Người thành lập DN bị gây khó dễ do Luật “mập mờ”?

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, nhằm đơn giản hoá các quy định về thủ tục hành chính trong ba khâu đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế và cấp giấy phép khắc dấu cho doanh nghiệp, liên Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công an và Bộ Tài chính đã ban hành các Thông tư liên tịch hợp lý hoá các khâu tổ chức thực hiện đối với 3 loại thủ tục này theo nguyên tắc “một cửa”, phối hợp liên thông giữa các cơ quan, giảm thiểu thời gian giải quyết công việc; hợp nhất hồ sơ đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế thành một bộ hồ sơ duy nhất, hợp nhất mã số đăng ký kinh doanh và mã số thuế thành mã số doanh nghiệp, giảm thời gian thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh, thành lập mới, đăng ký mã số thuế trong thời hạn tối đa 5 ngày làm việc.

Theo giám sát của Ủy ban Kinh tế, trong quá trình xây dựng cơ chế, chính sách mới về đăng ký doanh nghiệp có sự phối hợp của các bộ, ngành hữu quan đảm bảo tư tưởng, chính sách cải cách về đăng ký kinh doanh được thực hiện một cách nhất quán, đồng bộ.

Tuy nhiên, thực tiễn thi hành pháp luật về cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cho thấy còn một số bất cập.

Từ khi Luật doanh nghiệp có hiệu lực, các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật đã trải qua nhiều lần ban hành sửa đổi bổ sung.

Việc quy định ngành nghề kinh doanh trong giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp gây khó khăn cho cơ quan đăng ký kinh doanh và doanh nghiệp, khi doanh nghiệp muốn bổ sung ngành nghề kinh doanh thì ngoài việc đăng ký kinh doanh với cơ quan quản lý có thẩm quyền trong lĩnh vực kinh doanh cụ thể, doanh nghiệp còn phải làm thủ tục bổ sung, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Quy định ghi tên ngành nghề trong đăng ký kinh doanh phải theo hệ thống ngành kinh tế của Việt Nam, trong khi nhiều ngành nghề doanh nghiệp muốn đăng ký lại không có trong hệ thống ngành kinh tế của Việt Nam và pháp luật chuyên ngành cũng không có quy định cụ thể hoặc có quy định nhưng tên ngành không được đăng ký theo như mong muốn của doanh nghiệp. Mặt khác, quy định trên dẫn tới tình trạng doanh nghiệp đăng ký nhiều ngành nghề khi đăng ký kinh doanh để dự phòng nhưng trên thực tế doanh nghiệp chỉ thực sự kinh doanh trong một vài ngành nghề có đăng ký, việc này cũng gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp.

Một điểm nữa, tại thời điểm thành lập doanh nghiệp, quy định hồ sơ đăng ký kinh doanh phải có xác nhận vốn pháp định, chứng chỉ hành nghề của Giám đốc (Tổng giám đốc) và cá nhân khác đối với công ty kinh doanh ngành, nghề mà theo quy định của pháp luật phải có vốn pháp định, chứng chỉ hành nghề, làm tăng thủ tục hành chính khi thành lập doanh nghiệp.

Việc quy định gộp 2 thủ tục đăng ký kinh doanh và đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài lần đầu tiên đầu tư vào Việt Nam gây khó khăn về thủ tục, tốn kém hơn so với nhà đầu tư trong nước khi thành lập doanh nghiệp.

Trong quá trình tổ chức thực hiện cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp chưa có cách hiểu thống nhất giữa cơ quan đăng ký kinh doanh và doanh nghiệp về khái niệm “hồ sơ đăng ký kinh doanh hợp lệ” dẫn tới tình trạng người thành lập doanh nghiệp có thể bị gây khó khăn do yêu cầu bổ sung, sửa đổi hồ sơ nhiều lần hoặc nhiều nội dung theo yêu cầu của cơ quan đăng ký kinh doanh.

Việc đăng ký kinh doanh ngành nghề kinh doanh có điều kiện gặp khó khăn trong việc xin chứng nhận vốn pháp định vì không rõ cơ quan có thẩm quyền cấp, trình tự, thủ tục và điều kiện tương ứng. Trong nhiều trường hợp cơ quan đăng ký kinh doanh còn lúng túng trong việc chấp nhận tên doanh nghiệp, tên bằng tiếng nước ngoài của doanh nghiệp.

Đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử là một dịch vụ mới, chưa được biết đến nhiều bởi các đối tượng người sử dụng. Hơn nữa phương thức xử lý hồ sơ trên giấy tờ vẫn là phương thức quen thuộc với người dân và doanh nghiệp nên thời gian qua, số lượng doanh nghiệp nộp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử chưa nhiều, chủ yếu doanh nghiệp vẫn nộp hồ sơ trực tiếp tại Phòng Đăng ký kinh doanh cấp tỉnh.

Nguyên nhân do quy định của pháp luật về cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp còn có những bất cập, một số cán bộ trong cơ quan đăng ký kinh doanh, người thành lập doanh nghiệp chưa nắm vững, các quy định của pháp luật về thủ tục đăng ký, cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Chưa quy định rõ ràng về trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan chức năng trong công tác quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp. Công tác phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong theo dõi, giám sát, quản lý hoạt động của doanh nghiệp còn chưa thực sự hiệu quả, một số người lợi dụng thành lập doanh nghiệp để trục lợi bất hợp pháp./.