toàn đạt được mục tiêu tăng trưởng 2 con số nếu nút thắt tại Nghị định này được tháo gỡ.
Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM cho biết, mỗi khi giải quyết vấn đề, doanh nghiệp phải lấy ý kiến của nhiều sở, ngành và phải chờ đợi phản hồi. Sau đó, hồ sơ tiếp tục được trình qua UBND, lại phải lấy thêm ý kiến từ nhiều đơn vị khác. Mỗi khâu xử lý mất hơn 10 ngày khiến quy trình trở nên rườm rà và kéo dài.
"Chúng ta không nhất thiết phải lấy đủ tất cả các cơ quan mà nên chỉ lấy những cơ quan nào trực tiếp có liên quan. Thứ hai, khi đã lấy ý kiến thì phải xác định rõ trách nhiệm của người được hỏi ý kiến, trách nhiệm của cơ quan chủ trì, người được hỏi ý kiến thì phải có trách nhiệm trả lời trong vòng ba ngày, 5 ngày, 7 ngày thống nhất với nhau. Và thứ hai là cơ quan chủ trì thì không nhất thiết phải chờ trả lời đủ tới giờ theo quy định, không trả lời thì coi như là đồng ý và cơ quan chủ trì đề xuất các giải pháp" - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM kiến nghị.

Bên cạnh đó, về điểm nghẽn đất đai, cần thay đổi tư duy từ đấu giá đất sang đấu giá dự án, tức là xác định rõ trên khu đất đó nên thực hiện dự án gì để hiệu quả. Đồng thời, cần lựa chọn công nghệ không chỉ theo hình thức đấu giá mà còn phải đấu thầu công nghệ theo hướng “có thắng, có thua” giúp doanh nghiệp mạnh dạn hơn trong đầu tư cho đổi mới sáng tạo.
Ngoài ra, cần phải đổi mới cách tư duy trong quản lý, xây dựng luật pháp, phân cấp phân quyền. Thời gian tới, nếu việc tinh gọn diễn ra thành công, bộ máy quản lý của địa phương sẽ có đủ nhân sự năng lực để đảm đương trách nhiệm khi được phân quyền.
"Hiện nay, chủ trương chúng ta muốn là cơ sở quyết, cơ sở làm, cơ sở chịu trách nhiệm thì rà soát lại hệ thống luật pháp. Chúng tôi mong muốn là chúng ta đi theo hướng "chọn bỏ chứ không phải chọn cho". Hiện nay chúng ta chọn cho có nghĩa là Trung ương cho phép một chuyện, hai chuyện thuộc về địa phương làm, thì bây giờ chúng ta thay đổi cách tiếp cận là chọn bỏ cái gì Trung ương không đề cập thì địa phương được toàn quyền là còn cái gì mà Trung ương kiểm soát thì Trung ương nêu rõ" - ông Nguyễn Ngọc Hòa nói.
Trong bối cảnh còn nhiều thách thức, các doanh nghiệp, hiệp hội tại TPHCM vẫn quyết tâm thực hiện mục tiêu tăng trưởng 10%. Mục tiêu này hoàn toàn khả thi nếu Nhà nước hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc trong các quy định cũng như có sự thay đổi lớn trong cách vận hành, quản lý thương mại, dịch vụ mới có thể đóng góp hiệu quả vào mục tiêu chung.